Βαθύτερη ύφεση και εκτίναξη της ανεργίας πάνω από το 19% προβλέπει για το 2012 η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) στην ετήσια έκθεσή της για την ελληνική οικονομία που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα.
Πιο συγκεκριμένα, ο διοικητής της ΤτΕ, Γ. Προβόπουλος αναθεώρησε επί τα χείρω την εκτίμησή του για τη φετινή μείωση του ΑΕΠ κατά 4,5%, εκτιμώντας πλέον ότι ο μέσος ετήσιος ρυθμός μείωσης του ΑΕΠ θα πλησιάσει το 5%.
Ο κεντρικός τραπεζίτης προβλέπει επάνοδο στην ανάπτυξη από τα τέλη του 2013, αλλά εκφράζει συγκρατημένη αισιοδοξία ότι η Ελλάδα μπορεί να επιτύχει και να εξασφαλίσει βιώσιμη αναπτυξιακή πορεία, με την εφαρμογή συγκεκριμένων πολιτικών και αξιοποίηση κοινοτικών πόρων και συγκριτικών πλεονεκτημάτων.
Ο κ. Προβόπουλος προτείνει λιτό και σταθερό φορολογικό σύστημα ως μία από τις βασικές συνιστώσες στις οποίες μπορεί να στηριχθεί η ανάκαμψη της οικονομίας. Επισημαίνει δε ότι η οικονομία βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι και θεωρεί απαραίτητη την τήρηση των δεσμεύσεων που απορρέουν από τη δανειακή σύμβαση.
«Δύο χρόνια μετά το πρώτο Μνημόνιο, βρισκόμαστε σήμερα μπροστά σε μια νέα πρόκληση, ιδιαίτερα κρίσιμη για το μέλλον της χώρας», δήλωσε ο κ. Προβόπουλος στην 79η Ετήσια Γενική Συνέλευση των Μετόχων της ΤτΕ. Όπως είπε, παρά την πρόοδο που συντελέστηκε, οι ολιγωρίες, οι καθυστερήσεις και η ύφεση, κατά το ενδιάμεσο διάστημα, επιδείνωσαν τη δυναμική του δημόσιου χρέους και κατέστησαν αναπόφευκτη τη νέα συμφωνία χρηματοδοτικής στήριξης.
Σύμφωνα με τον διοικητή της ΤτΕ, η νέα συμφωνία και το πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής διαμορφώνουν ευνοϊκότερες συνθήκες για τη συνέχιση της προσπάθειας και αποτελούν έμπρακτη απόδειξη της βούλησης των εταίρων μας να τη στηρίξουν. Από την άλλη πλευρά, το διεθνές περιβάλλον παραμένει ρευστό και εξακολουθεί να επικρατεί αβεβαιότητα για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας και την εξέλιξη της κρίσης χρέους στις ευρωπαϊκές οικονομίες.
«Αυτά τα αντικειμενικά δεδομένα στο εσωτερικό και το εξωτερικό δεν επιτρέπουν καμία χαλάρωση ή εφησυχασμό», επισημαίνει ο κ. Προβόπουλος και προσθέτει πως για να αξιοποιηθεί η νέα ευκαιρία, πρέπει τώρα να εφαρμοστούν, χωρίς χρονοτριβή, όσα έχουν συμφωνηθεί και να καλυφθούν τα κενά που άφησαν οι καθυστερήσεις των προηγούμενων ετών. «Για την έξοδο από την κρίση δεν υπάρχει εύκολος δρόμος. Η προσαρμογή πρέπει να συνεχιστεί με αποφασιστικότητα», υπογράμμισε.
«Το ιστορικό διακύβευμα παραμένει και είναι καίριο: Συντεταγμένη και επίπονη προσπάθεια για την ανασυγκρότηση της οικονομίας εντός της ζώνης του ευρώ με τη συμπαράσταση των εταίρων μας ή άτακτη οπισθοδρόμηση, οικονομική και κοινωνική, δεκαετίες πίσω, που θα οδηγούσε τελικά τη χώρα εκτός της ζώνης του ευρώ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης;», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Προβλέψεις των βασικών μεγεθών για το 2012
Οι διαθέσιμοι βραχυχρόνιοι δείκτες για τους πρώτους μήνες του 2012 υποδηλώνουν ότι η ύφεση στη χώρα θα συνεχιστεί και φέτος.
- Η Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμά ότι ο μέσος ετήσιος ρυθμός μείωσης του ΑΕΠ θα πλησιάσει το 5%, δηλαδή η ύφεση θα είναι λιγότερο έντονη από ό,τι το 2011, υπό την προϋπόθεση βεβαίως ότι τα μέτρα διαρθρωτικού χαρακτήρα θα εφαρμοστούν χωρίς καθυστέρηση.
