Το πρόγραμμα των απολύσεων και της κινητικότητας των υπαλλήλων που υπηρετούν στο Δημόσιο είναι αυτό που θα δοκιμάσει άμεσα τη συνοχή και την αντοχή της νέας κυβέρνησης, καθώς η τρόικα δεν υποχωρεί στα συμφωνηθέντα για τους αριθμούς και το χρονοδιάγραμμα των αποχωρήσεων, όπως έχει διαμηνύσει στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών και στον ίδιο τον πρωθυπουργό, λίγο πριν αποχωρήσει, για να επιστρέψει στα τέλη της ερχόμενης εβδομάδας.
Το δεύτερο κομβικό σημείο αποτελεί η απόφαση, το φθινόπωρο, για νέα μέτρα, που θα αφορούν στην τετραετία 2013-2016, με στόχο την επαναφορά του προϋπολογισμού εντός τροχιάς, αλλά και τη διασφάλιση των πρωτογενών πλεονασμάτων που προβλέπει το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα.
Πάντως, η τρόικα θα επιστρέψει στην Αθήνα με όχι φιλικές διαθέσεις, διαπιστώνοντας στο πρώτο μέρος της επίσκεψής της πως δεν υλοποιήθηκαν ούτε βασικά προαπαιτούμενα και χωρίς άμεσο πολιτικό κόστος, όπως το φορολογικό νομοσχέδιο. Από την άλλη πλευρά, λόγω των γερμανικών εκλογών, δεν θα επιδιώξει τη ρήξη, αλλά θα επιβάλει με κάθε μέσο την εφαρμογή των συμφωνηθέντων και με «όπλο» τις επόμενες δόσεις και τη συνέχιση της χρηματοδότησης, που ενδιαφέρει πρώτιστα την κυβέρνηση.
Στόχος της είναι να ολοκληρωθεί άμεσα η αξιολόγηση και να συντάξουν την έκθεση που θα αποδεσμεύει τις δόσεις των 8,1 δισ. ευρώ, ώστε να καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό για το προσεχές δωδεκάμηνο, ώστε το ΔΝΤ να συνεχίσει τη χρηματοδότηση της Ελλάδας. Σημειώνεται πως το καταστατικό του ΔΝΤ απαγορεύει τη συμμετοχή του Ταμείου σε προγράμματα χρηματοδότησης, εάν δεν είναι 100% καλυμμένες οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας. Στην περίπτωση της Ελλάδας, το πρόβλημα ανακύπτει, όπως έχει επισημάνει η «Ν», από τον Ιούλιο του 2014, καθώς στο β’ τρίμηνο του επόμενου έτους διακόπτεται η προγραμματισμένη χρηματοδότηση από τις χώρες της Ευρωζώνης. Με βάση το πρόγραμμα, συνεχίζεται κατόπιν μόνο η χρηματοδότηση από το ΔΝΤ, με ρυθμό 1,8 δισ. ευρώ το τρίμηνο (μέχρι το πρώτο τρίμηνο του 2016), αλλά τα ποσά αυτά δεν επαρκούν.
Εκτός από την αναδιάρθρωση του προσωπικού στο δημόσιο τομέα, η τρόικα διαπίστωσε και άλλα σοβαρά κενά, προσδοκώντας πως θα καλυφθούν άμεσα, με εξαίρεση το δημοσιονομικό κενό, που θα απασχολήσει τον έλεγχο του φθινοπώρου… συμπτωματικά μετά τις γερμανικές εκλογές.
Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση επιδιώκει να κλείσει άμεσα η αξιολόγηση της τρόικας, το αργότερο στα μέσα Ιουλίου, ώστε μετά να ακολουθήσει η έκθεση και οι αποφάσεις - εγκρίσεις από το Eurogroup, τα εθνικά κοινοβούλια και το δ.σ. του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Δεν υπάρχει περιθώριο να μετατεθούν για τον Αύγουστο οι αποφάσεις, καθώς στην περίπτωση αυτή υπάρχει το χρηματοδοτικό κενό και, συνεπώς, θα υπάρχει πρόβλημα για τη συμμετοχή του ΔΝΤ.
Υπενθυμίζεται, πάντως, πως, από την τελευταία δόση των 3,3 δισ. ευρώ, το ποσό του 1,3 δισ. ευρώ θα διατεθεί για την αποπληρωμή δύο «ακούρευτων» ομολόγων που κατέχουν hedge funds. Το ένα λήγει σήμερα (25 Ιουνίου) και είναι ύψους 1,127 δισ. δολαρίων (περίπου 790 εκατ. ευρώ) και το δεύτερο λήγει στις 5 Ιουλίου και είναι ύψους 650 εκατ. ελβετικών φράγκων (περίπου 540 εκατ. ευρώ).
