Βρυξέλλες, 6 Μαρτίου 2002
Ολυμπιακή Aεροπορία: κίνηση κατά της Ελλάδας της διαδικασίας έρευνας κρατικών ενισχύσεων
Η Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει κατά της Ελλάδας τη διαδικασία της έρευνας κρατικών ενισχύσεων(1) λόγω της πιθανής καταχρηστικής εφαρμογής των ενισχύσεων η χορήγηση των οποίων είχε εγκριθεί με προηγούμενες αποφάσεις και λόγω των νέων ενισχύσεων οι οποίες χορηγήθηκαν στον αερομεταφορέα Ολυμπιακή Αεροπορία (ΟΑ) και τις θυγατρικές της εταιρείες.
Η κίνηση της σχετικής διαδικασίας έρευνας αποτελεί αντανάκλαση των ανησυχιών που έχει η Επιτροπή όσον αφορά την πιθανή καταχρηστική εφαρμογή των ενισχύσεων η χορήγηση των οποίων είχε εγκριθεί το 1994 και το 1998, αλλά και έκφραση των σοβαρών αμφιβολιών που έχει στο θέμα της νομιμότητας μιας νέας ενίσχυσης. Είναι αμφίβολο κατά πόσον εξακολουθούν να τηρούνται οι όροι υπό τους οποίους είχε εγκριθεί η χορήγηση της ενίσχυσης, το 1998.
Τα μέτρα και οι όροι που καλύπτονται από την εν λόγω απόφαση πρέπει να εξεταστούν εκ νέου, από κοινού με οποιαδήποτε νέα μεταγενέστερα φορολογικά και χρηματοοικονομικά μέτρα, που καταλήγουν σε ενδεχόμενη προτιμησιακή μεταχείριση της ΟΑ έναντι των ανταγωνιστών της.
Η Επιτροπή οφείλει, επίσης, να εξετάσει ενδελεχώς δάνειο το οποίο χορηγήθηκε πρόσφατα τον Φεβρουάριο στην Ολυμπιακή Αεροπορία ύψους 19,5 εκατομμυρίων ευρώ, δεδομένου ότι αυτό το δάνειο, εκ πρώτης όψεως, προοριζόταν για την αντιμετώπιση λειτουργικών δυσκολιών της εταιρείας για την περίοδο Νοεμβρίου 2001 - Φεβρουαρίου 2002. Πάντως, δεδομένου ότι η ΟΑ βρίσκεται από τον Δεκέμβριο 2000 σε διαδικασία ιδιωτικοποίησης, που αποτελεί έναν τρόπο για να επιδιωχθεί η επιτυχής αναδιάρθρωση και αναδιοργάνωση της εταιρείας, η Επιτροπή επέλεξε σήμερα να κινήσει εκ νέου τη διαδικασία με σκοπό να διερευνηθεί ο συνολικός φάκελος καθώς και οι όροι υπό τους οποίους ο αερομεταφορέας εξακολουθεί να ασκεί τη στιγμή αυτή τις δραστηριότητές του. Η έρευνα αυτή θα δώσει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να καταλήξει στο συμπέρασμα κατά πόσο το σημερινό καθεστώς είναι δυνατόν να κηρυχθεί συμβιβάσιμο με την κοινή αγορά και υπό ποίους όρους.
Οι ανησυχίες της Επιτροπής πηγάζουν από δύο καταγγελίες που υποβλήθηκαν τον Οκτώβριο του 2000 και τον Ιούλιο του 2001.
Ενημερωτικό δελτίο
Πιθανή καταχρηστική εφαρμογή της ενίσχυσης η χορήγηση της οποίας είχε εγκριθεί το 1994 και το 1998.
Όπως φαίνεται, το νομικό και φορολογικό καθεστώς της εταιρείας το οποίο βασίζεται σε σειρά ελληνικών νόμων της απονέμει αποκλειστικά φορολογικά ευεργετήματα, τα οποία δεν ισχύουν για τις ιδιωτικές ανώνυμες εταιρείες ή για άλλες εμπορικές εταιρείες οποιασδήποτε μορφής. Οι διατάξεις αυτές φαίνεται να εναντιώνονται στη δέσμευση που είχε αναλάβει το ελληνικό κράτος να εξασφαλίσει ότι για την ΟΑ θα εφαρμόζεται το φορολογικό καθεστώς της ανώνυμης εταιρείας. Επίσης, φαίνεται να αντιβαίνουν στη δέσμευση να καταστεί η ΟΑ εταιρεία που θα υπόκειται στις ρυθμίσεις του κοινού δικαίου, ακριβώς όπως ισχύει και για τις άλλες κοινοτικές αεροπορικές εταιρείες, χωρίς κανένα ειδικό προνόμιο ή περιοριστικούς όρους. Περαιτέρω, φαίνεται να εναντιώνονται στη δέσμευση ότι το ελληνικό κράτος δεν θα παρενέβαινε στη διαχείριση της ΟΑ, πέραν του αυστηρού ορίου λόγω της ιδιότητάς του ως μετόχου και ότι θα θέσπιζε πάραυτα τις απαιτούμενες νομοθετικές διατάξεις για την ουσιαστική εφαρμογή των μισθολογικών, κοινωνικών και δημοσιονομικών πτυχών του προγράμματος.
