Πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες επιρρίπτουν ευθύνες στους κερδοσκόπους ότι επιδείνωσαν την κρίση που οδήγησε την Ελλάδα στο χείλος του γκρεμού και τους ανάγκασε να λάβουν δραστικά μέτρα, προκειμένου να αποφευχθεί η εξάπλωση των προβλημάτων.
Ποιοι είναι οι κερδοσκόποι που κατηγορούνται ότι επιδείνωσαν την κρίση;
Οι πολιτικοί ηγέτες πολλές φορές ρίχνουν το φταίξιμο στα hedge funds για τα προβλήματα της Ελλάδας, ισχυριζόμενοι ότι ανέβασαν το κόστος ασφάλισης για το χρέος της.
Η εκτόξευση των τιμών στο κόστος ασφάλισης για τα ελληνικά κρατικά ομόλογα έναντι αθέτησης πληρωμών (CDS) δυσκόλεψε τις προσπάθειες της Αθήνας να δανειστεί στις αγορές, αναγκάζοντάς την να απευθυνθεί στους Ευρωπαίους εταίρους της για βοήθεια και δημιουργώντας φόβους για την εξάπλωση της κρίσης.
Συγκεκριμένα, οι πολιτικοί επέκριναν τους κερδοσκόπους που αγόραζαν CDS χωρίς να τους ανήκουν τα ομόλογα τα οποία ασφαλίζουν (μία πρακτική γνωστή και ως «naked buying»).
Οι πολιτικοί θέλουν επίσης να μπει τέλος στην πρακτική των επενδυτών να στοιχηματίζουν στην πτώση του ευρώ, καθώς θεωρούν ότι το short-selling δημιουργεί πιέσεις στο νόμισμα.
Έριξαν οι κερδοσκόποι λάδι στη φωτιά της κρίσης;
Κανείς δεν γνωρίζει. Επενδυτές όπως αεροπορικές εταιρείες και βιομηχανίες χρησιμοποιούν παράγωγα για να προστατευτούν από κινδύνους που προέρχονται από τις διακυμάνσεις στις συναλλαγματικές ισοτιμίες, τα κρατικά ομόλογα ή το πετρέλαιο. Αυτό δεν θεωρείται κερδοσκοπία. Αλλά οι τράπεζες και τα hedge funds είναι γνωστό ότι χρησιμοποιούν παράγωγα για να στοιχηματίσουν στην πτώση των τιμών.
Δεν υπάρχει εποπτεία στην αγορά παραγώγων, η αξία της οποίας υπολογίζεται ότι ανέρχεται σε 450 τρισεκατομμύρια δολάρια, αν και ΗΠΑ και ΕΕ ετοιμάζουν νέους κανόνες.
Οι προσπάθειες που έχουν κάνει στο παρελθόν οι κυβερνήσεις για να ρυθμίσουν την αγορά αυτή έχουν αποτύχει, καθώς δεν υπάρχει κεντρικό σύστημα καταγραφής των αγοραπωλησιών και πολλές φορές το μόνο αποδεικτικό για μία συμφωνία εκατομμυρίων δολαρίων είναι ένα φαξ.
Μόνο λίγες τράπεζες, όπως η Goldman Sachs και η Deutsche Bank, που λειτουργούν ως μεσάζοντες, έχουν κάποια λεπτομερή γνώση της αγοράς των παραγώγων.
Η γερμανική επιτροπή κεφαλαιαγοράς Bafin είχε διενεργήσει έρευνα για το κατά πόσο οι κερδοσκόποι θα μπορούν να είναι υπεύθυνοι για τις διακυμάνσεις στα ελληνικά ομόλογα. Το συμπέρασμα ήταν ότι η εκτόξευση του κόστους ασφάλισης των ομολόγων μπορεί απλώς να αντανακλά τους φόβους για την οικονομική κατάρρευση της χώρας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κεφαλαιαγορών επίσης διενεργεί έρευνα για την κερδοσκοπία, χωρίς μέχρι στιγμής να έχει βρει κάποια ένδειξη για την υπαιτιότητά της.
Πώς σκοπεύει η Ευρώπη να αντιμετωπίσει την κερδοσκοπία;
Η ΕΕ είναι εν μέσω αναθεώρησης των κανόνων για τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Ελπίζει ότι η λήψη μέτρων όπως ο περιορισμός των αποδοχών μπορεί να μειώσουν την τάση για ανάληψη υπερβολικού κινδύνου.
Ο αρμόδιος Ευρωπαίος επίτροπος, Μισέλ Μπαρνιέ, αναμένεται επίσης να παρουσιάσει σύντομα ένα νέο καθεστώς για τον έλεγχο της αγοράς παραγώγων, που ενδέχεται να περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός κεντρικού συστήματος καταγραφής και σιγά-σιγά να οδηγήσει στη δημιουργία επίσημου χρηματιστηρίου για παράγωγα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η αξία της αγοράς παραγώγων εκτοξεύτηκε από 100 τρισ. δολάρια το 2008 σε 700 τρισ. δολάρια το 2008, λίγο πριν το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Θα έχει αποτέλεσμα;
Οι Ευρωπαίοι βουλευτές έχουν μπει σε διαδικασία έγκρισης ενισχυμένων ελέγχων στα hedge funds και τους ομίλους ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων (private equity), που θα θέτουν περιορισμούς στο δανεισμό, τις επενδύσεις και τις απολαβές τους.
Το νέο καθεστώς θα αποσκοπεί στην ενίσχυση της διαφάνειας, καθώς οι αρχές θα μπορούν πιο εύκολα να δουν πώς πράττουν τα hedge funds και να επεμβαίνουν όταν θεωρούν ότι η συμπεριφορά των επενδυτών γίνεται επικίνδυνη, απαγορεύοντας, για παράδειγμα, το short selling.
Ειδικοί επισημαίνουν ότι οι νέοι κανόνες δεν θα έχουν κανένα αποτέλεσμα αν οι ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές δεν έχουν επαρκείς εξουσίες ώστε να παρακολουθούν κατά πόσο τηρούνται. Είναι επίσης πολύ δύσκολο να προσδιορίσει κανείς τι καθιστά κερδοσκοπία και να αποδείξει ότι έχει διαπραχθεί.
Η Βρετανία επιμένει να μην είναι τόσο ισχυρός ο ρόλος των ευρωπαϊκών ρυθμιστικών αρχών, φοβούμενη ότι θα έχουν ιδιαίτερα παρεμβατικό ρόλο στο χρηματοοικονομικό κέντρο του Λονδίνου. Αν επικρατήσει η γραμμή της, υπάρχουν ανησυχίες ότι οι νέοι κανόνες δεν θα κάνουν μεγάλη διαφορά.
Πηγή: Reuters
