Χωρίς να το πολυ-συνειδητοποιεί, η σημερινή κυβέρνηση Σαμαρά/Στουρνάρα κινδυνεύει να θέσει σε κίνηση ένα αληθινό «τσουνάμι» που υπόσχεται να παρασύρει ότι έχει απομείνει όρθιο στο χώρο των τραπεζών.
«H πανηγυρική διάλυση και των τραπεζικών μετοχών θα οδηγήσει όχι απλώς σε τελική διάλυση της μέσης τάξης αλλά και σε υπονόμευση κάθε ιδέας διατήρησης πόρων στην Ελλάδα από τους Ελληνες».
Θα αρχίσουμε αυτό το σημείωμα από το τέλος του. Αν είναι αυτό που χαρακτηρίσαμε ως τσουνάμι να αποτραπεί, θα πρέπει:
- να προωθηθεί άμεσα, και χωρίς άλλα μπρος-πίσω, και να ψηφιστεί η ρύθμιση για την αναβαλλόμενη φορολογία/deferred tax, με ταύτιση όμως λογιστικού και εποπτικού χειρισμού (ελληνικά: να μετράει η αναβαλλόμενη φορολογία στα εποπτικά κεφάλαια των τραπεζών),
- να αναγνωριστούν οι μετατρέψιμες ομολογίες και /ή οι Cocos (contigent convertibles) ως στοιχεία αποδεκτά για τα εποπτικά κεφάλαια των τραπεζών,
- να συγκρατηθεί - περιορισθεί, κυρίως, η έκδοση δικαιωμάτων προτίμησης/warrants σε λογικό ποσοστό των αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου (λ.χ. στο 10 - 20 % ), έτσι ώστε να μπει ένα φρένο στην προσδοκία περί του επερχόμενου υπερπληθωρισμού στα δικαιώματα ώστε να έχει νόημα η μέχρι τότε διακράτηση μέρους των παλαιών μετοχών.
Μιλήσαμε πριν για τσουνάμι. Δείγμα του - απλώς - είναι η ψιλοκατάρρευση των τιμών των τραπεζικών μετοχών.
Μην νομίσετε ότι υπερβάλλουμε όταν μιλούμε για ψιλοκατάρρευση των τραπεζικών αξιών: η Εθνική είχε τη μισή κεφαλαιοποίηση του ΟΠΑΠ (πριν το ηλεκτροσόκ του Δικαστηρίου της Ε.Ε.), η Πειραιώς ή η Eurobank είναι στα ίσα με την Intralot (ομοίως), η Πίστεως κάτι ξεπερνάει το Μυτιληναίο….
Στο ερώτημα «γιατί να ενδιαφερόμαστε για τις τράπεζες, μάλιστα για τους τραπεζίτες, πάντως για τις κάποιες χιλιάδες μετόχων;» η απάντηση δεν είναι μόνο, «η μάνα μου έχει 1.000 Πίστεως που άξιζαν 20.000 ευρώ, στην αύξηση κεφαλαίου πέρσι άξιζαν 8.000 ευρώ, σήμερα είναι γύρω στα 1.200 ευρώ». Μπορεί οι 70.000 μέτοχοι του Τ.Τ. που «έλιωσαν» (όπως κι εκείνοι της Αγροτικής, αλλά χωρίς καμιά διαφορά από… τους ανθρώπους της PROTON/Λαυρεντιάδη) να θεωρηθεί ότι δεν ενδιαφέρουν κανένα. Μπορεί ακόμη και οι 300.000 ή 500.000 άμεσοι ή /και έμμεσοι μέτοχοι των συστημικών Τραπεζών να θεωρηθούν επίσης αναλώσιμοι («εδώ το Δημόσιο "κούρεψε" δυο φορές τους κατόχους των δικών του των χαρτιών, τους μετόχους των τραπεζών θα σκεφτεί»;). Όμως, άμα μέσα από τους όρους ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών καταρρεύσουν τελείως οι τιμές τους και εξαχνωθούν οι παλιοί μέτοχοι - οπότε και αποθαρρυνθούν de facto να μετάσχουν στις αυξήσεις κεφαλαίου που (υποτίθεται ότι) σχεδιάζονται μέχρι τον Απρίλιο - θα έχει ουσιαστικά διαλυθεί ένα ακόμη μέτωπο εμπιστοσύνης στην Ελλάδα.