Πιθανές νέες παράνομες ενισχύσεις, που καταλήγουν σε ενδεχόμενη προτιμησιακή μεταχείριση
Οι ισχυρισμοί που υποβάλλονταν τις καταγγελίες προκάλεσαν σοβαρές αμφιβολίες όσον αφορά το καθεστώς των πληρωμών από την πλευρά της Ολυμπιακής Αεροπορίας έναντι του ελληνικού κράτους αλλά και έναντι των ελληνικών αερολιμένων σε ό,τι αφορά τα τέλη μεταφοράς επιβατών τα οποία επιβάλλονται για τον εκσυγχρονισμό των ελληνικών αερολιμένων, τα αερολιμενικά τέλη, τα μισθώματα, τις εισφορές καθώς και τις αμοιβές και προμήθειες που οφείλονται στον Διεθνή Αερολιμένα των Αθηνών στα Σπάτα, καθώς και στους υπόλοιπους ελληνικούς αερολιμένες.
Όπως προκύπτει από την προκαταρκτική ανάλυση του σημερινού καθεστώτος πληρωμών από την Ολυμπιακή Αεροπορία των διαφόρων φόρων, αερολιμενικών τελών, μισθωμάτων, εισφορών και αμοιβών και προμηθειών που οφείλονται στο ελληνικό κράτος και τους ελληνικούς αερολιμένες, ενδέχεται να έχει επιτραπεί στην εταιρεία να εξακολουθεί να ασκεί τις δραστηριότητές της, χάρη στις συγκεκαλυμμένες ενισχύσεις που την υποστηρίζουν σε βάρος των ανταγωνιστών της. Η ύπαρξη των εν λόγω συγκεκαλυμμένων μέτρων χορήγησης ενισχύσεων ενδέχεται να συνιστά όχι μόνο παραβίαση των δεσμεύσεων και των όρων από τους οποίους συνοδευόταν η απόφαση του 1998, αλλά ενδέχεται επίσης να αποτελεί μορφή νέας παράνομης ενίσχυσης.
Οι επιπτώσεις μιας νέας δανειοδότησης 19,5 εκατομμυρίων ευρώ
Η Επιτροπή οφείλει, επίσης, να εξετάσει ενδελεχώς τις παραμέτρους ενός νέου δανείου που χορηγήθηκε στην ΟΑ τον Φεβρουάριο, δεδομένου ότι αυτό το δάνειο, εκ πρώτης όψεως, προοριζόταν για την αντιμετώπιση τρεχουσών λειτουργικών δυσχερειών της εταιρείας για την περίοδο Νοεμβρίου 2001 - Φεβρουαρίου 2002, χωρίς οιοδήποτε σχέδιο αναδιάρθρωσης που να καλύπτει τη χορήγηση αυτού του ποσού.
Ιστορική αναδρομή
Η Ολυμπιακή Αεροπορία είχε λάβει ενισχύσεις για τους σκοπούς της αναδιάρθρωσής της σύμφωνα με δύο αποφάσεις που εξέδωσε η Επιτροπή το 1994 και το 1998, υπό την προϋπόθεση ότι θα τηρούσε ορισμένους όρους και δεσμεύσεις. Στην απόφαση του 1998(2) προβλεπόταν η εκ νέου έγκριση της χορήγησης ενισχύσεων στην Ολυμπιακή Αεροπορία βάσει του προγράμματος αναδιάρθρωσης για τη χρονική περίοδο 1998-2002 και σε συνδυασμό με πολυάριθμους όρους και δεσμεύσεις.
Η Επιτροπή συνέχισε να παρακολουθεί την κατάσταση του αερομεταφορέα και επέστησε κατά το παρελθόν την προσοχή των ελληνικών αρχών στο θέμα των υποδεέστερων επιδόσεων της Ολυμπιακής Αεροπορίας σε συνάρτηση με τους στόχους που καθορίζονταν στο πρόγραμμα αναδιάρθρωσής της.
– Η διαχείριση της εταιρείας άλλαξε πολλές φορές από την εποχή που εκδόθηκε η απόφαση του 1998 και η εταιρεία δεν ήταν ποτέ σε θέση να εφαρμόσει ορθά τους στόχους που καθόριζε ότι έπρεπε να επιτύχει στο πρόγραμμα αναδιάρθρωσής της.
– Η εταιρεία δημοσίευσε μόλις πρόσφατα τους ισολογισμούς της για το έτος 1999 από τους οποίους προκύπτει ότι είχε σημαντικές ζημίες, οι οποίες δεν επρόκειτο να της επιτρέψουν να επιβιώσει, χωρίς τη λήψη περαιτέρω μέτρων αναδιάρθρωσης. Η εταιρεία δεν έχει μέχρι σήμερα δημοσιεύσει ακόμα τους ισολογισμούς της για το έτος 2000.
– Την τελευταία προσπάθεια να γίνει με επιτυχία η αναδιάρθρωση της Ολυμπιακής Αεροπορίας αποτέλεσε η προκήρυξη τον Δεκέμβριο του 2000 του διεθνούς διαγωνισμού για την ιδιωτικοποίηση της Ολυμπιακής Αεροπορίας και των θυγατρικών της εταιρειών. Η διαδικασία αυτή απομένει ακόμη να λάβει την τελική της μορφή.
(1) η οποία προβλέπεται στο άρθρο 88 παράγραφος 2 της Συνθήκης ΕΚ
(2) η οποία εγκρίθηκε μετά από την κίνηση της διαδικασίας από την Επιτροπή, το 1996.