Εστία τριβής οι απολύσεις
Το σημείο τριβής τρόικας - κυβέρνησης είναι η αναδιάρθρωση του δημόσιου τομέα που δεν υλοποιήθηκε τίποτα από όσα προέβλεπε το μνημόνιο που υπογράφηκε στα μέσα του περασμένου Απριλίου. Κύκλοι του ΥΠΟΙΚ αποδίδουν ευθύνες στον πρώην υπουργό Αντ. Μανιτάκη, αλλά η νέα ηγεσία θα κληθεί άμεσα να υλοποιήσει τάχιστα παρεμβάσεις που έπρεπε να είχαν υλοποιηθεί στους προηγούμενους μήνες.
Ομως, η κινητικότητα και οι απολύσεις από το δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα θα αποτελεί και μόνιμη πηγή εντάσεων μεταξύ των κυβερνητικών εταίρων, αλλά και με την αντιπολίτευση, καθώς πρόκειται για μέτρα που προκαλούν κοινωνικές αντιδράσεις.
Μέχρι το τέλος Ιουνίου, σε λίγες μέρες δηλαδή, η κυβέρνηση όφειλε να παρουσιάσει στους ελεγκτές τα αποτελέσματα του προγράμματος κινητικότητας για 12.500 υπαλλήλους. Φυσικά, στην τρόικα δεν παραδόθηκε κανένα αποτέλεσμα. Πληροφορίες αναφέρουν πως δόθηκε άτυπη παράταση μέχρι τα μέσα Ιουλίου, που εκτιμάται ότι θα διαρκέσει η παραμονή των ελεγκτών και πάντως πριν από από τη συγγραφή της έκθεσης.
Το μνημόνιο προβλέπει, επίσης, να τεθούν σε καθεστώς κινητικότητας και επιπλέον 12.500 υπάλληλοι μέχρι το τέλος του 2013, συνολικά δηλαδή οι μετακινήσεις πρέπει να φτάσουν σε 25.000 άτομα.
Τόσο η κινητικότητα 12.500 υπαλλήλων όσο και οι απολύσεις 2.000 υπαλλήλων στο γ’ τρίμηνο του 2013 είναι προαπαιτούμενα για την εκταμίευση των δόσεων του μηχανισμού στήριξης.
Σε ό,τι αφορά τις απολύσεις, η κυβέρνηση θα πρέπει να περιμένει τη… γνωμοδότηση της τρόικας για το αν τελικά οι περίπου 2.700 υπάλληλοι της ΕΡΤ είναι απολυμένοι ή όχι, δεδομένου ότι θα επαναπροσληφθούν περίπου 2.000 με δίμηνες συμβάσεις. Η τύχη των εργαζομένων στην ΕΡΤ θα κρίνει τη διαδικασία που θα επιλέξει η κυβέρνηση για την επίτευξη του στόχου των 4.000 απολύσεων εντός του 2013 και επιπλέον 11.000 υπαλλήλων το 2014.
Υποψήφιοι για έξοδο από το Δημόσιο είναι οι υπάλληλοι όλων των φορέων Γενικής Κυβέρνησης, οι επίορκοι και όσοι έχουν υποπέσει σε πειθαρχικά παραπτώματα.
Σύμφωνα με την τελευταία καταγραφή των οργανισμών Γενικής Κυβέρνησης από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (Δεκέμβριος 2012), οι δημόσιοι φορείς αριθμούν 1.667. Σε αυτούς εντάσσονται:
- 367 δήμοι και περιφέρειες, καθώς και υπηρεσίες των περιφερειών (Ταμεία Ανάπτυξης κ.λπ. για την υλοποίηση του ΕΣΠΑ),
- 648 δημοτικές επιχειρήσεις, στις οποίες εντάσσονται οι αναπτυξιακές εταιρείες των Δήμων, τα δημοτικά λιμενικά ταμεία, τα ΚΑΠ, κέντρα άθλησης πνευματικά κέντρα κ.λπ.
