Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών υπερδιπλασιάστηκε το Φεβρουάριο ανερχόμενο σε 3.253 εκατ. ευρώ έναντι 1.237 εκατ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2009, κυρίως λόγω της εξέλιξης των τρεχουσών μεταβιβαστικών εισπράξεων του τομέα της γενικής κυβέρνησης (κυρίως από την ΕΕ), οι οποίες περιορίστηκαν σε 88 εκατ. ευρώ από 1.961 εκατ. ευρώ το Φεβρουάριο του 2009.
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, η μείωση αυτή οφείλεται στην καθυστέρηση της εισροής πόρων από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων για την καταβολή άμεσων ενισχύσεων στο πλαίσιο της ΚΑΠ. Οι εισροές αυτές δεν έχουν σταθερή κατανομή κατά τη διάρκεια του έτους. Πάντως, τα σχετικά ποσά, ύψους 2,1 δισεκ. ευρώ, ήδη καταβλήθηκαν στους αγρότες το Μάρτιο από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, και η αντίστοιχη εισροή αναμένεται να καταγραφεί στη στατιστική του ισοζυγίου πληρωμών το Μάιο. Αν οι εν λόγω τρέχουσες μεταβιβαστικές εισπράξεις δεν ληφθούν υπόψη, η αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών το Φεβρουάριο του 2010 έναντι του Φεβρουαρίου του 2009 περιορίζεται σε 142 εκατ. ευρώ.
Το συνολικό έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου δεν μεταβλήθηκε σημαντικά. Η αύξηση των καθαρών πληρωμών για εισαγωγές καυσίμων και αγορές πλοίων (κατά 167 και 125 εκατ. ευρώ αντίστοιχα) αντισταθμίστηκε από τον περιορισμό του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων κατά 299 εκατ. ευρώ, ο οποίος αντανακλά τη μείωση των πληρωμών για εισαγωγές της κατηγορίας αυτής κατά 388 εκατ. ευρώ ή 15,2%, δηλ. περισσότερο από ό,τι οι εισπράξεις από αντίστοιχες εξαγωγές, οι οποίες μειώθηκαν κατά 89 εκατ. ευρώ ή 10,1%.
Το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών περιορίστηκε κατά 57 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της μείωσης των καθαρών εισπράξεων από υπηρεσίες μεταφορών κατά 114 εκατ. ευρώ, δεδομένου ότι οι ακαθάριστες εισπράξεις από υπηρεσίες μεταφορών (κυρίως ναυτιλιακές) παρέμειναν ουσιαστικά στάσιμες (-0,4%), ενώ οι αντίστοιχες πληρωμές αυξήθηκαν κατά 20,5%. Αντίθετα, το ισοζύγιο πληρωμών για ταξιδιωτικές υπηρεσίες παρουσίασε μικρό πλεόνασμα, έναντι ελλείμματος το Φεβρουάριο του 2009, δεδομένου ότι οι ταξιδιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα από μη κατοίκους αυξήθηκαν κατά 10,5%, ενώ οι ταξιδιωτικές δαπάνες στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος μειώθηκαν κατά 12,0%. Οι καθαρές πληρωμές για «λοιπές» υπηρεσίες παρουσίασαν μικρή μείωση.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου εισοδημάτων δεν παρουσίασε σημαντική μεταβολή, καθώς οι καθαρές πληρωμές για τόκους, μερίσματα και κέρδη έμειναν σταθερές (μειώθηκαν μόλις κατά 2 εκατ. ευρώ).
Τέλος, το ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων παρουσίασε έλλειμμα 376 εκατ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 1.593 εκατ. ευρώ το Φεβρουάριο 2009, κυρίως λόγω της προαναφερθείσας μείωσης των καθαρών μεταβιβάσεων από την ΕΕ προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης. (Υπενθυμίζεται ότι οι ακαθάριστες τρέχουσες μεταβιβάσεις από την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις καταβολές από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) καθώς και τις καταβολές από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, ενώ οι τρέχουσες μεταβιβάσεις προς την ΕΕ περιλαμβάνουν τις αποδόσεις-πληρωμές της Ελλάδος στον Κοινοτικό Προϋπολογισμό.)
Το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2010 το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε κατά 2,3 δισεκ. ευρώ ή 50,8% σε σύγκριση με το ίδιο διάστημα του 2009 και διαμορφώθηκε σε 7 δισεκ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά κυρίως τη μεγάλη μείωση των τρεχουσών μεταβιβαστικών εισπράξεων του τομέα της γενικής κυβέρνησης (κυρίως από την ΕΕ): εάν αυτές δεν ληφθούν υπόψη για το δίμηνο, η αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών περιορίζεται σε 0,5 δισεκ. ευρώ ή 7,1%.
