ΠΕΝΤΕ μεγάλες προκλήσεις θα πρέπει να αντιμετωπίσει μέσα στο 2008 το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών προκειμένου να επιτευχθούν οι φιλόδοξοι στόχοι του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης 2007 -2010, οι οποίοι αποτελούν κατά ένα μεγάλο μέρος τους άξονες της οικονομικής πολιτικής των επόμενων χρόνων.
Αυξηση της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης, περισσότερες και «ποιοτικότερες» ιδιωτικές επενδύσεις, εκσυγχρονισμό της δομής και της λειτουργίας του δημόσιου τομέα και συνέχιση της δημοσιονομικής προσαρμογής, είναι πέντε βασικοί τομείς που θα τίθενται για το 2008 και τα επόμενα χρόνια.
Παρά τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης οι οποίοι παραμένουν από τους υψηλότερους και εντός της Ε.Ε. η ελληνική οικονομία πάσχει ακόμη από σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα. Οι υψηλή ετήσιοι ρυθμοί ανάπτυξης της τάξης του 4% οφείλονται σε ποσοστό 68% στην ιδιωτική κατανάλωση η οποία με τη σειρά της συντηρείται από το 2001 και από τους υψηλούς ρυθμούς πιστωτικής επέκτασης λόγω της μείωσης των επιτοκίων δανεισμού.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η πρωταθλήτρια ανάπτυξης Ελλάδα στην κατάταξη του World Economic Forum με βάση την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της κατατάσσεται για τη διετία 2007 -2008 στην 65 η θέση ανάμεσα σε 121 χώρες από την 61 θέση που είχε τη διετία 2005 -2006.
Η χαμηλή ποιότητα υπηρεσιών του Δημοσίου το οποίο κοστίζει λόγω της γραφειοκρατίας που «παράγει» περίπου 15,6 δισ. ευρώ το χρόνο είναι επίσης η βασική αιτία που η χώρα μας γίνεται προορισμός μόνο επενδύσεων χαρτοφυλακίου οι οποίες όπως έχει δείξει το παρελθόν μπορεί να είναι συγκυριακές.
Χαρακτηριστικό είναι ότι στην ετήσια έκθεση του ΟΗΕ για τις επενδύσεις η Ελλάδα κέρδισε μεν 14 θέσεις το 2007 ανεβαίνοντας από την 128η στην 114η θέση αλλά ο διεθνής οργανισμός επεσήμαινε την ανάγκη μικρότερης κρατικής παρέμβασης και περαιτέρω απελευθέρωσης των αγορών. Μάλιστα τόνισε - και αυτό είναι ίσως το πιο σημαντικό - ότι η δυνητική θέση της Ελλάδας στην κατάταξη με βάση τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα είναι η 36η.
Στον τομέα της απασχόλησης η Ελλάδα μπορεί να βρέθηκε πάνω από το 60% το 2007 και να φιλοδοξεί με βάση το ΠΣΑ να μειώσει φέτος την ανεργία στο 7,6%, αλλά συνεχίζει να αντιμετωπίζει τα τεράστια ποσοστά ανεργίας των νέων και των γυναικών στις παραγωγικές ηλικίες από 24 έως και τα 29 χρόνια και μακροχρόνια ανέργων.
Επίσης η Ελλάδα παρά τις προσπάθειες των τελευταίων χρόνων και το ευνοϊκό περιβάλλον του χαμηλών επιτοκίων και της σιγουριάς του ευρώ έχει ακόμη δρόμο να πετύχει την δημοσιονομική της προσαρμογή αναθεωρώντας (προς τα πάνω) περισσότερες από 12 φορές τα τελευταία πέντε χρόνια τα δημοσιονομικά της στοιχεία.
Παράλληλα, μέχρι την αναθεώρηση του ΑΕΠ κατείχε το θλιβερό προνόμιο να κατέχει το ρεκόρ ύψους δημοσίου χρέους εντός της Ε.Ε.
Ανταγωνιστικότητα
Αν στον τομέα των επενδύσεων τα πράγματα είναι σχετικά εύκολα με τις συγχρηματοδοτούμενες κατά μεγάλο μέρος επενδύσεις δεν συμβαίνει το ίδιο και με την προσπάθεια αύξησης της ανταγωνιστικότητας. Στρεβλώσεις στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών και υψηλά περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων διατηρούν τον πληθωρισμό περίπου μια εκατοστιαία μονάδα πάνω από το μέσο ευρωπαϊκό.
