Ο τίτλος του σημειώματος αυτού, «Τα κακομαθημένα παιδιά της Ιστορίας», είναι δανεικός -σε αυτό θα επανέλθουμε. Ομως και το βασικό του επιχείρημα είναι και αυτό δανεικό, από το άρθρο-παρέμβαση του Αλέκου Παπαδόπουλου «Το ελληνικό ευρω-δίλημμα», στο οποίο με ιδιαίτερη αυτοσυγκράτηση και προσοχή -αλλά χωρίς την παραδοσιακή αποφυγή της πολιτικής διακινδύνευσης, η οποία έχει καθυποτάξει τους Ελληνες πολιτικούς της Μεταπολίτευσης- ασχολείται με το θέμα εκείνο που η πολιτική ορθότητα απεκήρυξε: το Grexit. Ομως το Grexit όχι ως επιλογή (των Ευρωπαίων ή δική μας), αλλά ως συνέπεια μιας πορείας που ακόμη δεν έχει διορθώσει. το Grexit, ως μη δυνάμενο να αποκλεισθεί επειδή απλώς... ξορκίζεται.
Η άποψη Παπαδόπουλου είναι σαφής: «Το συμφέρον της Ελλάδας είναι να παραμείνει στην Ευρωζώνη». Εξίσου σαφής όμως είναι και η εκτίμησή του ότι τα διαδοχικά Μνημόνια -«το πρόγραμμα οικονομικής και λειτουργικής ανάταξης, που συγκρότησε και επέβαλε ο τριμερής Διεθνής Οικονομικός Ελεγχος, σε συνδυασμό με την απουσία εθνικής αυτενέργειας οδηγεί σε “πλήρες τέλμα” εντός της επόμενης τριετίας».
Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει -και προσέξτε επακριβώς τη διατύπωση!- ότι «παρά τη σημερινή ρητορική του διεθνούς παράγοντα, ότι η Ελλάδα δεν θα εκδιωχθεί από την Ευρωζώνη, οι πιθανότητες να αχθεί μόνη της εκτός αυτής είναι πολύ μεγαλύτερη από την παραμονή της». Εκείνο που επισημαίνει, με απόλυτη ενάργεια, ο Αλ. Παπαδόπουλος είναι τι; Οτι η απλουστευτική έως ανόητη (=χωρίς νόημα) προσέγγιση, ότι η υπόθεση του Grexit αποτελεί πολιτική απόφαση («θα μας πετάξουν από την Ευρωζώνη» ή πάλι «θα σηκωθούμε να φύγουμε εμείς») είναι βαθιά νυχτωμένη.
Από ένα απειλείται η Ελλάδα -που σημειωτέον δεν είναι Ιταλία με «βαριά» παραγωγική βάση, ούτε Κύπρος με αληθινή οικονομία υπηρεσιών, ώστε να μπορεί ορθολογικά να βγει από ένα σκληρό νόμισμα προκειμένου να κερδίσει σε ανταγωνιστικότητα- και αυτό είναι «η συνεχιζόμενη εγγενής αδυναμία της να κατανοήσει το βάθος του προβλήματός της και να προσαρμοστεί στις σημερινές, αλλά και τις μέλλουσες οικονομικές συνθήκες ανταγωνισμού». Αυτό οδηγεί στην έκφραση «να αχθεί (μόνη της η Ελλάδα) εκτός Ευρωζώνης».
Πουθενά δεν έχουμε διαβάσει με τόση σαφήνεια και χωρίς τσακίσματα της μέσης ή πάλι χωρίς κρωγμούς εντυπωσιασμού, μια τέτοια θέση ουσίας για την παραμονή ή μη της ελληνικής οικονομίας στην Ευρωζώνη. Πώς όμως τη συνδέει ο Αλ. Παπαδόπουλος αυτήν τη διάγνωση με τη βασική του θέση υπέρ του ευρώ; Αναζητά «τη δύσκολη αισιοδοξία» που οικοδομείται μόνο με σκληρή συλλογική προσπάθεια, με σχέδια και θυσίες, με ρεαλισμό και με κοινωνική δικαιοσύνη.
Ωραία λόγια, ίσως σκεφθεί ο αναγνώστης, όμως γενικόλογα και χωρίς το συγκεκριμένο; Οχι -διότι το νέο πρόγραμμα που προτείνεται προκειμένου να υλοποιήσει αυτές τις προθέσεις προνοεί αντικατάσταση του υπερκαταναλωτισμού «που θεωρείται δήθεν «κεκτημένος τρόπος ζωής» με μιαν «αντίληψη του «λιτού βίου» ως αξιακής επιλογής».
Πάλιν ωραία λόγια, γενικής στόχευσης; Οχι γιατί προαναγγέλλει ότι «με το νέο αυτό πρόγραμμα θα προκύψουν νέα επώδυνα μέτρα, με κατάργηση π.χ. αθέμιτων προνομίων που ακόμη διατηρούνται και που θα προκαλούσε εμμέσως μείωση εισοδημάτων σε διάφορες κοινωνικές ομάδες» (Αγγελιόσημο; Αμοιβές δικηγόρων και μηχανικών; Ασφάλισής τους; Ξαναδιαβάστε!).