Δεδομένου ότι μετά το 2011, εκτός από τα ομόλογα του Δημοσίου και τις συνταξιοδοτικές παροχές (τι άλλο είναι οι συντάξεις εκτός από μια κορυφαία δομή εμπιστοσύνης;) ουσιαστικά και τα ακίνητα έπαψαν να αποτελούν καταφύγιο ασφαλείας (αντίθετα, έγιναν η μεγαλύτερη παγίδα για το μέσο Έλληνα), η πανηγυρική διάλυση και των τραπεζικών μετοχών (η συντηρητική επένδυση της νοικοκυροσύνης τα τελευταία 50 χρόνια) θα οδηγήσει όχι απλώς σε τελική διάλυση της μέσης τάξης, αλλά και σε υπονόμευση κάθε ιδέας διατήρησης πόρων στην Ελλάδα από τους Έλληνες.
Πώς η διαδικασία της ανακεφαλαιοποίησης «υπόσχεται» να φέρει το τσουνάμι
Ενδεχομένως ο αναγνώστης να διερωτηθεί, εδώ, γιατί όλες αυτές οι αναφορές… αφού η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών προχωρεί, αφού η δημόσια προσφορά Εθνικής για Eurobank προχωρεί επίσης (με συγχώνευση, υποτίθεται, στο άμεσο μέλλον), αφού οι αυξήσεις κεφαλαίου «ετοιμάζονται» με την Πίστεως μάλλον στην κεφαλή της ουράς… Ήδη, με το ξεμπλοκάρισμα και της τωρινής δόσης βοήθειας του Ιανουαρίου, των 9,2 δισ. ευρώ, από τα οποία το μεγαλύτερο μέρος πάει για την ανακεφαλαιοποίηση, μετά και τα 18 δισ. (από τα 34,4) της προηγούμενης, υποτίθεται ότι υπάρχουν πλέον εγγυημένα κεφάλαια. Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας πλέον «μπορεί». Οι διαβόητοι Επίτροποι - Grant Thorton για Εθνική, KPMG για Πειραιώς, Mazar's για Πίστεως - έφθασαν και ανέλαβαν υπηρεσία στις τράπεζες. Και όμως τα πράγματα με την ανακεφαλαιοποίηση σκαλώνουν…
(Είχαν σκαλώσει, ήδη, μεγαλοπρεπώς με το κλείσιμο της διακυβέρνησης Παπαδήμου. Τότε, υποτίθεται, οι εταίροι της συγκυβέρνησης, έσερναν τα πόδια τους, προκειμένου να μην αναλάβει κανείς τους την ευθύνη των αληθινών επιλογών). Τώρα; Τώρα είχαμε την αστοχία στη νομοθέτηση της αναγνώρισης του αναβαλλόμενου φόρου/deferred tax, με μετατροπή της ζημιάς από τα ελληνικά ομόλογα και το διπλό haircut σε φορολογική συμψηφιστική απαίτηση και προσμέτρηση στα εποπτικά κεφάλαια των τραπεζών: υποτίθεται ότι η ακριβής διατύπωση της ρήτρας για deferred tax ήταν που δημιουργούσε πρόβλημα με τον κίνδυνο καταλογισμού στο χρέος. Οπότε ναι μεν θα επανέλθει με νομοθετική ρύθμιση, όμως η αβεβαιότητα «βοήθησε» να γκρεμισθούν οι τιμές των τραπεζικών μετοχών. Ανασφάλεια όμως υπήρξε και ως προς τις σειρές μετατρέψιμων μετοχών που προκύπτουν, στο πλαίσιο ιδίως των εξαγορών με τις οποίες (υποτίθεται ότι) βοηθιέται η εξυγίανση των τραπεζών.
Αυτή η σειρά γεγονότων, μαζί και το «σούρσιμο» της υπόθεσης της ανακεφαλαιοποίησης, κατόρθωσαν να στείλουν τις τιμές των τραπεζικών μετοχών σχεδόν στα επίπεδα του ...Ιουνίου του 2012 (ναι, του Ιουνίου της καταστροφής, της δραχμής, της φυγής κεφαλαίων!) - σε φάση ανοδικού Χρηματιστηρίου, δε. Καθώς, μάλιστα, η τιμή στην οποία θα γίνουν οι αυξήσεις κεφαλαίου των τραπεζών θα είναι στο 50% του (κυλιόμενου) μέσου όρου των τελευταίων 50 ημερών, η πτώση των τιμών - που ανακόπηκε μεν μόλις… ξανακυκλοφόρησαν φήμες για προώθηση διάταξης για τον αναβαλλόμενο φόρο - κινδυνεύει, σοβαρά, να εξοντώσει τους παλαιούς μετόχους των τραπεζών (μέσω του υπερπληθωρισμού δικαιωμάτων που θα πλημμυρίσουν την αγορά - όσο μικρότερη η τιμή, τόσα περισσότερα, για να καλυφθούν τα προσδιορισμένα ποσά). Από τους οποίους, υποτίθεται, αναμένεται να φέρουν κεφάλαια (το διαβόητο 10% των αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου) που θα διατηρήσουν τις τράπεζες σε ιδιωτική διαχείριση.