Το συνολικό έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου παρουσίασε αύξηση κατά 167 εκατ. ευρώ, η οποία προήλθε από την αύξηση των καθαρών πληρωμών για εισαγωγές καυσίμων κατά 417 εκατ. ευρώ και των καθαρών πληρωμών για αγορές πλοίων κατά 76 εκατ. ευρώ. Όσον αφορά το εμπορικό ισοζύγιο εκτός πλοίων και καυσίμων, το αντίστοιχο έλλειμμα περιορίστηκε κατά 326 εκατ. ευρώ, δεδομένου ότι οι πληρωμές για εισαγωγές μειώθηκαν κατά 597 εκατ. ευρώ (11,6%), ενώ οι εισπράξεις από εξαγωγές μειώθηκαν κατά 271 εκατ. ευρώ (14,8%).
Η μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών κατά 129 εκατ. ευρώ αντανακλά τον περιορισμό των καθαρών εισπράξεων από υπηρεσίες μεταφορών. Οι ακαθάριστες εισπράξεις από υπηρεσίες μεταφορών (κυρίως από την εμπορική ναυτιλία) δεν παρουσίασαν αξιόλογη μεταβολή (-0,8%), ενώ οι αντίστοιχες πληρωμές αυξήθηκαν κατά 16,4%, με αποτέλεσμα οι αντίστοιχες καθαρές εισπράξεις να περιοριστούν κατά 199 εκατ. ευρώ. Επίσης, οι ταξιδιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα από μη κατοίκους παρέμειναν σχεδόν στάσιμες (+1,0%), ενώ οι αντίστοιχες δαπάνες στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος μειώθηκαν κατά 8,6%, με αποτέλεσμα το ισοζύγιο που αφορά τις ταξιδιωτικές υπηρεσίες να βελτιωθεί κατά 37 εκατ. ευρώ. Τέλος, οι καθαρές πληρωμές για «λοιπές» υπηρεσίες μειώθηκαν κατά 33 εκατ. ευρώ.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου των εισοδημάτων περιορίστηκε κατά 50 εκατ. ευρώ σε σχέση με το πρώτο δίμηνο του 2009, δεδομένου ότι οι καθαρές πληρωμές για τόκους, μερίσματα και κέρδη μειώθηκαν ελαφρά (κατά 3,2%).
Τέλος, το ισοζύγιο των τρεχουσών μεταβιβάσεων παρουσίασε έλλειμμα 628 εκατ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 1.469 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2009, κυρίως λόγω της προαναφερθείσας μείωσης των μεταβιβάσεων από την ΕΕ προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης.
Ισοζύγιο Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων
Το Φεβρουάριο του 2010 το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων παρουσίασε πλεόνασμα 95 εκατ. ευρώ, κατά 68 εκατ. ευρώ μικρότερο από ότι το Φεβρουάριο του 2009. (Οι κεφαλαιακές μεταβιβάσεις από την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις καταβολές από τα Διαρθρωτικά Ταμεία - πλην του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου - και το Ταμείο Συνοχής, βάσει του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης.)
Το δίμηνο Ιανουαρίου–Φεβρουαρίου 2010 το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων εμφάνισε πλεόνασμα 126 εκατ. ευρώ, έναντι 231 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο δίμηνο το 2009. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά κυρίως τη μείωση των κεφαλαιακών μεταβιβάσεων από την ΕΕ προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης. Το συνολικό ισοζύγιο μεταβιβάσεων (τρεχουσών και κεφαλαιακών) παρουσίασε έλλειμμα 502 εκατ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 1.700 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2009, γεγονός που αντανακλά την προαναφερθείσα εξέλιξη των τρεχουσών μεταβιβάσεων από την ΕΕ το Φεβρουάριο.
Συνολικό Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών και Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων
Το έλλειμμα του συνολικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων (το οποίο αντιστοιχεί στις ανάγκες της οικονομίας για χρηματοδότηση από το εξωτερικό) διαμορφώθηκε σε 3,2 δισεκ. ευρώ το Φεβρουάριο του 2010, έναντι 1,1 δισεκ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2009. Το δίμηνο Ιανουαρίου–Φεβρουαρίου 2010 το έλλειμμα αυτό διαμορφώθηκε σε 6,8 δισεκ. ευρώ, έναντι 4,4 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2009.
Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών
Τον Φεβρουάριο του 2010 οι άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους κατέγραψαν καθαρή εκροή 61 εκατ. ευρώ. Η σημαντικότερη συναλλαγή αφορά εκροή (αποεπένδυση) 84 εκατ. ευρώ, επειδή η συμμετοχή της Carlyle (ΗΠΑ) στη Νεοχημική πωλήθηκε στον όμιλο Λαυρεντιάδη. Οι άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος σημείωσαν καθαρή εκροή 9 εκατ. ευρώ. Η σημαντικότερη συναλλαγή της κατηγορίας αυτής αφορά εισροή (αποεπένδυση) 44 εκατ. ευρώ από επιστροφή μετοχικού κεφαλαίου από τη θυγατρική εταιρία FAGE USA στην Ελληνική μητρική εταιρία FAGE ΑΕ.
Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου, καταγράφηκε καθαρή εκροή ύψους 2,5 δισεκ. ευρώ, η οποία οφείλεται τόσο στην αύξηση των τοποθετήσεων κατοίκων Ελλάδος σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού (κατά 2,4 δισεκ. ευρώ), όσο και στην αύξηση (εκροή) των τοποθετήσεων σε μετοχές και χρηματοοικονομικά παράγωγα του εξωτερικού κατά 149 και 168 εκατ. ευρώ αντίστοιχα. Μείωση (εκροή) σημειώθηκε και στις τοποθετήσεις κατοίκων του εξωτερικού σε εγχώριες μετοχές (κατά 267 εκατ. ευρώ), ενώ η αύξηση (εισροή) ύψους 433 εκατ. ευρώ των τοποθετήσεων κατοίκων του εξωτερικού σε ομόλογα και έντοκα του Ελληνικού Δημοσίου αντιστάθμισε μόνο εν μέρει τις εκροές αυτές.
Όσον αφορά τις ''λοιπές'' επενδύσεις, καταγράφηκε σημαντική καθαρή εισροή ύψους 5,1 δισεκ. ευρώ, η οποία οφείλεται κυρίως στην αύξηση (εισροή) των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα (κατά 5,9 δισεκ. ευρώ), η οποία αντισταθμίστηκε εν μέρει από την μείωση (εκροή) κατά 576 εκατ. ευρώ των δανειακών υποχρεώσεων του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους. Αύξηση (εκροή) σημειώθηκε επίσης στις τοποθετήσεις των εγχωρίων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos του εξωτερικού (κατά 250 εκατ. ευρώ).
Το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2010 οι άμεσες επενδύσεις εμφάνισαν καθαρή εκροή ύψους 98 εκατ. ευρώ. Ειδικότερα, η καθαρή εκροή κεφαλαίων κατοίκων για άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό ανήλθε σε 55 εκατ. ευρώ, ενώ σημειώθηκε και καθαρή εκροή (αποεπένδυση) κεφαλαίων μη κατοίκων για άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα ύψους 43 εκατ. ευρώ.
Την ίδια περίοδο σημειώθηκε καθαρή εισροή ύψους 1,3 δισεκ. ευρώ στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου. Ειδικότερα, σημειώθηκε εισροή κεφαλαίων λόγω μείωσης των τοποθετήσεων εγχωρίων θεσμικών επενδυτών σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού (κατά 3,0 δισεκ. ευρώ) η οποία αντισταθμίστηκε σε μικρό βαθμό από την εκροή 0,3 δισεκ. ευρώ λόγω μείωσης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου. Εκροή σημειώθηκε επίσης λόγω αύξησης των τοποθετήσεων κατοίκων αφΆ ενός σε μετοχές του εξωτερικού κατά 0,7 δισεκ. ευρώ και αφΆ ετέρου σε χρηματοοικονομικά παράγωγα του εξωτερικού κατά 0,4 δισεκ. ευρώ. Τέλος λόγω ρευστοποίησης μετοχών από μη κατοίκους σημειώθηκε εκροή 0,3 δισεκ. ευρώ.
Στην κατηγορία των "λοιπών'' επενδύσεων η καθαρή εισροή ύψους 5,5 δισεκ. ευρώ οφείλεται κυρίως στην αύξηση (εισροή) των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα κατά 9,3 δισεκ. ευρώ η οποία αντισταθμίστηκε σε μεγάλο βαθμό από την αύξηση (εκροή) των τοποθετήσεων των εγχωρίων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό (κατά 3,0 δισεκ. ευρώ) και – σε μικρότερο βαθμό – από την μείωση (εκροή) των δανειακών υποχρεώσεων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους κατά 0,7 δισεκ. ευρώ.
Στο τέλος Φεβρουαρίου 2010 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 3,8 δισεκ. ευρώ. (Υπενθυμίζεται ότι από την ένταξη της Ελλάδος στη ζώνη του ευρώ τον Ιανουάριο του 2001 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, σύμφωνα με τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, περιλαμβάνουν μόνο το νομισματικό χρυσό, τη "συναλλαγματική θέση" στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τα "ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα" και τις απαιτήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος σε ξένο νόμισμα έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ. Αντίθετα, δεν περιλαμβάνουν τις απαιτήσεις σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ, τις απαιτήσεις σε συνάλλαγμα και σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών της ζώνης του ευρώ, και τη συμμετοχή της Τράπεζας της Ελλάδος στο κεφάλαιο και στα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΕΚΤ.)
