Διπλό όφελος προκύπτει για τη χώρα από την τελική επιλογή του διαδριατικού αγωγού (Trans Adriatic Pipeline - TAP) μεταφοράς 10 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου από την Κασπία προς την Ευρώπη. Αν και η κυβέρνηση δεν είχε προβεί σε πανηγυρικού τύπου ανακοινώσεις, ως αργά χθες το βράδυ, στη συνάντηση που προηγήθηκε ανάμεσα στον πρωθυπουργό και τους εκπροσώπους της κοινοπραξίας Shah Deniz II, δηλώθηκε ότι ο αγωγός TAP προκρίνεται έναντι του «ανταγωνιστή» Nabucco West.
Το γεγονός εκτιμάται ότι δίνει «αέρα» στην Αθήνα, καθώς πέραν της βεβαιότητας πως αυτό καθαυτό το έργο του αγωγού θα λειτουργήσει θετικά για την οικονομία μας, συνιστά και σημαντική υποστηρικτική βάση στην παρούσα προσπάθεια ολοκλήρωσης της εξαγοράς του Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ) από την αζέρικη Socar. Το όλο σκηνικό που διαμορφώνεται αξιολογείται ήδη από επιχειρηματικούς ομίλους εντός και εκτός των συνόρων, πιστώνεται δε στις πλέον ελπιδοφόρες εξελίξεις των τελευταίων ετών. Οι επίσημες ανακοινώσεις για τον TAP, πάντως, θα γίνουν αύριο, Παρασκευή 28 Ιουνίου, στις 11:00 (ώρα Μπακού).
Η είδηση... απ’ έξω
H πρώτη πιστοποίηση της είδησης, ωστόσο, ότι δηλαδή το σχέδιο του αγωγού Nabucco απορρίφθηκε από τους παραγωγούς φυσικού αερίου στο κοίτασμα του Αζερμπαϊτζάν, προήλθε από χθεσινή ανακοίνωση του μεγάλου αυστριακού ενεργειακού ομίλου OMV, ενός από τους επενδυτές στο πρόγραμμα του αγωγού, που θα επιτρέψει να διαφοροποιηθούν οι πηγές φυσικού αερίου για την Ευρώπη. «Η κοινοπραξία Shah Deniz II ενημέρωσε τον OMV... για την απόφασή της σχετικά με τον τρόπο που προτιμά για την παράδοση του αερίου στην Ευρώπη. Το πρόγραμμα Nabucco δεν επελέγη από την κοινοπραξία», ανέφερε επί λέξει ο OMV. Η κοινοπραξία, στην οποία συμμετέχουν η αζέρικη Socar, η βρετανική BP, η νορβηγική Statoil και η γαλλική Total, είχε από καιρό ανακοινώσει, ως γνωστόν, πως θέλει να δημοσιοποιήσει τις αποφάσεις της στα τέλη Ιουνίου. Για την ιστορία, υπενθυμίζεται ότι ο Nabucco θα συνέδεε την Τουρκία με την Αυστρία, περνώντας από τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία. «Ο OMV αποδέχεται την απόφαση της κοινοπραξίας, αλλά ο OMV πιστεύει πως η προσφορά που έγινε από τη NGPI (την κοινοπραξία του Nabucco) εκπλήρωνε όλα τα κριτήρια επιλογής και ήταν πολύ ανταγωνιστική», σημείωνε ο αυστριακός όμιλος, ο οποίος είχε επενδύσει στο σχέδιο του Nabucco μαζί με την ουγγαρέζικη MOL, τη ρουμανική Transgaz, τη βουλγαρική Bulgargas, την τουρκική Botas και πιο πρόσφατα τη γαλλική GDF-Suez. Οι μέτοχοι του TAP, από την άλλη, είναι η ελβετική Axpo (42,5%), η νορβηγική Statoil (42,5%) και η γερμανική E.ON Ruhrgas (15%).
