Για έλλειμμα ανταγωνισμού της ελληνικής οικονομίας, στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών, των επικοινωνιών και την παροχή επιστημονικών υπηρεσιών, κάνει λόγο σχετική έκθεση του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ).
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έκθεσης, οι ελλείψεις όσον αφορά στον ανταγωνισμό οφείλονται κυρίως ρυθμίσεις του κράτους και όχι σε μεθοδεύσεις από την πλευρά των οικονομικών μονάδων του ιδιωτικού τομέα.
Πολλές από αυτές τις παρεμβάσεις του κράτους, αν και διαχρονικά περιορίζονται, έρχονται σε αντίθεση με τον βασικό στόχο της σχετικής κρατικής πολιτικής που είναι η ενίσχυση του ανταγωνισμού.
Ενδεικτική είναι επίσης η σχέση της έλλειψης ανταγωνισμού με τον υψηλό πληθωρισμό της χώρας με την έννοια ότι τα ολιγοπώλια αναπροσαρμόζουν όπως και όποτε θέλουν τις τιμές. Αγορές ωστόσο ελεγχόμενες από ιδιώτες δεν αφορούν παρά σε πολύ μικρό ποσοστό της συνολικής παραγωγής. Οι δε διαρθρωτικές συνθήκες παραγωγής στη χώρα δεν έχουν αλλάξει δραστικά την τελευταία εικοσαετία και οι όποιες αλλαγές έχουν επέλθει είναι μάλλον προς την ένταση του ανταγωνισμού με τη συνακόλουθη δυσκολία καθορισμού των τιμών.
Όπως αναφέρει η έκθεση, η μη αξιοποίηση των όποιων οικονομιών κλίμακας, καθώς και η ανυπαρξία αποτελεσματικών δικτύων διάθεσης παραγομένων προϊόντων (αγροτικών αλλά και βιομηχανικών) μπορούν να θεωρηθούν ως αιτίες της «μεγάλης απόστασης» μεταξύ τιμής παραγωγού και καταναλωτή, αλλά αυτά δεν προϋποθέτουν ούτε έλλειψη ανταγωνισμού ούτε υπερβολικά κέρδη.
Σύμφωνα με το ΚΕΠΕ, η ανάπτυξη τέτοιων δικτύων στην εμπορία και διάθεση των αγροτικών προϊόντων αυξάνει την παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα. Σημειώνεται επίσης ότι η εκτίμηση ότι «η μετακύλιση του μεγαλύτερου μέρους των αυξήσεων των έμμεσων φόρων (στα πλαίσια του Μνημονίου Συνεργασίας της Ελλάδος με ΔΝΤ, ΕΕ και ΕΚΤ) στην τελική τιμή είναι ενδεικτική της έλλειψης ανταγωνισμού και της επικράτησης ολιγοπωλιακών δομών στην αγορά», σύμφωνα με το Επικαιροποιημένο Μνημόνιο, δύσκολα αντέχει στην οικονομική λογική.
Όπως εξηγεί το Κέντρο, εάν η αγορά είναι ανταγωνιστική, οπότε οι απασχολούμενοι συντελεστές αμείβονται περίπου με το οριακό τους προϊόν, η όποια επιβάρυνση του κόστους παραγωγής δεν μπορεί παρά να εκδηλωθεί, για δεδομένη ζήτηση, ως αύξηση τιμών ή και με μείωση της παραγωγής, όπως και έγινε στην Ελλάδα το 2010. «Τιμές ανέβηκαν και οριακές επιχειρήσεις έκλεισαν σε πολλούς κλάδους και αυτό έγινε ακριβώς επειδή υπάρχει ανταγωνισμός στις αγορές», αναφέρει η έκθεση.
Παράλληλα, το ΚΕΠΕ διαπιστώνει ότι Ελλάδα φαίνεται ότι υστερεί σε σχέση με άλλες χώρες ως προς την μεταρρύθμιση και απελευθέρωση συγκεκριμένων κλάδων υπηρεσιών και επαγγελμάτων με αρνητικές επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητά της στον σημερινό παγκοσμιοποιημένο κόσμο. Τέτοιοι είναι οι κλάδοι ενέργειας, μεταφορών, υγείας, τα επιστημονικά επαγγέλματα κλπ.
Σύμφωνα με την έκθεση, «η πλήρης απελευθέρωση σε όλες τις αγορές, όπως δείχνει και η διεθνής εμπειρία, δεν είναι ούτε δυνατή ούτε σκόπιμη». Επισημαίνεται πάντως ότι σε αγορές χωρίς ανταγωνισμό και σε οιονεί φυσικά μονοπώλια ο ανταγωνισμός για την είσοδο στην αγορά, μέσω καλώς οργανωμένων δημοπρασιών, μπορεί να αποδειχθεί οικονομικά και κοινωνικά αποτελεσματικός.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