Ο Αλ. Παπαδόπουλος και η πραγματική ευθύνη σε περίπτωση «νομισματικής μετάπτωσης»
Βγαίνει πέρα ένας τέτοιος επανασχεδιασμός, δηλαδή μια πλήρης ανάληψη ευθύνης; «Η Ιστορία θα είναι ανελέητη για όσους θα έχουν τελικά την ευθύνη της διολίσθησης της χώρας εκτός ευρώ. Θα είναι όμως περισσότερο ανελέητη με την ολιγωρία και την έλλειψη διορατικότητας εκείνων που θα την οδηγήσουν σε μια καταστροφική άτακτη έξοδο από την Ευρωζώνη».
Τι είναι το αντίθετο της άτακτης εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη; «Να υιοθετήσουν σχεδιασμένες πολιτικές νομισματικής μετάπτωσης».
Τι είναι το αντίθετο της άτακτης εξόδου; «Να υιοθετήσουν σχεδιασμένες πολιτικές νομισματικής μετάπτωσης». Τι είναι πάλι ετούτο; «Κυρίως, συνεννοημένες με τους εταίρους μορφές εγγυήσεων και διευκολύνσεων στο χρηματοπιστωτικό, στο συναλλαγματικό, στο δημοσιονομικό πεδίο».
Δεν γράφονται εύκολα, παρόμοια πράγματα! (Η πλήρης επιχειρηματολογία στο www.apapadopoulos.gr ) Το κείμενο έχει αναπαραχθεί στο σύνολό του σε πολλά sites, αλλά έχει ενδιαφέρον να σημειώσει κανείς ότι έκανε την επιλογή της «αυτοδημοσίευσης» στην προσωπική του ιστοσελίδα.
Γιατί; «Εκεί που βρίσκονται σήμερα τα πράγματα, για να έχει νόημα ένα επιχείρημα, πρέπει να είναι όχι μόνο πλήρες, συνεκτικό και να ξεδιπλώνεται σε όση έκταση χρειάζεται, αλλά και να μη σκέπτεται κανείς πού και πώς θα το καταχωρήσει».
Σκέψου, φίλε αναγνώστη, τι ακριβώς σημαίνει αυτή η λιτή παρατήρηση-ομολογία για την κατάσταση του ελληνικού Τύπου, αλλά και για το οριακό ενδιαφέρον των ξένων Μέσων, παρόλη τη φλυαρία τους για την Ελλάδα σήμερα...).
Μην ξεχνάμε ότι ο Αλ. Παπαδόπουλος είχε μιλήσει -λίγο πριν από την κρίση, ως αρμόδιος τότε στο ΠΑΣΟΚ του ΓΑΠ- για την αδιανόητη συνταξιοδότηση πριν από τα 60. Και όχι μόνον λοιδορήθηκε, αλλά θεωρήθηκε περίπου υπονομευτής.
Ούτε ότι είχε εκστρατεύσει ως υπουργός Υγείας (όσο και αν περισσότερο έχει καταγραφεί ως υπουργός Οικονομικών επί ύστερου Ανδρέα Παπανδρέου και πρώιμου Κώστα Σημίτη, το ‘93-’95 και ως υπουργός Εσωτερικών με τον «Καποδίστρια») εναντίον των «πιράνχας της Υγείας» επί Σημίτη -οπότε και εξωθήθηκε «εκτός».
Πώς μάθαμε να σώζεται η κατάσταση από (ξένους) από μηχανής θεούς
Ας είναι. Τη στιγμή αυτή, η πολιτικώς ορθή άποψη για την πορεία των πραγμάτων είναι ότι η «βελτίωση του κλίματος» και μάλιστα στα διεθνή Μέσα αρκεί για να σηκώσει την ελληνική οικονομία.
Αρχίζει να γλιστράει επικίνδυνα η κατάσταση ερασιτεχνισμού στη διακυβέρνηση μαζί μαζί! - με την επιδερμικότητα προσέγγισης των Βρυξελλών.
Συν, ας είμαστε ρεαλιστές, ότι η πολιτική επένδυση που έχει γίνει -κυρίως στην «Ευρώπη», δηλαδή από τη Γερμανία- ότι το Πρόγραμμα Προσαρμογής για την Ελλάδα «θα βγει πέρα» είναι τόσο πελώρια, ώστε το συμπαθές πειραματόζωο δεν επιτρέπεται να αφεθεί να ψοφήσει.
Βέβαια, το πόσο ευάλωτες είναι αυτές οι βεβαιότητες, πόσο εύκολα είναι τα ατυχήματα διαδρομής, φάνηκε μόλις την περασμένη εβδομάδα, από μια -συγκριτικά- παρωνυχίδα.
