Ο κλάδος της διαχείρισης απορριμμάτων και της ανακύκλωσης ακολουθεί ιδιαίτερα ανοδική πορεία τα τελευταία έτη. Ειδικότερα, όπως αναφέρεται σε πρόσφατη μελέτη της Hellastat Α.Ε. (www.hellastat.eu ) οι επιχειρήσεις στον κλάδο εμφανίζουν σημαντική αύξηση του Κύκλου Εργασιών τους, παράλληλα με την αυξανόμενη δράση των Συλλογικών Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης Απορριμμάτων (Σ.Σ.Ε.Δ.).
Κύριο παράγοντα της αναπτυξιακής πορείας του κλάδου αποτέλεσε η θέσπιση του νομικού και θεσμικού πλαισίου (Ν. 2939/2001), σχετικά με την εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων και τα Προεδρικά Διατάγματα (Π.Δ.), τα οποία το 2004 ίδρυσαν τα Σ.Σ.Ε.Δ. για κάθε κατηγορία απορρίμματος (για παράδειγμα Ε.Δ.Ο.Ε. Α.Ε., ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Α.Ε. κ.ά.).
Η ανακύκλωση στην Ελλάδα αναπτύσσεται με υψηλούς ρυθμούς, καθώς το 2003 ανακυκλωνόταν το 6% των οικιακών απορριμμάτων, ενώ το 2007 το 24%.
Το 2007 εκτιμάται ότι παρήχθησαν στην Ελλάδα περίπου 5 εκ. τόνοι στερεά αστικά απόβλητα (οικιακά και βιοτεχνικά), εκ των οποίων το 40% αφορά σε ζυμώσιμα απόβλητα και το 29% σε χαρτί.
Η ανακύκλωση στην Ελλάδα αναπτύσσεται με υψηλούς ρυθμούς, καθώς το 2003 ανακυκλωνόταν το 6% των οικιακών απορριμμάτων, ενώ το 2007 το 24%. Σημειώνεται ότι ο αντίστοιχος μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2007 ανήλθε σε 33%.
Η σημαντική πρόοδος που έχει σημειωθεί στην Ελλάδα τα τελευταία έτη στη διαχείριση των απορριμμάτων και την ανακύκλωση αποδεικνύεται μελετώντας κάποιους βασικούς δείκτες. Αναλυτικότερα, το 2007 ανακυκλώθηκαν 504 χιλ. τόνοι υλικών συσκευασίας, εκ των οποίων οι 344 χιλ. τόνοι αφορούν στη δράση του Σ.Σ.Ε.Δ. που διαχειρίζεται η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ Α.Ε. (Ε.Ε.Α.Α.). Οι ιδιώτες ανακτητές-ανακυκλωτές που συνεργάζονται με το σύστημα εκτιμάται ότι ανακύκλωσαν 200 χιλ. τόνους περίπου, ενώ με το πρόγραμμα των μπλε κάδων συλλέχθηκαν 68 χιλ. τόνοι υλικών συσκευασίας. Σημειώνεται ότι το 2005 είχαν ανακυκλωθεί 444 χιλ. τόνοι συνολικά, εκ των οποίων οι 63 χιλ. αφορούσαν στη δράση της Ε.Ε.Α.Α.
Επίσης, το 2007 ανακυκλώθηκαν 49 χιλ. περίπου οχήματα τέλους κύκλου ζωής (Ο.Τ.Κ.Ζ.), σε σχέση με 6,5 χιλ. οχήματα περίπου το 2005. Σημαντική βελτίωση έχει παρουσιάσει και η ανακύκλωση των ελαστικών, καθώς και η ανακύκλωση των αποβλήτων λιπαντικών ελαίων (Α.Λ.Ε.) (από 24,8 χιλ. τόνους το 2005 σε 46,7 χιλ. τόνους το 2007 και από 29,9 χιλ. τόνους σε 36,5 χιλ. τόνους, αντίστοιχα).
Υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης σημειώθηκαν στην ανακύκλωση των μπαταριών, καθώς το 2007 υπερδιπλασιάστηκε η ανακυκλωμένη ποσότητα (από 218 τόνους το 2006 σε 442 τόνους). Την τελευταία τριετία αυξήθηκε σημαντικά και η ανακύκλωση των συσσωρευτών (από 20,5 χιλ. τόνους σε 32 χιλ. τόνους). Τέλος, όσον αφορά στα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (Α.Η.Η.Ε.), η μεγάλη αυξητική πορεία καταδεικνύεται από την αύξηση των ανακυκλωμένων τόνων σε μια διετία από 9,8 χιλ. τόνους το 2006 σε 28,9 χιλ. τόνους το 2007.
Προβλήματα – Προοπτικές
Σύμφωνα με εκπρόσωπους των επιχειρήσεων του κλάδου με τους οποίους συνεργάστηκε η Hellastat για την εκπόνηση της μελέτης, υφίστανται ορισμένα προβλήματα τα οποία συνοπτικά αφορούν στα εξής:
- η λειτουργία 500 περίπου Χ.Α.Δ.Α., δηλαδή παράνομων χωματερών, οι οποίες δεν πληρούν τις αναγκαίες περιβαλλοντολογικές προδιαγραφές
- έλλειψη κουλτούρας και ευαισθητοποίησης ανακύκλωσης και διαχείρισης απορριμμάτων.
Όσον αφορά στις ευνοϊκές προοπτικές του κλάδου, στη μελέτη της Hellastat αναφέρεται ότι η δράση των Σ.Σ.Ε.Δ. βρίσκεται σε συνεχή ανάπτυξη, με αποστολή την επίτευξη των ποσοτικών στόχων που έχουν τεθεί από την Ε.Ε. Επιπλέον, σημαντικό ρόλο παίζουν τόσο οι δημόσιες επενδύσεις όσο και η ιδιωτική πρωτοβουλία για την κατασκευή εργοστασίων επεξεργασίας στερεών αποβλήτων, την ανάπτυξη δράσεων ανάκτησης ενέργειας, τη δημιουργία Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (Χ.Υ.Τ.Υ.) και την περαιτέρω ανάπτυξη Σ.Σ.Ε.Δ. (είτε σε κατηγορίες απορριμμάτων που ήδη δραστηριοποιούνται, είτε σε νέες κατηγορίες απορριμμάτων, όπως τα απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων - Α.Ε.Κ.Κ.). Συγκεκριμένα, την περίοδο 2007-2013 προβλέπεται να κατανεμηθούν €590 εκ. στη διαχείριση των απορριμμάτων. Σημειώνεται επίσης, ότι την περίοδο 2000-2006 δαπανήθηκαν €700 εκ. περίπου, τα οποία προήλθαν από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους.
Τα αποτελέσματα του 2007
Στη μελέτη της Hellastat αναλύονται 62 επιχειρήσεις οι οποίες δραστηριοποιούνται σε όλους τους επιμέρους τομείς ανακύκλωσης και διαχείρισης απορριμμάτων. Τα βασικά συμπεράσματα συνοψίζονται στα εξής:
- Ο Κύκλος Εργασιών των εταιρειών βαίνει αυξανόμενος με υψηλούς ρυθμούς (24% ετησίως την 3ετία 2007-2005).
- Οι 56 από τις 62 εταιρείες του δείγματος ήταν κερδοφόρες το 2007
- Ο κλάδος χαρακτηρίζεται από υψηλή συγκέντρωση (οι 5 μεγαλύτερες εταιρείες δημιουργούν το 45,7% των συνολικών πωλήσεων), η οποία όμως βαίνει μειούμενη.
- Οι εταιρείες του δείγματος επιδεικνύουν μέτρια εξάρτηση από ξένα κεφάλαια (1,7 προς 1) και υψηλή απόδοση Ιδίων Κεφαλαίων (21,4%, αυξανόμενη διαχρονικά).