- 480 Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου (ΝΠΔΔ) Δικαίου ή Ιδιωτικού (ΝΠΙΔ) και δημόσιες επιχειρήσεις. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται οι ΔΕΚΟ, μεταξύ των οποίων η ΕΡΤ, το ΑΠΕ, οι αμυντικές βιομηχανίες κ.λπ., αρχαιολογικά μουσεία, ΑΕΙ, ΤΕΙ, ινστιτούτα, λιμενικά ταμεία, δημόσιες βιβλιοθήκες, αθλητικά κέντρα, κέντρα έρευνας, κρατικά θέατρα, εταιρείες προστασίας βιοτόπων κ.λπ.
- 130 νοσοκομεία σε ολόκληρη τη χώρα.
- 42 ασφαλιστικά ταμεία. Υστερήσεις σε πολλούς τομείς
Η τρόικα διαπίστωσε ότι δεν υλοποιήθηκαν ή δεν πρόκειται να υλοποιηθούν μέχρι τις 30 Ιουνίου παρεμβάσεις όπως είναι:
1. Η θέσπιση νομοθεσίας για τη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας, μέχρι το τέλος του Ιουνίου, για το 2014 και έπειτα. Το νέο καθεστώς φορολογίας ακίνητης περιουσίας, το οποίο θα συγχωνεύσει μια σειρά από φόρους που τώρα είναι ξεχωριστοί, θα πρέπει να σχεδιαστεί ώστε να είναι δημοσιονομικά ουδέτερο, εξασφαλίζοντας ετήσια έσοδα ύψους τουλάχιστον 2,7 δισ. ευρώ.
2. Μέχρι τον Ιούνιο του 2013, η κυβέρνηση υποχρεούται να καταστήσει πλήρως λειτουργική μια τυπική διαδικασία για την αναθεώρηση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων, για να αντικατοπτρίζουν καλύτερα τις τιμές της αγοράς που θα είναι σε ισχύ για τους σκοπούς της φορολογίας κεφαλαίου για το οικονομικό έτος 2014. Δεν έχει πραγματοποιηθεί και το νέο ορόσημο του ΥΠΟΙΚ είναι το τέλος Ιουλίου.
3. Η καθιέρωση (μέχρι τέλος Ιουνίου 2013) ενός «ενιαίου και απλουστευμένου κώδικα φορολογίας εισοδήματος». Εκκρεμεί και, πάντως, δεν προλαβαίνει να ψηφιστεί εντός του μήνα.
4. Η αναθεώρηση της νομοθεσίας, ώστε να καταστεί δυνατή η δίωξη για σημαντική φοροδιαφυγή, ανεξαρτήτως του εάν ο φορολογούμενος κατέβαλε τον εκτιμώμενο φόρο σε περιπτώσεις διακανονισμού. Δεν έχει υλοποιηθεί ακόμη.
ΤΤ & Proton Bank
Αμεσες εξελίξεις και στον τραπεζικό χώρο επιβάλλει το μνημόνιο, δεδομένου ότι ως βασικό προαπαιτούμενο για την επόμενη δόση έχει τεθεί η πώληση έως τις 15 Ιουλίου του «καλού» Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, καθώς και της Νέας Proton Bank.
Πληροφορίες αναφέρουν πως οι ελεγκτές άσκησαν πιέσεις στο ΤΧΣ, προκειμένου να ολοκληρωθούν οι δύο κινήσεις εντός του χρονοδιαγράμματος που έχει τεθεί, καθώς αποκόμισαν την αίσθηση περί κωλυσιεργίας.
Μέτρα 4ετίας το φθινόπωρο
Οι ελεγκτές της τρόικας θα ζητήσουν από το ΥΠΟΙΚ παρεμβάσεις, ώστε να αυξηθούν τα έσοδα του προϋπολογισμού που υστερούν στο πεντάμηνο κατά 550 εκατ. ευρώ και παράλληλα να συγκρατηθούν οι δαπάνες των Ταμείων (και κυρίως του ΕΟΠΥΥ), που ξεφεύγουν κατά 2,5 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, ο τελικός λογαριασμός των αποφάσεων θα γίνει το φθινόπωρο, όταν θα αποφασιστούν μέτρα για την προσεχή τετραετία. Δηλαδή για τη διόρθωση των αποκλίσεων του 2013, των εκτιμώμενων για το 2014, καθώς και το κενό των περίπου 4 δισ. ευρώ, στη διετία 2015-2016.
Την ίδια περίοδο, θα καταργηθούν δεκάδες φόροι και τέλη υπέρ τρίτων ή θα παραμείνουν και θα μεταφερθούν τα έσοδά τους στον κρατικό προϋπολογισμό.
Πάνος Κακούρης - [email protected]