«Στον αέρα» βρέθηκε ένα πρόγραμμα πυροσβεστικής και πολιτικάντικης (να το ομολογήσουμε) καταπολέμησης της ανεργίας μέσω... 400.000 stagiaires στην Τοπική Αυτοδιοίκηση για 5 μήνες, ανασφάλιστες και οριακά αμειβόμενες θέσεις εργασίας.
Γιατί; Διότι ναι μεν συναίνεσε η τρόικα, αλλά την τελευταία στιγμή το υπουργείο Εργασίας «ανακάλυψε» ότι διαφωνούσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη χρήση πόρων ΕΣΠΑ. Τώρα τρέχουν να το μαζέψουν «πολιτικά» στις Βρυξέλλες... Αρχίζει πάντως να γλιστράει επικίνδυνα η κατάσταση ερασιτεχνισμού στη διακυβέρνηση μαζί μαζί! - με την επιδερμικότητα προσέγγισης των ίδιων των Βρυξελλών.
Ανάλογο, πάλι, αλλά πιο αιχμηρό συνέβη όταν ο Χορστ Ράιχενμπαχ -της διαβόητης Task Force- χρειάστηκε να απευθυνθεί με πικρή επιστολή στον πρωθυπουργό (τελευταία στιγμή κατέβηκε ένα κλικ, προς Χατζηδάκη), καθώς αισθάνθηκε ότι οι χειρισμοί στο πεδίο της διαβόητης «εξωστρέφειας» γίνονται μόνο και μόνο για λόγους προσωπικών πλασαρισμάτων κορυφής/Μηταρακισμών. Μικρότητες; Μπορεί -όμως δείχνουν πού μπορεί να ξεφύγει και από πόσο χαμηλά η κατάσταση.
Και περιμένετε να δείτε τι θα γίνει άμα -μετά το ξέφρενο χρηματιστηριακό πάρτι με τις αυξήσεις κεφαλαίων των τραπεζών, με το ξεφόρτωμα των δικαιωμάτων (και των warrants μεθαύριο)- βρεθούν το φθινόπωρο να έχουν κοκκινίσει περισσότερο από το προβλεπόμενο οι ισολογισμοί των τραπεζών, χωρίς να πετύχει η έκκλησή μας να... μην πραγματοποιηθούν νέα διαγνωστικά stress tests πριν από το τέλος της χρονιάς!
Κι έτσι φθάνουμε στο άλλο δάνειο αυτού του σημειώματος: «Τα κακομαθημένα παιδιά της Ιστορίας» είναι ο τίτλος-υπότιτλος ενός συναρπαστικού βιβλίου -του ιστορικού Κώστα Κωστή, στις Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ - που ασχολείται με τη «Διαμόρφωση του Νεοελληνικού Κράτους: 18ος-21ος αιώνας».
Τι κάνει ο Κωστής στο βιβλίο αυτό; «Ξαναδιαβάζει» μια πορεία τριών αιώνων που μετέτρεψε «μια μικρή επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σε σύγχρονο ευρωπαϊκό Κράτος». μια διαδικασία «που σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί αυτονόητη», καθώς «οι ιστορικές διαδικασίες δεν έχουν νομοτελειακό χαρακτήρα, ούτε τείνουν πάντοτε προς ένα ευτυχές “τέλος”».
Η εξιστόρηση της Ελλάδας ως προϊόντος μιας σχεδόν ερευνητικής περιέργειας του διεθνούς συστήματος, αλλά και οικονομικών συναντήσεων και πολιτικών αντιθέσεων, εξηγεί πώς συχνά αντιμετωπίζεται ελληνική περίπτωση από τους Δυτικοευρωπαίους ως «μια σπαζοκεφαλιά», με αντικρουόμενα σχόλια και παρατηρήσεις.
Ε, έτσι κάθε τόσο περιέρχεται σε διακινδύνευση η χώρα -όσο δηλαδή αποτελεί συντεταγμένη χώρα, και όχι απλώς «χώρο»: άλλη μια διατύπωση του Αλ. Παπαδόπουλου, αυτή -και έτσι τελικά διασώζεται/στηρίζεται/προχωράει.
Μόνο που (Κωστής) «δεν είναι αυτονόητο ότι «τα ευρωπαϊκά επιτεύγματα» της Ελλάδας θα διατηρηθούν [...] γιατί προκάλεσαν εφησυχασμό, σε μια εποχή που το διεθνές σύστημα απαιτούσε μεγάλο βαθμό προσαρμοστικότητας και ευελιξίας».
Αυτό εμείς οι Ελληνες, ως κακομαθημένα παιδιά της Ιστορίας, το παραγνωρίσαμε. Τώρα, ζούμε τις συνέπειες -κοτζαμπάσηδες, Φαναριώτες, κλεφταρματολοί και πολύς λαός από κοινού.
Α.Δ. Παπαγιαννίδης - [email protected]