Το παραγωγικό κενό σύμφωνα με τις προβλέψεις του υπουργείου οικονομίας θα παραμείνει στο 1,3% την τριετία 2008 -2010. Οι ελληνικές εξαγωγές θα πρέπει επίσης να ελπίζουν μόνο στις αγορές εντός Ε.Ε. αφού το άνοιγμα προς τις αγορές προς Τρίτες Χώρες έχει ήδη αρχίσει να αναστέλλεται από τη μεγάλη άνοδο τη ισοτιμίας του ευρώ έναντι του δολαρίου η οποία σύμφωνα με το ΥΠΟΙΟ θα παραμείνει στο 1,42 μέχρι και το 2010.
Μια ακόμη φυσική συνέπεια της χαμηλής παραγωγικής βάσης της ελληνικής οικονομίας είναι και η ραγδαία άνοδος του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών το οποίο αναμένεται να αγγίξει στο τέλος του χρόνου το 12,8% του -αναθεωρημένου -ΑΕΠ.
Ούτε όμως και αυτή η εξέλιξη μπορεί να αναστραφεί, δεδομένου ότι στηρίζεται βασικά στις μεγάλες εισαγωγές προϊόντων τις οποίες με τη σειρά της απαιτεί η υψηλή αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας.
Εκσυγχρονισμός Δημοσίου
Στο μεγάλο ασθενή το Ελληνικό Δημόσιο έχουν προγραμματιστεί μέτρα σε δύο επίπεδα. Στο σκληρό πυρήνα δηλαδή τα υπουργεία και τις υπηρεσίες του Δημοσίου έχει ξεκινήσει η προσπάθεια αντιμετώπισης της γραφειοκρατίας. Τα υπουργεία έχουν πάρει εντολή από τον περασμένο Αύγουστο να καταγράψουν τις «εστίες» της γραφειοκρατίας εντός του οίκου τους και να υποδείξουν λύσεις για την καταπολέμησή της. Στον ευρύτερο δημόσιο τομέα δηλαδή τις δημόσιες επιχειρήσεις και τους οργανισμούς κοινής ωφέλειας ο εκσυγχρονισμός βασίζεται κυρίως στην εξυγίανση και τη διαφάνεια των οικονομικών τους.
Συγκεκριμένα μαζί με τις ΔΕΚΟ εκτός χρηματιστηρίου μέσα στον επόμενο χρόνο θα ζητηθεί από τα δημόσια νοσοκομεία και τα ασφαλιστικά ταμεία τα επιταχύνουν τις διαδικασίες τους ούτως ώστε να επιτύχουν τη δημοσίευση ισολογισμών με βάση τα ΔΛΠ και να κάνουν πιο διαφανή το σύστημα προμηθειών τους. Την ίδια ώρα όμως το χρέος των νοσοκομείων προς τους προμηθευτές τους έχει ξεπεράσει τα 2,3 δισ. ευρώ ενώ το αντίστοιχο χρέος των ασφαλιστικών ταμείων προς τα δημόσια νοσοκομεία φτάνει τα 2,8 δισ. ευρώ.
Παράλληλα με τις επιμέρους αλλαγές σε στενό και ευρύτερο δημόσιο τομέα θα κινηθεί το επόμενο διάστημα ο λεγόμενος πια «Καποδίστριας ΙΙ» που έχει ως αρχή τη διοικητική ανακατανομή των 1.050 σήμερα «καποδιστριακών» δήμων.
Ανεργία - απασχόληση
Τον φιλόδοξο στόχο για μείωση του ποσοστού ανεργίας στο 6,8% βάζει για το 2008 το υπουργείο Οικονομίας δικαιολογώντας την εκτίμησή του με την απόδοση των ενεργών μέτρων αύξησης της απασχόλησης.
Ωστόσο ενώ η συνολική απασχόλησης έχει φτάσει το 61% το επιμέρους ποσοστό απασχόλησης των γυναικών είναι πολύ χαμηλότερο και μόλις αγγίζει το 48%. Μεγάλο πρόβλημα αποτελεί επίσης και να ανεργία των νέων από 24 έως και 29 ετών που φτάνει το 16% την στιγμή μάλιστα που σύμφωνα με την πιο πρόσφατη μελέτη της Commisssion για την εξέλιξη της απασχόλησης στα κράτη μέλη οι μακροχρόνια άνεργοι στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες δυσκολίες στην προσπάθεια εξεύρεσης εργασίας.
