Εικόνα από το ελληνικό μέλλον; Στις 15 Δεκεμβρίου η Ιρλανδία εξέρχεται από τη διαδικασία στην οποία την υποβάλλει από το 2010 ο ευρωπαϊκός μηχανισμός στήριξης. Με τη βοήθεια του ανταποκριτή των Irish Times στην Αθήνα Damian Mac Con Uladh, το naftemporiki.gr επιχειρεί ένα σύντομο οδοιπορικό στην ιρλανδική πραγματικότητα αλλά και μία σύγκριση με τα ελληνικά δεδομένα.
Η ανεργία στην Ιρλανδία ανέρχεται στο 13,4%. Παρ’ όλη την κρίση, η χώρα διατηρεί «με νύχια και με δόντια» τον εταιρικό φορολογικό συντελεστή του 12% και εξακολουθεί να προσελκύει επενδύσεις, προερχόμενες κυρίως από τον τομέα της τεχνολογίας και ειδικότερα του διαδικτύου. Ωστόσο, περίπου το 16% του πληθυσμού ζει πολύ κοντά στο όριο της φτώχειας.
Ποιο είναι το κλίμα στο Δουβλίνο, μετά την προαναγγελία εξόδου της ιρλανδικής οικονομίας από το πρόγραμμα διάσωσης;
Θεωρώ ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο ρόδινα όσο παρουσιάστηκαν διεθνώς στα πρωτοσέλιδα. Η ανακοίνωση εξόδου της Ιρλανδίας από το Μνημόνιο ήταν κατά βάση πολιτική. Συγκεκριμένα, έγινε από τον πρωθυπουργό Enda Kenny κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο ετήσιο συνέδριο του Fine Gael (σ.σ. το κεντροδεξιό κόμμα του οποίου ηγείται ο Ιρλανδός πρωθυπουργός). Ήταν κάτι που ακούστηκε καλά στα αυτιά των αντιπροσώπων, ειδικά μετά από μία ταπεινωτική ήττα της κυβέρνησης σε πρόσφατο δημοψήφισμα για την κατάργηση της Συγκλήτου, της Άνω Βουλής του Κοινοβουλίου. Η κυβέρνηση προσδοκά να επωφεληθεί από την είδηση ότι η Ιρλανδία ανακτά την οικονομική ανεξαρτησία της, λύνοντας τα «δεσμά» της τρόικας. Ωστόσο, η αντίδραση της κοινής γνώμης είναι λιγότερο ενθουσιώδης, καθώς γνωρίζει ότι θα παραμείνει αντιμέτωπη με τα καθημερινά προβλήματα ακόμη και μετά τις 15 Δεκεμβρίου, οπότε και είναι προγραμματισμένη η έξοδος της χώρας από τον μηχανισμό διάσωσης.
Η έξοδος από τον μηχανισμό στήριξης θα σημαίνει και έξοδο από τη λιτότητα;
Σε καμία περίπτωση. Η κυβέρνηση ανακοινώνει σήμερα (Τρίτη 15 Οκτ) τον προϋπολογισμό του 2014. Ανάμεσα στα μέτρα που περιλαμβάνονται είναι ουσιαστικά η διάλυση του μηνιαίου επιδόματος τηλεφώνου για τους συνταξιούχους, η βαριά ενίσχυση των τελών συνταγογράφησης, μία αύξηση -8 σημείων- της τάξης του 41% στον φόρο επί των τόκων των τραπεζικών καταθέσεων, όπως επίσης και ένα οικονομικό βοήθημα για την πληρωμή των υποθηκών από πολίτες που θα χάνουν τη δουλειά τους. Ο προϋπολογισμός για το 2014 θα προβλέπει € 900 εκατομμύρια σε πρόσθετους φόρους και περισσότερο από € 1,6 δις ευρώ σε περικοπές. Παράλληλα, θα περικόπτει για πολλούς νέους κάτω των 25 ετών οφέλη που παρέχονται κατά την αναζήτηση εργασίας. Από την άλλη μεριά, θα προσφέρει δωρεάν περίθαλψη σε όλα τα παιδιά κάτω των πέντε ετών.
Τι θεωρείς ότι έκανε η Ιρλανδία -και αντίθετα δεν κάνει η Ελλάδα- ώστε να άρει έστω τυπικά τη στενή εποπτεία της Ευρωζώνης;
Νομίζω ότι έχει να κάνει με τα διαφορετικά αίτια που δημιούργησαν την κρίση στις δύο χώρες. Το πρόβλημα της Ιρλανδίας αφορούσε σε ιδιωτικές τράπεζες, οι οποίες διασώθηκαν με δημόσιο χρήμα. Τα προβλήματα στην Ελλάδα ήταν περισσότερο δομικά και σχετίζονταν με το δημόσιο χρέος. Σε αντίθεση με την Ελλάδα, για την ιρλανδική κυβέρνηση δεν τέθηκε θέμα γενικότερης αναδιάρθρωσης της οικονομίας.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ, το ιρλανδικό χρέος θα ανέλθει σε 123,3% του ΑΕΠ το 2014 με προοπτική να μειωθεί στο 116,2% το 2016. Το Δουβλίνο προβλέπει ανάπτυξη 0,2% το 2013 και 1,8% το 2014. Συγχρόνως, κάνει λόγο για δημοσιονομικό έλλειμμα 7,3% (έναντι στόχου 7,5%) το 2013.
