«Οι συγκρούσεις λόγω έλλειψης τροφίμων ή πείνας είναι τόσο παλιές, όσο και η ανθρωπότητα, αλλά οι αιτίες των κρίσεων αυτών είναι πολύπλοκες», παρατηρεί η βρετανική εφημερίδα Daily Telegraph σχολιάζοντας τη διεθνή κρίση στην αγορά τροφίμων: «Τα καινούργια μεσαία στρώματα της Κίνας και της Ινδίας άλλαξαν τις διατροφικές τους συνήθειες και τώρα καταναλώνουν περισσότερο κρέας γεγονός το οποίο ασκεί ισχυρές πιέσεις στην αύξηση των καλλιεργημένων εκτάσεων ανά τον κόσμο».
«Στην Ινδία και την Κίνα μειώθηκαν οι εξαγωγές ρυζιού και ταυτόχρονα αναπτύσσεται διεθνώς μια δυναμική αγορά με βιοκαύσιμα. Στις ΗΠΑ επιδοτείται η εθανόλη, γεγονός που ενισχύει τις αυξήσεις των τιμών. Οι επιδοτήσεις αυτές πρέπει να καταργηθούν όπως και οι περιορισμοί στις εξαγωγές. Ο κόσμος μας μπορεί να θρέψει τον αυξανόμενο πληθυσμό του, αλλά μόνον με την προϋπόθεση ότι οι αγορές δεν θα “διαστρεβλωθούν”».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει στα κράτη – μέλη εντός των επόμενων εβδομάδων την κατάργηση της κοινοτικής ενίσχυσης για τις λεγόμενες ενεργειακές καλλιέργειες (παραγωγή βιοκαυσίμων). Το μέτρο κρίνεται απαραίτητο, προκειμένου να συγκρατηθεί η παραγωγή δημητριακών και ελαιούχων σπόρων για ανθρώπινη χρήση.
Στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της ΚΑΠ του 2003 είχε αποφασιστεί ως κίνητρο στους γεωργούς, προκειμένου να αυξηθεί η παραγωγή βιοκαυσίμων, η χορήγηση ενίσχυσης ύψους 45 ευρώ ανά εκτάριο για μέγιστη καλλιεργήσιμη επιφάνεια στην Κοινότητα της τάξης των 2 εκατ. εκταρίων.
Η εφαρμογή του καθεστώτος ξεκίνησε το 2004, όταν η καλυπτόμενη έκταση ανερχόταν συνολικά σε 0,31 εκατ. εκτάρια. Η έκταση αυξήθηκε κατά τα επόμενα δύο έτη (2005 - 0,57 εκατ. εκτάρια και 2006 - 1,23 εκατ. εκτάρια). Εφέτος, η συνολική έκταση έφθασε σε περίπου 2,84 εκατ. εκτάρια.
Επειδή το ποσοστό της ενίσχυσης είναι σταθερό και ανέρχεται σε 90 εκατ. ευρώ ετησίως η Κομισιόν αποφάσισε στο τέλος του έτους να περιορίσει την ενίσχυση στο 70% των αιτούμενων καλλιεργήσιμων επιφανειών.
Ομως, η σημαντική υποχώρηση της παραγωγής δημητριακών και η εκτόξευση της τιμής βασικών προϊόντων διατροφής, υποχρεώνει την Κομισιόν σε αλλαγή τακτικής και όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος της αρμόδιας Επιτρόπου, Μαριάν Φίσερ-Μπόελ, σύντομα θα υποβληθεί πρόταση στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας για την κατάργηση της ενίσχυσης.
Σήμερα παράγονται βιοκαύσιμα από καταναλώσιμα φυτά, όπως καλαμπόκι, ηλίανθος, σόγια, ελαιοκράμβη, ζαχαρότευτλο, σιτηρά. Πρόκειται για τα λεγόμενα «βιοκαύσιμα πρώτης γενιάς».
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η κούρσα στις αγορές εμπορευμάτων έχει ωθήσει τις τιμές των τροφίμων 83% πάνω την τελευταία τριετία. Η εξέλιξη αυτή συνιστά τεράστια πλήγμα για τις φτωχότερες χώρες του πλανήτη. Ο πρωθυπουργός της Αϊτής, Ζακ Εντουάρντ Αλέξις παραιτήθηκε την περασμένη εβδομάδα, καθώς οι υψηλές τιμές για βασικά τρόφιμα, όπως το ρύζι, οδήγησαν το λαό σε εξέγερση.
Η κατάσταση στην Αϊτή είναι ενδεικτική των όσων συμβαίνουν σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες. Η χώρα έχει αρκετά τρόφιμα στην αγορά για να καλύψει τις ανάγκες του πληθυσμού της, αλλά οι τιμές τους έχουν ανέβει σε επίπεδα απρόσιτα για ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των πολιτών.
Αντίστοιχες εξεγέρσεις έχουν ξεσπάσει στην Αίγυπτο, το Καμερούν, την Ακτή Ελεφαντοστού, τη Σενεγάλη και την Αιθιοπία. Στο Πακιστάν και στην Ταϋλάνδη ο στρατός προσπαθεί να προστατεύσει αποθήκες τροφίμων από ληστές. Στις Φιλιππίνες από την άλλη, τη μεγαλύτερη εξαγωγό ρυζιού στον κόσμο, αρχίζουν να παρατηρούνται ελλείψεις. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι υπάρχει κίνδυνος να ξεσπάσουν ταραχές από τις υψηλές τιμές των τροφίμων σε 33 χώρες, όπου μεγάλο μέρος του πληθυσμού ζει με λιγότερα από 2 δολάρια την ημέρα.