Κυβερνητικά στελέχη απέφευγαν, στο μεταξύ, χθες, να κάνουν διαρροές για την έκβαση της συνάντησης των εκπροσώπων της κοινοπραξίας με τον κ. Αντώνη Σαμαρά. Η συνάντηση, στο Μέγαρο Μαξίμου, άρχισε στις 10 το πρωί και ολοκληρώθηκε λίγο μετά τις 12 το μεσημέρι. Η ενημέρωση έγινε από τον αντιπρόεδρο του κονσόρτσιουμ του Shah Deniz, Al Cook και τον αντιπρόεδρο της εταιρείας αερίου του Αζερμπαϊτζάν Socar, Elshad Nassirov. Και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών, Ευάγγελος Βενιζέλος, παρουσία και του γενικού γραμματέα Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων του Υπ.Εξ., Π. Μίχαλου, συναντήθηκε, χθες, με τον πρέσβη του Αζερμπαϊτζάν στην Ελλάδα, Ραχμάν Μουσταφάγεφ, και εκπροσώπους της κοινοπραξίας Shah Deniz II, οι οποίοι τον ενημέρωσαν για την ολοκλήρωση της διαδικασίας της επιλογής του αγωγού.
«Φιλοξενούσα χώρα»
Χθες, το απόγευμα, ο υπουργός Οικονομικών, Ι. Στουρνάρας, και ο υφυπουργός ΠΕΚΑ, Α. Παπαγεωργίου, υπέγραψαν με το διευθύνοντα σύμβουλο του TAP, Κέτιλ Τάνγκλαντ, τη συμφωνία «φιλοξενούσας χώρας» (host government agreement), μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και της κοινοπραξίας. Η συμφωνία, η υπογραφή της οποίας εκκρεμούσε από την περασμένη εβδομάδα, καθορίζει θέματα τελών διέλευσης, φορολογικά, απαλλοτριώσεων κ.ά. Η παρουσία του αντιπροέδρου της Socar σε όλη τη διαδικασία δεν ήταν τυχαία, γι’ αυτό και θεωρείται βέβαιο ότι συνδέεται άμεσα με τη διαδικασία εξαγοράς του ΔΕΣΦΑ από τη Socar, συμβάλλοντας στο να κλείσει αυτή και τυπικά. Ετσι, θα επιταχυνθούν και οι διαπραγματεύσεις του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) με την αζέρικη εταιρεία. Βάσει των έως τώρα πληροφοριών, ο πωλητής (το Ταμείο) δεν έχει ακόμη παραλάβει, επισήμως, τη νέα βελτιωμένη προσφορά της Socar ύψους 400 εκατ. ευρώ, προκειμένου να την αξιολογήσει και να ενημερώσει και τον έτερο πωλητή, που είναι ο όμιλος Ελληνικά Πετρέλαια.
Στρατηγική σημασία
«Κάνουμε ένα πολύ σημαντικό βήμα. Προσφέρουμε τη στήριξή μας σε ένα έργο στρατηγικής σημασίας για την Ελλάδα και την Ευρώπη». Με τα λόγια αυτά ο πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, ανέδειξε στα μέσα του περασμένου Φεβρουαρίου το ρόλο της τριμερούς διακρατικής Συμφωνίας για το διαδριατικό αγωγό Trans Adriatic Pipeline, που υπεγράφη, τότε, πανηγυρικά, στην Αθήνα, μεταξύ του τότε υπουργού Εξωτερικών, Δημήτρη Αβραμόπουλου, του υπουργού Οικονομικής Ανάπτυξης της Ιταλίας, Riccardo Passera, και του αντιπροέδρου της αλβανικής κυβέρνησης και υπουργού Οικονομίας, Εμπορίου, Ενέργειας της γείτονος, Edmond Haxhinasto. Η συμφωνία παγίωνε μια σειρά δεσμεύσεων εκ μέρους των τριών χωρών για τη μελλοντική ανάπτυξη, κατασκευή και λειτουργία του TAP. Ειδικότερα, όπως είχε τονίσει ο πρωθυπουργός, η Ελλάδα εντάσσεται στον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης με τη χάραξη ενός νέου διαδρόμου, ο οποίος προσφέρει πλεονεκτήματα έναντι άλλων, καθώς έχει συντομότερη διαδρομή, μικρότερο κόστος κατασκευής και διέλευση από λιγότερες χώρες.
