Προειδοποιητική επιστολή απέστειλε η Κομισιόν στη χώρα μας και άλλα πέντε κράτη-μέλη της Ε.Ε. (Ουγγαρία, Λιθουανία, Μάλτα και Σλοβενία) για τις διμερείς συμφωνίες αεροπορικών μεταφορών με τη Ρωσία.
Η Επιτροπή ανησυχεί ότι οι συμφωνίες ενδέχεται να παρεμποδίζουν την ίση μεταχείριση των αεροπορικών εταιρειών της ΕΕ και τον ανταγωνισμό μεταξύ αεροπορικών εταιρειών και ότι παρέχουν τη βάση για την επιβολή τελών υπερπτήσης της Σιβηρίας, τα οποία είναι ενδεχομένως παράνομα με βάση τους αντιμονοπωλιακούς κανόνες της ΕΕ.
Τα κράτη μέλη έχουν στη διάθεσή τους δύο μήνες για να απαντήσουν στις προειδοποιητικές επιστολές. Εάν δεν απαντήσουν ικανοποιητικά, η Επιτροπή θα στείλει αιτιολογημένη γνώμη ζητώντας από τα συγκεκριμένα κράτη μέλη να τροποποιήσουν τις διμερείς τους συμφωνίες αεροπορικών μεταφορών με τη Ρωσία.
Τέτοιες προειδοποιητικές επιστολές έχουν ήδη σταλεί σε 17 άλλα κράτη μέλη τους τελευταίους μήνες και προς το παρόν η Επιτροπή αξιολογεί εάν οι διμερείς συμφωνίες αεροπορικών μεταφορών των υπολοίπων τεσσάρων κρατών μελών με τη Ρωσία είναι σύμφωνες με τη νομοθεσία της ΕΕ.
Όπως επισημαίνεται, το γεγονός ότι οι αεροπορικές εταιρείες υποχρεούνται να καταβάλλουν τέλη για τις υπερπτήσεις της Σιβηρίας καθ’οδόν προς τους ασιατικούς προορισμούς τους δεν καθιστά απλώς τις πτήσεις ακριβότερες, αλλά είναι δυνατόν να οδηγήσει και σε αθέμιτο ανταγωνισμό μεταξύ ενωσιακών και μη αεροπορικών εταιρειών.
Η άποψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι ότι στις συμφωνίες αεροπορικών μεταφορών πρέπει να προβλέπεται ισότιμη μεταχείριση όλων των ενωσιακών αεροπορικών εταιρειών και να τηρούνται οι αντιμονοπωλιακοί κανόνες. Διαφορετικά, υπάρχει το ενδεχόμενο λιγότερο ευνοϊκής μεταχείρισης ορισμένων αεροπορικών εταιρειών της ΕΕ έναντι των άμεσων ανταγωνιστών τους ή καταβολής αδικαιολόγητων πρόσθετων τελών, τα οποία μπορούν να μετακυλισθούν στους καταναλωτές με υψηλότερους ναύλους.
Όπως σημειώνεται στη σχετική ανακοίνωση, οι διμερείς συμφωνίες αεροπορικών μεταφορών μεταξύ μεμονωμένων κρατών μελών και μιας χώρας μη μέλους της ΕΕ πρέπει να περιέχουν «ρήτρα καθορισμού ενωσιακού αερομεταφορέα», με την οποία αναγνωρίζεται ότι οι όροι ισχύουν ισότιμα για όλες της αεροπορικές εταιρείες της ΕΕ και όχι μόνον για τους αερομεταφορείς του εκάστοτε κράτους μέλους. Πρόκειται, διευκρινίζεται, για βασικό μέρος της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς αεροπορικών μεταφορών που δημιουργήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’90 και εγγυάται ότι οι αεροπορικές εταιρείες δικαιούνται να δραστηριοποιούνται υπό τους ιδίους όρους οπουδήποτε εντός της ΕΕ. Η απαίτηση για «ρήτρα καθορισμού ενωσιακού αερομεταφορέα» επιβεβαιώθηκε στις «αποφάσεις στις υποθέσεις ανοικτού ουρανού» του Δικαστηρίου το 2002. Tο Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι διατάξεις που περιορίζουν τα οφέλη των συμφωνιών αεροπορικών μεταφορών σε υπηκόους του εκάστοτε κράτους μέλους παραβιάζουν τους κανόνες της ΕΕ περί ελευθερίας εγκατάστασης (οι οποίοι καθορίζονται στο άρθρο 49 της συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ).
