Τις ενέργειες και τις παραλείψεις των ελληνικών αρχών και γενικά τον τρόπο που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε η δημοσιονομική προσαρμογή στην Ελλάδα εξετάζει το βιβλίο του Βασίλη Μανεσιώτη: «Τελικά φταίει ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής; Το Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Προσαρμογής και η ύφεση της οικονομίας» που κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Κέρκυρα-Economia Publishing, με πρόλογο της Μιράντας Ξαφά.
Το βιβλίο παρουσιάστηκε στον πολυχώρο ECOZONE από τους Βασίλη Ράπανο και Γκίκα Χαρδούβελη, ενώ στη συζήτηση που ακολούθησε για τον διαβόητο «πολλαπλασιαστή» και που επεκτάθηκε στο συνολικό ζήτημα της αντιμετώπισης των αδιεξόδων της ελληνικής οικονομίας – πήραν μέρος ο Νίκος Γκαργκάνας, ο Νίκος Χριστοδουλάκης, ο Τάκης Θωμόπουλος και ο Πλάτων Μονοκρούσος. Συντονιστής ήταν ο Αντώνης Παπαγιαννίδης, δημοσιογράφος και γενικός διευθυντής Ομίλου Economia.
Όπως υποστήριξε ο κ. Ράπανος, η συζήτηση όπως έχει γίνει για τον δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή, έχει τα στοιχεία υπεραπλούστευσης του «υπέρ ή κατά του Μνημονίου». Με δεδομένο το πλήθος των πρόσθετων παραγόντων που επηρέασαν την οικονομία – όπως η πιστωτική στενότητα, ο περιορισμός των επενδύσεων ή και η αξιοπιστία της πολιτικής – η αναφορά στο αν «φταίει» ο πολλαπλασιαστής λειτουργεί εξ ορισμού παραπλανητικά, σημείωσε.
Ο Γκίκας Χαρδούβελης επεσήμανε με τη σειρά του ότι βασικές παραλείψεις του προγράμματος ήταν το δημοσιονομικό μείγμα (κυρίως αυξήσεις φόρων αντί μείωσης δαπανών), η διστακτικότητα στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις (και μάλιστα στις αποκρατικοποιήσεις), κυρίως όμως η πιστωτική ασφυξία. Συνεπώς, πρόσθεσε, η απάντηση στο ερώτημα που θέτει ο Β. Μανεσιώτης, είναι όντως εκείνη που ο ίδιος προτείνει: «εάν στις εκτιμήσεις είχε χρησιμοποιηθεί μεγαλύτερος πολλαπλασιαστής, ελάχιστα πράγματα θα είχαν αλλάξει».
Για τον Νίκο Γκαργκάνα, «ήταν αναμενόμενο η άφρων πολιτική πολλών ετών να οδηγήσει σε πτώχευση, αν και όχι ανεξέλεγκτη». Σύμφωνα με τον ίδιο, εάν εξαρχής οι κυβερνήσεις συνεργάζονταν με την τρόικα – αντί να αντιδρούν ή να παριστάνουν πως διαπραγματεύονται – η πορεία προς έξοδο από την κρίση θα ήταν καλύτερη.
«Θα ήταν αφέλεια να χρεωθεί η αστοχία του Προγράμματος στον πολλαπλασιαστή», παρατήρησε τέλος ο Νίκος Χριστοδουλάκης. Ακόμη περισσότερο, όμως, σημείωσε, η προσέγγιση της τρόικας – η οποία όφειλε να γνώριζε ότι υπό συνθήκες κρίσης η επίπτωση δημοσιονομικής διόρθωσης δεν είναι όπως όταν οι προσδοκίες ήταν θετικές – είχε στην περίπτωση της Ελλάδας ελαφρότητα που θύμιζε «χαβαλέ».