Ποια είναι σήμερα η εικόνα στην Ιρλανδία; Καταρχάς, σε σχέση με την απασχόληση.
Η ανεργία ανέρχεται σήμερα στο 13,4%, το οποίο είναι χαμηλό σε σχέση με την Ελλάδα αλλά υψηλό σε σύγκριση με την περίοδο άνθησης η οποία προηγήθηκε της ιρλανδικής κρίσης. Η μετανάστευση είναι υψηλή, ιδίως ανάμεσα στους νέους και τους πτυχιούχους, οδηγώντας άλλωστε στη μείωση του ποσοστού ανεργίας στην πορεία.
Γίνονται επενδύσεις;
Παρ’ όλη την κρίση, η χώρα εξακολουθεί να προσελκύει ξένες επενδύσεις, κυρίως από εταιρείες που δραστηριοποιούνται στους τομείς της τεχνολογίας και του διαδικτύου. Το μεγάλο πλεονέκτημα είναι ο εταιρικός φορολογικός συντελεστής του 12%, που είναι από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη. Ωστόσο, οι Γερμανοί έχουν τις βλέψεις τους σε αυτό το ζήτημα και η ιρλανδική κυβέρνηση πρόκειται να δώσει μάχη για να το προστατεύσει.
Όσον αφορά στην κοινωνική συνοχή;
Η κοινωνική συνοχή βρίσκεται υπό πίεση. Περίπου το 16% του πληθυσμού ζει πολύ κοντά στο όριο της φτώχειας και βασίζεται στην κοινωνική πρόνοια για να κρατήσει το κεφάλι έξω από το νερό. Η φτώχεια βρίσκεται σε ανοδική πορεία και περίπου το ¼ του πληθυσμού υπολογίζεται ότι υπόκειται σε στερήσεις. Σε αντίθεση με την Ελλάδα, η κοινωνική πρόνοια παρέχεται για όσο χρονικό διάστημα τη χρειάζεται κανείς, αλλά έχει περιοριστεί.
Πολλοί κάτοχοι υποθηκών - και οι περισσότεροι πολίτες που έχουν το δικό τους σπίτι - παλεύουν με αρνητικά ιδία κεφάλαια, δηλαδή η αξία των κατοικιών τους έχει μειωθεί σημαντικά και οι ίδιοι καλούνται να αποπληρώνουν τα δάνεια με βάση την τιμή αγοράς. Σε αντίθεση με την Ελλάδα, υπήρξαν κατασχέσεις από τις τράπεζες.
Πόσο σταθερή είναι η πολιτική κατάσταση στην Ιρλανδία;
Τα δεδομένα στο ιρλανδικό πολιτικό σύστημα διαφέρουν πολύ από αυτά της Ελλάδας. Αν και το Fianna Fail, κεντροδεξιό κόμμα το οποίο θεωρείται κυρίως υπεύθυνο για την κρίση, έχει υποστεί την πτώση από την εξουσία όπως συνέβη και με το ΠΑΣΟΚ, το έτερο κεντροδεξιό κόμμα Fine Gael παραμένει σχετικά ισχυρό.
Το κεντροαριστερό Εργατικό Κόμμα, ο μικρός εταίρος του συνασπισμού με το Fine Gael, κινδυνεύει να αποδεκατιστεί στις επόμενες εκλογές. Είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς πού θα καταλήξουν αυτές οι ψήφοι.
Τα μικρότερα κόμματα, αυτό της αριστεράς και το Sinn Fein (πρώην πολιτική πτέρυγα του IRA) έχουν προσπαθήσει σκληρά να κεφαλαιοποιήσουν τη δυσαρέσκεια της κοινής γνώμης για τα μέτρα λιτότητας, αλλά δεν έχουν την ίδια επιτυχία με τον ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα.
Στην Ιρλανδία έχουν γίνει κάποιες διαδηλώσεις κατά της λιτότητας, αλλά ήταν λίγες και απέχουν μακράν από την κλίμακα των ελληνικών διαδηλώσεων. Οι Ιρλανδοί πολίτες διαμαρτύρονται διαρκώς, αλλά λίγοι από αυτούς είναι προετοιμασμένοι να κάνουν κάτι για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΩΣΤΟΥΛΑΣ - [email protected]