- Το μέσο ποσοστό ανεργίας θα αυξηθεί εφέτος σε σύγκριση με το 2011 και θα υπερβεί το 19%, έναντι 17,7% πέρυσι.
- Η αναμενόμενη το 2012-13 μείωση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, σε συνδυασμό και με την προβλεπόμενη εξέλιξη των τιμών, οδηγεί σε αισθητή βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, που θα συμβάλει σε άνοδο των εξαγωγών και υποκατάσταση των εισαγωγών. Ειδικότερα, εκτιμάται ότι έως το τέλος του 2012 θα έχουν ανακτηθεί τα 2/3 έως 3/4 της συνολικής απώλειας της ανταγωνιστικότητας κόστους της περιόδου 2001-2009. Επιπλέον, εντός του 2013 θα έχει ανακτηθεί πιθανόν ολόκληρη η απώλεια.
- Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών προβλέπεται να υποχωρήσει από 9,8% του ΑΕΠ το 2011 στο 7,5% περίπου το 2012, ενώ η υποχώρηση θα συνεχιστεί και τα επόμενα έτη.
- Τέλος, η πτωτική τάση του πληθωρισμού συνεχίζεται το 2012 και ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί γύρω στο 1,2%. Το 2013 ο πληθωρισμός αναμένεται να υποχωρήσει περαιτέρω, ενδεχομένως και κάτω από το 0,5%.
Μειώσεις μισθών
Σύμφωνα με την έκθεση, με την υπόθεση ότι η ποσοστιαία μείωση των κατώτατων αποδοχών, σε συνδυασμό με την επέκταση των επιχειρησιακών συμβάσεων, θα επηρεάσει περίπου το 25% έως το 33% των μισθωτών του επιχειρηματικού τομέα:
- Το 2012 εκτιμάται ότι οι μέσες ονομαστικές προ φορολογίας αποδοχές των μισθωτών στο σύνολο της οικονομίας θα μειωθούν κατά 8,4% έως 9,2% σε ονομαστικούς όρους και κατά 9,5%-10,3% σε πραγματικούς όρους. Μεγαλύτερη εκτιμάται ότι θα είναι η μέση μείωση στον επιχειρηματικό τομέα (-8,7% έως -10,0% σε ονομαστικούς όρους, από -9,8% έως -11,1% σε πραγματικούς), ενώ η μείωση των μέσων αποδοχών των δημοσίων υπαλλήλων θα είναι της τάξεως του 7,4% σε ονομαστικούς όρους και του 8,5% σε πραγματικούς. Αν υποτεθεί ότι ο ρυθμός μείωσης του ΑΕΠ θα πλησιάσει το 5% και της μισθωτής απασχόλησης το 4,5%, υπολογίζεται ότι το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος θα μειωθεί σημαντικά (για τρίτο κατά σειρά έτος) κατά 5,9%-6,8% στο σύνολο της οικονομίας και κατά 7,8%-9,1% στον επιχειρηματικό τομέα.
- Το 2013, στη διάρκεια του οποίου θα λήξουν πολλές συλλογικές συμβάσεις (και κατά πάσα πιθανότητα θα προσαρμοστούν προς τα κάτω οι αποδοχές που αυτές προβλέπουν), ενδέχεται οι μέσες ονομαστικές αποδοχές να μειωθούν κατά 7% περίπου στο σύνολο της οικονομίας κατά 3% περίπου στο Δημόσιο και σχεδόν κατά 9% στον επιχειρηματικό τομέα. Αποτέλεσμα θα είναι το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος να μειωθεί περαιτέρω κατά 6%-6,5% στο σύνολο της οικονομίας και κατά 8% περίπου στον επιχειρηματικό τομέα.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, με βάση τους συγκεκριμένους υπολογισμούς, η σωρευτική μείωση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος τη διετία 2012-2013 θα φθάσει το 11,9%-12,7% στο σύνολο της οικονομίας και το 15,3%-16,5% στον επιχειρηματικό τομέα, ενώ στο Μνημόνιο τίθεται ως στόχος η μείωση κατά την τριετία 2012-2014 να φθάσει το 15%.
Ανάπτυξη με κινητοποίηση του ιδιωτικού επιχειρηματικού τομέα
Σύμφωνα με την ΤτΕ, ύψιστη προτεραιότητα αποτελεί μια οικονομική στρατηγική για την ανάκαμψη και την ανάπτυξη. Όπως αναφέρεται στην έκθεση, αν δεν περιοριστεί η ύφεση, τίθενται υπό αίρεση και οι δημοσιονομικοί στόχοι. Στις σημερινές συνθήκες, ανάπτυξη σημαίνει πρωτίστως κινητοποίηση του ιδιωτικού επιχειρηματικού τομέα.