Ο ΤΑΡ, που υπολογίζεται να ολοκληρωθεί το 2017-2018, θα ξεκινά από την Κομοτηνή, θα τροφοδοτείται με φυσικό αέριο από τον κεντρικό αγωγό Τουρκίας - Αζερμπαϊτζάν (Τrans Anatolian Pipeline), που μεταφέρει αζέρικο αέριο μέσω Τουρκίας. Το μήκος του αγωγού θα είναι 870 χιλιόμετρα συνολικά. Στην Ελλάδα θα κατασκευαστούν 550 χλμ., στην Αλβανία 205 χλμ., στην Αδριατική Θάλασσα 110 χλμ. και στην Ιταλία 5 χλμ.
Χαμηλοί τόνοι
Παρόμοιες ενημερώσεις με αυτής στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκαν από εκπροσώπους της κοινοπραξίας Shah Deniz II στις πρωτεύουσες όλων των εμπλεκόμενων χωρών, τόσο αυτών που τάσσονταν υπέρ του TAP (Ρώμη, Τίρανα, μαζί με Αθήνα) όσο και εκείνων που στήριζαν τον Nabucco (Σόφια, Βουκουρέστι, Βουδαπέστη και Βιέννη). Μία ημέρα πριν, κυβερνητικοί παράγοντες, παρότι κρατούσαν χαμηλούς τόνους, δεν έκρυβαν την αισιοδοξία τους ότι θα επικρατήσει ο TAP, ενώ αντίστοιχο ήταν και το κλίμα που μετέφεραν τα τελευταία 24ωρα δημοσιεύματα ξένων μέσων ενημέρωσης.
Διαφοροποίηση των πηγών φυσικού αερίου
Εκθεση του υπουργείου Εξωτερικών για το ζήτημα των αγωγών καταγράφει σειρά πλεονεκτημάτων για τη χώρα μας για το πρότζεκτ του αγωγού TAP:
* Γεωστρατηγική σημασία. Η ολοκλήρωση του αγωγού TAP θα είναι μία από τις μεγαλύτερες επενδύσεις που έχουν γίνει ποτέ στη χώρα μας και θα σηματοδοτήσει τη δυναμική επανατοποθέτηση της Ελλάδας στο γεωστρατηγικό περιβάλλον και στον ενεργειακό χάρτη της περιοχής.
* Αύξηση πολιτικής βαρύτητας. Η ύπαρξη του αγωγού προβάλλει θετικά πολιτικά μηνύματα, τόσο στην περιοχή όσο και στην Ευρώπη για τη βαρύτητα της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή της. Επίσης, ενισχύει την ταυτότητά της ως παράγοντα σταθερότητας. Η Ελλάδα, συμμετέχοντας στο Νότιο Διάδρομο Αερίου, είναι παρούσα στις εξελίξεις που αφορούν στην εκμετάλλευση των μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου της Κασπίας.
* H Ελλάδα καθίσταται ενεργειακός κόμβος και άξονας στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης. Πέραν της μεταφοράς τράνζιτ αερίου προς τη δυτική Ευρώπη, θα υπάρχει η δυνατότητα διανομής ποσοτήτων στα Βαλκάνια μέσω διασυνδετηρίων αγωγών. Η αγορά της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας θα μπορεί να τροφοδοτείται μέσω του σχεδιαζόμενου αγωγού IGB και τα Δυτικά Βαλκάνια μέσω του σχεδιαζόμενου αγωγού Ιονίου Αδριατικής (Ionian Adriatic Pipeline-IAP).
* Διαφοροποίηση πηγών φυσικού αερίου για την ελληνική και ευρωπαϊκή αγορά. H δυνατότητα προμήθειας της ελληνικής αγοράς με φυσικό αέριο μέσω του αγωγού TAP σημαίνει μία πρόσθετη πηγή, άρα αύξηση των επιλογών και της διαπραγματευτικής δύναμης της χώρας μας έναντι των προμηθευτών της.
* Σημαντική άμεση ξένη επένδυση. Ο TAP αποτελεί άμεση ξένη επένδυση στην Ελλάδα, ύψους 1,5 δισ. ευρώ.
* Πολλαπλασιαστικά οφέλη. Η κατασκευή και λειτουργία του έργου θα απαιτήσει την προμήθεια πλειάδας προϊόντων και υπηρεσιών από ελληνικές εταιρείες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΝΟΥΠΑΚΗΣ - [email protected]