Πώς η «υπόσχεση» συμμετοχής των Μεγάλων Σπιτιών αποτελεί την αληθινή απειλή
Αν όμως η δομή των ΑΜΚ είναι τέτοια ώστε να υπάρξει υπερπληθώρα δικαιωμάτων/warrants τα οποία στην ουσία όποιος τα σηκώσει έχει μηδενικό κόστος, αν επιπλέον η διατήρηση των τιμών των τραπεζικών μετοχών χαμηλά-προς-πολύ-χαμηλά κρατήσει τον κόσμο μακριά (ακριβώς λόγω αυτής της αίσθησης ανασφάλειας ή μάλλον λόγω της διαμόρφωσης πεποίθησης ότι οι παλιοί μέτοχοι θα διαλυθούν, οπότε γιατί να φέρουν/ρισκάρουν νέα κεφάλαια στις ΑΜΚ;), τότε ανοίγεται μια προοπτική που την ακούμε να σέρνεται με θαυμασμό στους κύκλους των κυβερνητικών. Θα δελεαστούν, λέει, και θάρθουν να μπουν στο Ελληνικό τραπεζικό σύστημα «μεγάλοι παίκτες» του διεθνούς κυκλώματος. Εκείνο που κάποτε πήγαινε να γίνει με την Citi ή την Deutsche Bank κ.λπ. κ.λπ. Μάλιστα ήδη κυκλοφορούν, δεόντως διασπειρόμενες πληροφορίες για ενδιαφέρον και προσέγγιση και της J.P.Morgan και της Goldman Sachs, πέρα από την Citi και την Deutsche…
Αφήνοντας κατά μέρος τη λαμπρή παρουσία στην ελληνική αγορά Μεγάλων Σπιτιών - της Credit Agricole και της Soc Gen εννοούμε - εκείνο που, ειλικρινά, φοβόμαστε είναι ότι όσοι πάνε να προσελκυσθούν τώρα από τους (θεωρούντες ότι γνωρίζουν τα παίγνια των Μεγάλων Σπιτιών) κυβερνητικούς, κινδυνεύουν να μαγκωθούν στο ακόλουθο παιχνίδι:
Με τις τιμές των τραπεζών σε meltdown, αν η αβεβαιότητα συνεχίζεται κι άλλο, θα σηκωθούν από τα Μεγάλα Σπίτια κάποια σημαντικά ποσά μετοχών από την αγορά, μπιρ παρά, κυρίως όμως θα φορτωθούν στα βιβλία τους μιλιούνια warrants/δικαιώματα χωρίς αληθινό κόστος. Οπότε, τις μεν τραπεζικές μετοχές θα τις ξεφορτωθούν/πουλήσουν άμεσα- αφού πρώτα αποκτηθεί κυρίαρχος ρόλος στο management των τραπεζών επί 5ετία: αυτό είναι που «υπόσχεται» η κάλυψη κατά 10% των ΑΜΚ από μετόχους της ημέρας που θα λανσάρονται οι ΑΜΚ - τα δε warrants θα τα κρατούν, έχοντας αποκομίσει με μηδενικό κόστος σε βάρος των κατεστραμμένων παλαιών μετόχων ένα δωρεάν στοίχημα για 5 χρόνια. (Όποιος ωφεληθεί στην αγορά ή στη διαμεσολάβηση, ωφελήθηκε!).
Η ζημιά δεν έγκειται στο τι θα χάσουν οι ξεγραμμένοι μέτοχοι των τραπεζών -ξεχειλίζει απ' αλλού. Άμα το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, ήδη στα τρυφερά χέρια των KPMG, των Grand Thorton και των Mazar'z (που να δούμε πώς ακριβώς θα χειρίζονται την πιστοδότηση των Ελληνικών επιχειρήσεων by the book!), βρεθεί τώρα και στην de facto διαχείριση των Μεγάλων Σπιτιών, τότε κινδυνεύουμε να ζήσουμε πράγματα που δεν τα έχουμε καν φαντασθεί.
Γι αυτό και δεν θεωρούμε πως υπερβάλλουμε όταν μιλάμε για τσουνάμι. Που μπορεί να αποτραπεί και που πρέπει να αποτραπεί. Αν η κυβέρνηση δεν αισθάνεται ότι μπορεί να την χειριστεί την ουσία της κεφαλαιοποίησης, ας πάει τις προθεσμίες παραπέρα. Έχουμε την εντύπωση ότι η τρόικα - πάντως η ΕΚΤ και το ΔΝΤ - αρχίζουν να το βλέπουν το πρόβλημα.
Α.Δ.ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ - [email protected]
