Στις τελευταίες δύο δεκαετίες συντελείται ευρεία αναδιάρθρωση της εξαγωγικής παραγωγής, όπως παρατηρεί ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εξαγωγέων (ΠΣΕ).
Η διερεύνηση των εξαγωγικών επιδόσεων κατά μεγάλες κατηγορίες αποκαλύπτει σημαντικές ανακατατάξεις που αντικατοπτρίζουν τις βαθύτερες μεταβολές που έχουν επέλθει στην ελληνική οικονομία στην πορεία της προς την ωριμότητα. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από έρευνα του Κέντρου Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών (ΚΕΕΜ) του ΠΣΕ, στην οποία εξετάζεται η εξαγωγική συμπεριφορά τριάντα εξαγωγικών κλάδων, από το 1988 ως το 2006, με τους οποίους πρακτικώς εξαντλείται η εξαγωγική δραστηριότητα.
Από την έρευνα προέκυψε ειδικότερα ότι επτά κλάδοι είναι «φθίνοντες», ενώ είκοσι κλάδοι εμφανίζουν δυναμισμό, καθώς αναπτύσσονται με ρυθμό σημαντικά υψηλότερο, σε σχέση με το σύνολο των εξαγωγών. Οι εξαγωγές των 20 αυτών μεγάλων κατηγοριών προϊόντων από το 25% του συνόλου στο 1988 είχαν αυξηθεί σε 57% στο 2006. Για τρεις κλάδους η συμμετοχή παρέμεινε αμετάβλητη.
Οι δυναμικοί κλάδοι…
Στους δυναμικούς κλάδους περιλαμβάνονται τα μη σιδηρούχα μέταλλα, κατά βάση το αλουμίνιο και ο χαλκός και τα βασικά προϊόντα τους των οποίων η συμμετοχή στο 2006 είχε ανέβει σε 7,1% στις συνολικές εξαγωγές της χώρας από 5,4% στο 1988, οι συσκευές και εξοπλισμός τηλεπικοινωνιών σε 2,1% από 0,2% μόνο, οι πλαστικές ύλες σε 3,5% και 1,9% αντιστοίχως, τα ιατρικά και φαρμακευτικά προϊόντα (5,4% από 1%), τα προϊόντα ιχθυοκαλλιεργειών (2,5% από 1,1%), το ελαιόλαδο, τα πετρελαιοειδή, τα αιθέρια έλαια, κ.ά.. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα προϊόντα των δυναμικών κλάδων ενσωματώνουν περισσότερη γνώση, είναι «έντασης τεχνολογίας» ή «έντασης ειδικευμένης εργασίας».
… και οι «φθίνοντες»
Αντιθέτως, η συμμετοχή των επτά κατηγοριών που χαρακτηρίζονται «φθίνουσες» είχε περιοριστεί σε 27% στο 2006 από 60% στο 1988. Μεταξύ αυτών είναι τα είδη ενδυμασίας και συμπληρώματα ένδυσης, των οποίων η συμμετοχή στο σύνολο των εξαγωγών από 22,3% στο 1988 είχε περιοριστεί σε 7,4% στο 2006, αν και παρέμεινε η δεύτερη σε αξία κατηγορία μετά τα πετρελαιοειδή στο 2006, τα υφαντικά νήματα, υφάσματα και συναφή προϊόντα, που η συμμετοχή τους είχε περιοριστεί σε 3,1% από 8,7% στο 1988, ο καπνός και τα προϊόντα καπνού που η συμμετοχή τους είχε υποχωρήσει σε 2,2% από 4,5%, αντιστοίχως.
Σε φθίνοντες κλάδους, η εξαγωγική δραστηριότητα συγκρατήθηκε, όπου υπήρξαν εξειδικευμένα προϊόντα, όπως στα κλωστοϋφαντουργικά, μια κατηγορία στην οποία οι εξαγωγές για ορισμένες ποιότητες νημάτων σημείωσαν κατακόρυφη άνοδο (800%), καλύπτοντας σχεδόν τις μισές εξαγωγές αυτής της κατηγορίας. Ανάλογη είναι και η συμπεριφορά των χαλυβουργικών προϊόντων που εμφανίζουν στα τελευταία χρόνια δυναμισμό λόγω της παρουσίας προϊόντων υψηλών προδιαγραφών.
Είναι χαρακτηριστικό επίσης, όπως επισημαίνει ο ΠΣΕ, ότι οι εξαγωγές στις φθίνουσες κατηγορίες απομακρύνονται από τις ανεπτυγμένες χώρες, ενώ συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο με τις χαρακτηριζόμενες δυναμικές κατηγορίες.