Οι περισσότερες συμφωνίες με τρίτες χώρες έχουν προσαρμοσθεί στην απόφαση του Δικαστηρίου. Η Ρωσία είναι μία από τις λίγες χώρες στον κόσμο που δεν αναγνωρίζει ότι πρέπει να τυγχάνουν ισότιμης μεταχείρισης όλοι οι αερομεταφορείς της ΕΕ και ότι οι όροι οιασδήποτε διμερούς συμφωνίας πρέπει να περιέχουν «ενωσιακή» ρήτρα, η οποία πρέπει να ισχύει σε όλους. Το γεγονός αυτό δημιουργεί σοβαρά πρακτικά προβλήματα και θέτει σε κίνδυνο τα δικαιώματα μεταφοράς, παραδείγματος χάρη, αεροπορικών εταιρειών που έχουν εξαγορασθεί από αεροπορική εταιρεία άλλου κράτους μέλους της ΕΕ.
Τέλη υπερπτήσης Σιβηρίας
Οι καθορισμένοι ενωσιακοί αερομεταφορείς είναι υποχρεωμένοι να καταβάλλουν τέλη υπερπτήσης της Σιβηρίας καθ’οδόν προς πολλούς ασιατικούς προορισμούς τους. Υπολογίζεται ότι μόνον το 2008 οι σχετικοί ενωσιακοί αερομεταφορείς κατέβαλαν τέλη ύψους περίπου 420 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ – τα περισσότερα δε απευθείας στη ρωσική αεροπορική εταιρεία Aeroflot. Η Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία ότι έτσι παραβιάζεται η αντιμονοπωλιακή νομοθεσία της ΕΕ, βάσει της οποίας οι αεροπορικές εταιρείες δεν πρέπει να αναγκάζονται να συνάπτουν εμπορική συμφωνία με άμεσο ανταγωνιστή τους. Η Επιτροπή εκφράζει επίσης την ανησυχία ότι παραβιάζεται το διεθνές δίκαιο (η σύμβαση του Σικάγου). Οι συγκεκριμένες διμερείς συμφωνίες επιβάλλουν επίσης διαφορετικούς όρους στις ενωσιακές αεροπορικές εταιρείες ανάλογα με τη χώρα βάσης τους, γεγονός που δημιουργεί πρόσθετη στρέβλωση του ανταγωνισμού. Τέλος, οι επιβάτες διατρέχουν τον κίνδυνο να πληρώνουν περισσότερο για την πτήση τους από ό,τι θα χρειαζόταν.
Όπως προαναφέρθηκε, οι προειδοποιητικές επιστολές εχουν ήδη σταλεί τον Οκτώβριο του 2010 στην Αυστρία, τη Φινλανδία, τη Γαλλία και τη Γερμανία, τον Ιανουάριο του 2011 στο Βέλγιο, τη Δανία, την Ιταλία, το Λουξεμβούργο, τις Κάτω Χώρες, τη Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο και τον Φεβρουάριο του 2011 στην Κύπρο, την Ιρλανδία, την Πολωνία, την Πορτογαλία, την Σλοβακία και την Ισπανία.
Η Επιτροπή αξιολογεί επί του παρόντος εάν οι διμερείς συμφωνίες αεροπορικών μεταφορών με τη Ρωσία των υπολοίπων τεσσάρων κρατών μελών είναι σύμφωνες με τη νομοθεσία της ΕΕ.