Επενδύσεις
Στον τομέα των επενδύσεων η οικονομία έχει αυτή τη στιγμή ένα «απόθεμα» εν αναμονή επενδύσεων περίπου 17 δισ. ευρώ. Σε αυτά περιλαμβάνονται επενδύσεις ύψους 8,8 δισ. ευρώ οι οποίες έχουν ήδη ενταχθεί στα κίνητρα του επενδυτικού νόμου 3,1 δισ. ευρώ που είναι τα έργα τα οποία θα υλοποιηθούν με τη σύμπραξη ιδιωτικού και δημόσιου τομέα και άλλα 4,9 δισ. που αποτελούν τα έργα που συγχρηματοδοτούνται από τα κοινοτικά διαρθρωτικά ταμεία μέσω του Γ' ΚΠΣ και του ΕΣΠΑ.
Βέβαιο είναι ότι τουλάχιστον τα έργα του επενδυτικού νόμου δεν θα ολοκληρωθούν όλα μέσα στο 2008. Το ίδιο και τα έργα που θα γίνουν μέσω ΣΔΙΤ. Το μέρος όμως από τα έργα αυτά που θα προχωρήσει μαζί βέβαια και με το πακέτο των δύο κοινοτικών πλαισίων στήριξης αποτελούν σημαντική ελπίδα για τη διατήρηση του ρυθμού ανάπτυξης στο 4% και το 2008.
Μια ακόμη ελπίδα αύξησης των επενδύσεων αποτελούν και οι αποκρατικοποιήσεις οι οποίες πλέον στρέφονται στις δημόσιες υποδομές με πρώτες τα μεγάλα λιμάνια και τα αεροδρόμια της χώρας. Από την πηγή αυτή αναμένονται έσοδα περίπου 1,6 δισ. ευρώ το 2008.
Δημοσιονομική προσαρμογή
Τελευταίος αλλά όχι έσχατος είναι ο στόχος της δημοσιονομικής προσαρμογής ο οποίος θα επιτευχθεί μόνο αλλά υπάρξει σημαντική επιτυχία σε όλους τους υπόλοιπους στόχους. Ως μεσοπρόθεσμος στόχος τίθεται ο μηδενισμός του δημοσιονομικού ελλείμματος και η μείωση του διαρθρωτικού ελλείμματος στο 0,8% του ΑΕΠ μέχρι και το 2010.
Στο ΠΣΑ 2007 -2010 εγκαταλείπεται η γνωστή επιχειρηματολογία περί προσαρμογής μέσω μείωσης των δαπανών και πλέον αναφέρεται καθαρά ότι η μείωση του ελλείμματος θα επιτευχθεί με την αύξηση των εσόδων.
Χαρακτηριστικό μάλιστα είναι ότι με βάση του πίνακας του ΠΣΑ η μείωση για την τριετία 2008-2010 του ελλείμματος από 2,7% του ΑΕΠ το 2007 στο 1,6% συνεπάγεται την ισόποση αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης από φυσικά και νομικά πρόσωπα.
Οι νέες βασικές πηγές εσόδων θα είναι το ενιαίο τέλος ακινήτων η εξίσωση της φορολογίας των πετρελαίων θέρμανσης και κίνησης ( μέσω πάταξης της φοροδιαφυγή) και οι αυξήσεις του ΕΦΚ στα πετρελαιοειδή.
Το σενάριο της περαιτέρω αύξησης των συντελεστών ΦΠΑ δεν βρίσκεται στο ορατό μέλλον αλλά ουδείς το έχει αποκλείσει κατηγορηματικά.
Παράλληλα στους στόχους του ΠΣΑ είναι και η μείωση του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης από το 93,4% του ΑΕΠ φέτος στο 82, 9% στο τέλος του 2010.
Ωστόσο μέρος αυτή της σημαντικής μείωσης θα είναι αποτέλεσμα της νέας αναθεώρησης του ΑΕΠ που έχει ήδη αρχίσει να επεξεργάζεται η ΕΣΥΕ.
ΤΑΣΟΣ ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