Προαπαιτούμενα της ανάπτυξης, λέει η ΤτΕ, είναι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και η άρση της αβεβαιότητας, η δημιουργία περιβάλλοντος που θα ευνοεί την επιχειρηματική πρωτοβουλία και η μεταφορά πόρων από τον υπερτροφικό δημόσιο τομέα προς την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών στον ιδιωτικό τομέα και, γενικότερα, από τον τομέα των μη διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών προς τον τομέα των διεθνώς εμπορεύσιμων.
Ανασυγκρότηση του τραπεζικού συστήματος
Στην έκθεση της ΤτΕ εκφράζεται ακόμη η πεποίθηση ότι η ανακεφαλαιοποίηση και η ανασυγκρότηση του τραπεζικού συστήματος θα ολοκληρωθούν σύντομα με επιτυχία, εξέλιξη που θα ενδυναμώσει το ρόλο των τραπεζών ως χρηματοδότη της οικονομίας.
Όπως επισημαίνει η ΤτΕ, η ανασυγκρότηση του τραπεζικού συστήματος αποτελεί μία από τις σημαντικότερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη η οικονομία και θα συμβάλει ουσιαστικά στη γενικότερη προσπάθεια αποκατάστασης της εμπιστοσύνης.
Σύμφωνα επίσης με την έκθεση, μετά την ανασυγκρότησή του ο τραπεζικός τομέας θα έχει απαλλαγεί από βάρη του παρελθόντος, θα είναι πολύ πιο υγιής και εύρωστος και το μέγεθός του θα ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας.
Με την αποσαφήνιση των κεφαλαιακών αναγκών εκτιμάται ότι θα επιτευχθεί σημαντική αύξηση της διαφάνειας, η οποία εκτιμάται ότι θα συμβάλει στη σταδιακή αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των αγορών και των καταθετών, επισημαίνεται επίσης στην έκθεση του διοικητή.
Ετσι, θα διευκολυνθούν οι τράπεζες ώστε να επιτελέσουν το βασικό διαμεσολαβητικό τους ρόλο και να συμβάλουν στην επιστροφή της ελληνικής οικονομίας σε τροχιά διατηρήσιμης οικονομικής ανάπτυξης. Με καταλύτη μάλιστα το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, προβλέπεται ότι θα υπάρξουν δυνατότητες αξιοποίησης συνεργειών και ενδεχομένως και συμπράξεις που μέχρι σήμερα δεν κατέστη δυνατόν να πραγματοποιηθούν.
ΚΚΕ: Μία αλήθεια και ένας εκβιασμός
«Η Έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας περιέχει μια αλήθεια και έναν εκβιασμό» αναφέρει σε ανακοίνωσή του το ΚΚΕ. Όπως σημειώνει, «η αλήθεια είναι ότι το ενδεχόμενο αποβολής της Ελλάδας από την Ευρωζώνη είναι υπαρκτό. Ο εκβιασμός βρίσκεται στο γεγονός ότι ο Γ. Προβόπουλος καλεί το λαό να σκύψει το κεφάλι και να υποστεί ακόμα περισσότερα συναινώντας στον πόλεμο της πλουτοκρατίας εναντίον του, προκειμένου να διασωθεί δήθεν η χώρα, δηλαδή η αστική τάξη».
Το ΚΚΕ απορρίπτει κατηγορηματικά τις εκκλήσεις του κεντρικού τραπεζίτη και καλεί σε «αντεπίθεση και ισχυροποίηση του ΚΚΕ, για να αντιμετωπίσει ο λαός τη νέα θύελλα που του φέρνουν».
Γ. Καρατζαφέρης: Τραγική διάψευση του κ. Σαμαρά
Για τραγική διάψευση των εικασιών του κ. Σαμαρά για τους μισθούς έκανε λόγο ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ Γιώργος Καρατζαφέρης, σημειώνοντας πως ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος μίλησε ευθέως για μειώσεις μισθών 10% φέτος, 10% του χρόνου. Πρόσθεσε ότι παράλληλα «ψάχνουν να βρουν και φόρμουλα για να πετσοκόψουν και το εφάπαξ». «Αυτό είναι το μνημόνιο» συμπλήρωσε, επισηαίνοντας με νόημα πως «αυτό υπέγραψε ο κ. Σαμαράς, αυτό υπέγραψε ο κ. Βενιζέλος».
