Ομαλή και αποτελεσματική χαρακτηρίζει η συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού στην Κύπρο και τη Μάλτα, το 95% και το 90% αντίστοιχα, τη μετάβαση της χώρας τους στο ευρώ.
Όπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε ανακοίνωσή της, χάρη στην επαγρύπνηση των αρχών όσον αφορά τις μετατροπές των τιμών τόσο οι ίδιες οι τιμές όσον και η αίσθηση του κοινού ως προς τις αυξήσεις των τιμών ήσαν ελεγχόμενες – ακόμα και μέσα σε ένα ανερχόμενο πληθωρισμό λόγω των αυξημένων τιμών στην ενέργεια και τα τρόφιμα που έπληξε την Κύπρο και τη Μάλτα όπως και τον υπόλοιπο χώρο του ευρώ και τον κόσμο.
Ο αντίκτυπος στην πληθωρισμό
Ο αντίκτυπος της ίδιας της μετάβασης στον πληθωρισμό υπολογίζεται σε 0,2 και 0,3 ποσοστιαίες μονάδες, σε μεγάλο βαθμό ο ίδιος όπως στις προηγούμενες περιπτώσεις μετάβασης. Η καθιέρωση του ευρώ στην Κύπρο και τη Μάλτα παρέχει επίσης μερικά χρήσιμα διδάγματα για τις μελλοντικές μεταβάσεις: θα πρέπει να υπάρξει απλοποιημένη διαδικασία που θα επιτρέψει στις μικρές επιχειρήσεις να προμηθευτούν μετρητά πριν από την ημέρα μετάβασης στο ευρώ, η κοπή κερμάτων θα πρέπει να λάβει υπόψη τη ζήτηση από τους συλλέκτες εξωτερικού, και, όπως έγινε ήδη σαφές από την προηγούμενη πείρα, είναι απολύτως αναγκαία μια ολοκληρωμένη ενημερωτική εκστρατεία που θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών.
Αυτά είναι μερικά από τα βασικά συμπεράσματα τα οποία εκτίθενται σήμερα σε ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εισαγωγή του ευρώ στην Κύπρο και τη Μάλτα την 1η Ιανουαρίου 2008. Με την Κύπρο και τη Μάλτα ο αριθμός των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν κοινό νόμισμα το ευρώ έφθασε τις 15, και ο αριθμός των πολιτών της ΕΕ που το χρησιμοποιούν στις συναλλαγές τους πλησίασε τα 320 εκατομμύρια. Η ανακοίνωση, που καλύπτει την περίοδο μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου, εκθέτει τις εμφανέστερες πλευρές της μετάβασης στις δύο χώρες και καταλήγει σε μερικά σημαντικά συμπεράσματα για μελλοντικές μεταβάσεις σε άλλα κράτη μέλη.
Οι πολίτες νιώθουν άνετα με το ευρώ
Οι πολίτες της Μάλτας και της Κύπρου προσαρμόστηκαν γρήγορα στη χρήση των ευρώ, όπως έδειξαν δημοσκοπήσεις που έγιναν κατά τις πρώτες εβδομάδες του έτους. Στις 4 Ιανουαρίου, περισσότερες από το 70% των συναλλαγών σε μετρητά γίνονταν ήδη σε ευρώ, ποσοστό μεγαλύτερο από αυτό που παρατηρήθηκε στις περισσότερες χώρες με την καθιέρωση του ευρώ το 2002 και την εισαγωγή του στη Σλοβενία το 2007.
Μέχρι τις αρχές Φεβρουαρίου, περίπου το 90% των Μαλτέζων και το 95% των Κυπρίων θεωρούσαν πολύ εύκολο ή αρκετά εύκολο να ξεχωρίζουν τα διάφορα χαρτονομίσματα του ευρώ, ενώ το 75% και το 81% αντίστοιχα είπαν ότι δεν είχαν πρόβλημα να ξεχωρίζουν τα κέρματα. Περίπου το 84% των Μαλτέζων και το 73% των Κυπρίων είπαν επίσης ότι τους ήταν εύκολο ή αρκετά εύκολο να κάνουν τη μετατροπή από λίρες Μάλτας/Κύπρου σε ευρώ. Ένα μήνα μετά την καθιέρωση του ευρώ, οκτώ στους 10 Κυπρίους και 7 στους 10 Μαλτέζους δήλωσαν ότι καταλαβαίνουν τις αξίες σε ευρώ "καλά" ή "αρκετά καλά".
