Μπορεί η αγορά τέχνης να ασκεί τεράστια γοητεία στους επενδυτές που ψάχνουν πού να διοχετεύσουν την πλεονάζουσα ρευστότητά τους, αλλά όσοι είναι νέοι στο χώρο καλά θα κάνουν να το ξανασκεφτούν, υποστηρίζουν οι New York Times.
Ελάχιστοι μεγαλοεπενδυτές αντιστέκονται στην –παραπλανητική– γοητεία της τέχνης, κυνηγώντας την κατάλληλη ευκαιρία να αγοράσουν ζωγραφικούς πίνακες και γλυπτά. Αυτό, τουλάχιστον, αποδεικνύουν τα τεράστια ποσά που διακινούνται στις δημοπρασίες των μεγαλύτερων οίκων, καθώς πολλοί υποστηρίζουν ότι, σε αντίθεση με την υπόλοιπη οικονομία, η αγορά τέχνης δεν χάνει ποτέ το δυναμισμό –και την αίγλη της.
Η αλήθεια είναι πως, αντί να υποχωρήσουν, οι τιμές των έργων τέχνης διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα εν μέσω ύφεσης, όπως υποδηλώνουν τα καινούργια ρεκόρ που σημειώθηκαν στις δημοπρασίες του πρώτου εξαμήνου του 2009. Εύκολα θα μπορούσε, λοιπόν, να υποθέσει κανείς (ιδίως εάν δεν έχει σχέση με το χώρο) ότι η τέχνη είναι η ονειρεμένη χώρα των επενδυτών.
Στο σημείο αυτό υπάρχει ένα πρόβλημα, σημειώνουν οι The New York Times. Εάν ως «επένδυση» νοείται η δαπάνη χρημάτων για την αποκόμιση κέρδους μετά από προσεκτικούς υπολογισμούς, με χρήση αντικειμενικών δεδομένων και εργαλείων εκτίμησης μεταβλητών, τότε η λέξη επένδυση δεν συμβιβάζεται με την τέχνη. Γιατί η τέχνη στηρίζεται στη μοναδικότητα: κανένα έργο τέχνης δεν είναι συγκρίσιμο κάποιο άλλο, γεγονός που καθιστά αδύνατους τους υπολογισμούς.
Οι πίνακες του Μονέ, για παράδειγμα, μπορούν να πωληθούν έναντι 2 ή 20 εκατομμυρίων δολαρίων, ανάλογα με το μέγεθος, την περίοδο, το αντικείμενο, τα χρώματά τους. Για να εκτιμήσουν τους παράγοντες που διαμορφώνουν την τιμή ενός έργου, οι δυνητικοί αγοραστές θα πρέπει να έχουν «μάτι που κόβει» για να αξιολογήσουν την ποιότητα της σύνθεσης, τη δυναμική των τονικοτήτων. Η τιμή ενός πίνακα εξαρτάται, επίσης, από την κατάστασή του, καθώς και από το πόσο «φρέσκος» είναι. Ένας πίνακας που θα αιφνιδιάσει την αγορά θα κοστολογηθεί πολύ υψηλότερα από έναν πίνακα αντίστοιχης καλλιτεχνικής αξίας που αλλάζει συχνά χέρια.
Δεδομένου ότι τα γούστα αλλάζουν, η αγορά της τέχνης γίνεται ακόμη πιο πολύπλοκη, καθώς ο ανθρώπινος παράγοντας είναι εξίσου απρόβλεπτος με τον καιρό. Ακόμη και οι καλύτερα εκπαιδευμένοι λάτρεις της τέχνης αλλάζουν γνώμη καθώς περνούν τα χρόνια. Αυτοί είναι μερικοί από τους λόγους που η «επένδυση» στην τέχνη μοιάζει περισσότερο με τζόγο παρά με επένδυση. Και αυτοί που ξέρουν να «παίζουν» καλύτερα είναι –ποιοι άλλοι;– οι επαγγελματίες, καταλήγουν οι NYT.