ΔΗΜΑΡ: Οι κινδυνολογίες επαναλαμβάνονται
Τη θέση ότι τα τελευταία δύο χρόνια ο Γιώργος Προβόπουλος «δυστυχώς αρκείται να επαναλαμβάνει, χωρίς πρωτοτυπία, όλες τις κινδυνολογίες και καταστροφολογίες των επιθετικών κύκλων του ΔΝΤ, της ΕΕ και της ΕΚΤ αν δεν εφαρμοστούν κατά γράμμα οι πολιτικές και τα μέτρα, που ΠΑΣΟΚ και ΝΔ έχουν υπογράψει» διατύπωσε η Δημοκρατική Αριστερά.
Σε σχετική ανακοίνωση τονίζεται ότι «παλαιότερα οι εκθέσεις των διοικητών της Τραπέζης της Ελλάδας αναμένονταν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον» και πως «τα δύο τελευταία χρόνια ο κ. Προβόπουλος καταγράφει απλώς τις αρνητικές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας και τις δραματικές επιπτώσεις των επιλογών των Μνημονίων στους έλληνες πολίτες».
ΣΥΡΙΖΑ: Ο κ. Προβόπουλος να σταματήσει τους εκβιασμούς
Βολές κατά του κεντρικού τραπεζίτη εξαπέλυσε ο ΣΥΡΙΖΑ. Σε ανακοίνωση που εξέδωσε σημειώνει: Ο κ. Προβόπουλος, ο οποίος όπως και οι προκάτοχοί του προπαγανδίζει διαρκώς την ανάγκη υλοποίησης της νεοφιλελεύθερης πολιτικής, υπερέβη την αρμοδιότητά του και παρενέβη απροκάλυπτα στην προεκλογική περίοδο. Μόνο ψήφο στη συγκυβέρνηση ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. δεν ζήτησε ανοιχτά ο τραπεζίτης που, πέραν των άλλων, ευθύνεται για την κλοπή των αποθεματικών των Ταμείων και άλλων δημόσιων οργανισμών με τη μέθοδο του κουρέματος του χρέους».
Προσθέτει πως αν και «αναγνωρίζει ότι θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο η ανεργία και ότι η ύφεση βαθαίνει το 2012, επιβεβαιώνοντας την πλήρη αποτυχία του μνημονιακού προγράμματος να αντιμετωπίσει την κρίση, παρά την κοινωνική έρημο που έχει δημιουργήσει, επιμένει στην καταστροφική πολιτική δήθεν ανάπτυξης που στηρίζεται στη λιτότητα, τις ιδιωτικοποιήσεις και στην υπονόμευση του κοινωνικού κράτους».
«Ο κ. Προβόπουλος οφείλει να περιοριστεί στο ρόλο του και να σταματήσει να εκβιάζει το λαό και να παίζει το ρόλο του καθοδηγητή της μνημονιακής μειοψηφίας στη χώρα μας» καταλήγει η ανακοίνωση.
Ευθύνες σε Βενιζέλο - Σαμαρά επιρρίπτει η Δημοκρατική Συμμαχία
«Η έκθεση της ΤτΕ, είναι αποκαλυπτική: Οι ολιγωρίες και οι παρελκυστικές τακτικές των δύο αδιόρθωτων αρχηγών, αντί να βγάλουν τη χώρα από την ύφεση πολλαπλασίασαν τις αρνητικές επιπτώσεις, εκτόξευσαν στα ύψη την ανεργία και οδήγησαν τους πολίτες στην απελπισία» σχολίασε ο εκπρόσωπος Τύπου της Δημοκρατικής Συμμαχίας Θανάσης Ζορμπάς. Όπως επισημαίνει, «μοναδική λύση για να βγει η χώρα από το αδιέξοδο, είναι μέσα από ξεκάθαρες προγραμματικές δεσμεύσεις να εφαρμοστούν ταχύτερα οι μεταρρυθμίσεις για ένα μικρότερο και πιο λειτουργικό κράτος, που θα εγγυάται την ανάπτυξη που είναι απαραίτητη για τη χώρα».
Λ. Κατσέλη: Η λιτότητα οδηγεί σε νέο υφεσιακό κύκλο
«Ενώ οι εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος για το 2012 προβλέπουν βαθιά ύφεση, ο Διοικητής της, συνιστά ακόμα μεγαλύτερη ευελιξία στην αγορά εργασίας που θα οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη μείωση μισθών στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα», δήλωσε η πρόεδρος της Κοινωνικής Συμφωνίας Λούκα Κατσέλη. Προσθέτει ακόμη, μεταξύ άλλων, πως «ο κ. Προβόπουλος θα πρέπει να γνωρίζει ότι η συνταγή της λιτότητας και της εσωτερικής υποτίμησης που ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. έχουν ψηφίσει, οδηγεί την οικονομία σε νέο υφεσιακό κύκλο και σε αδυναμία πληρωμής οφειλών».