Μακρές ουρές όμως παρατηρήθηκαν σε μερικές τράπεζες της Μάλτας και της Κύπρου, γεγονός που καταδεικνύει τη σημασία που έχει ένας προσεκτικός προγραμματισμός των εργασιών μετάβασης στο νέο νόμισμα, καθώς και την ανάγκη αυξημένων πόρων, όπως επιπλέον ταμεία και προσωπικό, κατά τις πρώτες μέρες μετά την εισαγωγή του ευρώ.
Για να μπορέσουν περισσότεροι λιανοπωλητές, κατά τις μελλοντικές μεταβάσεις, να προμηθευτούν εκ των προτέρων ευρώ σε μετρητά, και για να συντομευτούν οι ουρές αναμονής στις τράπεζες μετά την εισαγωγή του ευρώ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εξετάζει αυτό τον καιρό τη δυνατότητα απλούστευσης των οδηγιών της για τον εκ των προτέρων εφοδιασμό (δηλ. να προμηθεύσει στους λιανοπωλητές μετρητά σε ευρώ πριν από την εισαγωγή του ευρώ) βάσει των απλουστευμένων διαδικασιών προ-εφοδιασμού που χρησιμοποιήθηκαν στην Κύπρο.
Οι σχετικά υψηλές εξαγωγές κερμάτων καταδεικνύουν ότι η ζήτηση στην αγορά συλλογών πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όταν σχεδιάζεται η κοπή κερμάτων, δεδομένου ότι οι παραγγελίες των συλλεκτών μπορούν να αλλοιώσουν σημαντικά τις ποσότητες κερμάτων διαθέσιμων κατά τη μετάβαση, ιδιαίτερα στις μικρές χώρες.
Οι αρχές και στις δύο χώρες ακολούθησαν μια πολύ ενεργή προσέγγιση για να αντιμετωπίσουν τον φόβο των πολιτών ως προς τις καταχρηστικές ανατιμήσεις κατά τη μετάβαση στο νέο νόμισμα. Η Μάλτα είναι η πρώτη χώρα που απαγόρευσε δια νόμου το "στρογγύλεμα" των τιμών κατά τη μετατροπή σε ευρώ. Η αυστηρή εφαρμογή αυτής της απαγόρευσης στη Μάλτα και ο επιστάμενος έλεγχος των τιμών στην Κύπρο από το Παρατηρητήριο Τιμών και τον Σύνδεσμο Καταναλωτών της χώρας είχαν προφανώς θετικό αντίκτυπο στον τρόπο που αντιμετώπισαν οι πολίτες τον πληθωρισμό, ο οποίος έχει διατηρηθεί υπό έλεγχο κατά τους πρώτους μήνες μετά τη μετάβαση στο ευρώ – αν και ο μετρούμενος πληθωρισμός έχει αυξηθεί, όπως συνέβη και στις άλλες χώρες της ΕΕ.
Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο του Φεβρουαρίου 2008, το 84% των Μαλτέζων και το 55% των Κυπρίων πιστεύουν ότι οι μετατροπές των τιμών σε ευρώ ήσαν πάντα ή σχεδόν πάντα δίκαιες. Εξάλλου, τα 3/4 των Μαλτέζων (77%) και τα 2/3 των Κυπρίων (68%) θεωρούν ότι η διπλή ανάρτηση τιμών ήταν "πολύ χρήσιμη". Πρόκειται για ποσοστά πολύ υψηλότερα από εκείνα που σημειώθηκαν κατά την προηγούμενη μετάβαση στο ευρώ, στη Σλοβενία το 2007, όταν μόνο το 47% τη θεώρησε χρήσιμη.
Εως τις 30/9 η διπλή ανάρτηση τιμών στην Κύπρο
Η διπλή ανάρτηση τιμών είναι υποχρεωτική μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2008 στην Κύπρο και μέχρι τις 30 Ιουνίου 2008 στη Μάλτα.
Ο υψηλός βαθμός ικανοποίησης του κοινού από τη μετάβαση μπορεί επίσης να αποδοθεί στην επιτυχία των εκστρατειών ενημέρωσης και επικοινωνίας. Πάνω από 9 στους 10 πολίτες και στις δύο χώρες θεωρούν ότι ενημερώθηκαν καλά ως προς το ευρώ και είναι ικανοποιημένοι με τις πληροφορίες που τους παρασχέθηκαν από τις αρχές της χώρας τους. Ωστόσο, η έρευνα του Ευρωβαρόμετρου έδειξε ότι το σωστό "στρογγύλεμα" και η ορθή τιμολόγηση καθώς και τα χαρακτηριστικά ασφαλείας του ευρώ είναι τομείς στους οποίους θα ήταν χρήσιμο να είχε δοθεί καλύτερη προβολή.
