Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε σήμερα την ετήσια πολιτική της διακήρυξη σχετικά με τις αλιευτικές δυνατότητες για το 2009. Στην ανακοίνωση περιγράφεται η γραμμή την οποία προτίθεται να ακολουθήσει η Επιτροπή κατά τον καθορισμό συνολικών επιτρεπόμενων αλιευμάτων (TAC) και περιορισμών στην αλιευτική προσπάθεια για το επόμενο έτος.
Στην ανακοίνωση τονίζεται επίσης η μη επίτευξη απτής προόδου μετά τη μεταρρύθμιση της κοινής αλιευτικής πολιτικής το 2002. Ειδικότερα, τα TAC είναι συστηματικά κατά πολύ υψηλότερα από τις ποσότητες που εισηγούνται οι επιστημονικές γνωμοδοτήσεις με τις οποίες επιδιώκεται η αποκατάσταση αποθεμάτων τα οποία υπεραλιεύονται, ενώ το χρησιμοποιούμενο για τον περιορισμό της αλιευτικής προσπάθειας σύστημα των ημερών παραμονής στη θάλασσα είναι αναποτελεσματικό. Συνεπεία των ανωτέρω, ποσοστό 88% των αποθεμάτων της ΕΕ υφίστανται υπεραλίευση, σε σύγκριση με ποσοστό 25% κατά μέσον όρο παγκοσμίως. Παρά τις ουσιαστικές προσπάθειες, δεν έχει επιτευχθεί συνολική βελτίωση της κατάστασης των αποθεμάτων μετά το 2003.
Η Επιτροπή προτείνει επομένως μεγαλύτερη ευελιξία στην αλλαγή των TAC από έτος σε έτος, ώστε να δοθεί η δυνατότητα όχι μόνο λήψης αποτελεσματικότερων μέτρων αποκατάστασης των αποθεμάτων που υφίστανται υπέρμετρη εκμετάλλευση, αλλά και άντλησης μεγαλύτερου οφέλους εκ μέρους των αλιέων όταν πράγματι αποκαθίστανται τα αποθέματα. Η Επιτροπή προτείνει επίσης, για τη διαχείριση της αλιευτικής προσπάθειας, στροφή σε σύστημα κιλοβατοημερών, το οποίο θα είναι και ευκολότερο να ελεγχθεί και θα μπορεί να εφαρμοστεί με μεγαλύτερη ευελιξία.
Τα κράτη μέλη και οι εμπλεκόμενοι παράγοντες καλούνται να υποβάλουν μέχρι τις 30 Ιουνίου τις απόψεις τους σχετικά με την περιγραφόμενη προσέγγιση.
Ο αρμόδιος για τις ναυτιλιακές υποθέσεις και την αλιεία, ευρωπαίος Επίτροπος κ. Joe Borg σχολίασε ως εξής: «Η κατάσταση των ιχθυαποθεμάτων στην Ευρώπη εξακολουθεί να είναι ανησυχητική. Πέντε έτη μετά την τελευταία μεταρρύθμιση της κοινής αλιευτικής πολιτικής, τα θεσπισθέντα θετικά μέτρα, όπως ο μακροχρόνιος σχεδιασμός, η προληπτική διαχείριση και η ευρύτερη διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους παράγοντες, συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν μείζονα εμπόδια με αποτέλεσμα να μην παράγουν απτά αποτελέσματα. Χρειάζεται να είμαστε τολμηρότεροι στις δράσεις μας για να αποκαταστήσουμε την πλήρη υγεία των θαλασσών μας. Μόνο τότε θα διαθέτουμε ένα πραγματικά επικερδή και βιώσιμο αλιευτικό κλάδο. Καλώ τα κράτη μέλη και τους εμπλεκόμενους παράγοντες να στηρίξουν την προσέγγιση την οποία περιγράψαμε για το 2009, να προβούν σε εποικοδομητική κριτική και να καταθέσουν απόψεις για τον τρόπο κατά τον οποίο θα εφαρμοστεί καλύτερα».
Η ανακοίνωση αρχίζει με εκτίμηση της τρέχουσας κατάστασης των αλιευτικών πόρων της ΕΕ, οι οποίοι υφίστανται δραστική υπεραλίευση σε σύγκριση με ό,τι συμβαίνει στις περισσότερες άλλες περιοχές του κόσμου. Αποτέλεσμα είναι σήμερα η αλιεία στην ΕΕ να συμβάλλει κατά πολύ λιγότερο στην οικονομία και τον επισιτισμό της Ευρώπης, από ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν. Πράγμα ακόμη πιο δυσάρεστο, οι επιστήμονες αγνοούν σε ποια κατάσταση ευρίσκεται το 57% περίπου των αποθεμάτων, σε μεγάλο βαθμό λόγω ανακριβειών στην αναφορά των ποσοτήτων αλιευμάτων. Καλύτερα δεδομένα και ιδιαίτερα αυτόματες διασταυρούμενες εξακριβώσεις από διαφορετικές πηγές στοιχείων, θα είναι ζωτικής σημασίας για να λειτουργήσει αποτελεσματικά η κοινοτική αλιευτική πολιτική.
Όπως επισημαίνει η Κομισιόν σε σχετική ανακοίνωση, για την αντιμετώπιση της ανωτέρω κατάστασης χρειάζονται επειγόντως ορισμένες αλλαγές.
Κατά πρώτον, οι αλιευτικές δυνατότητες πρέπει να συνάδουν με το επίπεδο της θνησιμότητας λόγω αλιείας, το οποίο θα αποφέρει το υψηλότερο κέρδος από το απόθεμα σε μακροχρόνια βάση. Οι ετήσιες διακυμάνσεις στα TAC περιορίζονταν προηγουμένως σε ποσοστό 15% είτε προς τα άνω είτε προς τα κάτω, ώστε να προσφέρουν ένα ελάχιστο επίπεδο σταθερότητας στον κλάδο. Είναι πλέον εμφανές ότι, στην περίπτωση αποθεμάτων που υφίστανται σοβαρή υπεραλίευση, το μέτρο αυτό παράγει αποτελέσματα εναντίον των μακροχρόνιων συμφερόντων του κλάδου. Η Επιτροπή προτείνει επομένως πιο ευέλικτη προσέγγιση στις αλλαγές των TAC από έτος σε έτος, με βάση τις γνωμοδοτήσεις της Επιστημονικής, Τεχνικής και Οικονομικής Επιτροπής Αλιείας (ΕΤΟΕΑ) και σύμφωνα με τα όσα προτάθηκαν πρόσφατα στο πλαίσιο της ανασκόπησης του σχεδίου αποκατάστασης των αποθεμάτων γάδου. Αυτό θα επιτρέψει τη λήψη γνήσιων μέτρων διατήρησης εκεί όπου χρειάζονται περισσότερο, ενώ παράλληλα θα βοηθήσει τον κλάδο να αντλήσει οφέλη από την αποκατάσταση, μόλις αυτή εδραιωθεί. Για τα αποθέματα με χαμηλό επίπεδο βιομάζας, προτείνεται να μειωθούν τα TAC σε ποσοστό μέχρι και 20% κατ’ έτος, ενώ τα αποθέματα που έχουν αποκατασταθεί πέραν του επιπέδου το οποίο επιτρέπει την ύψιστη απόληψη, τα TAC θα μπορούσαν να αυξηθούν μέχρι και κατά ποσοστό 25% κατ’ έτος. Όταν η ΕΤΟΕΑ προτείνει μηδενικά αλιεύματα, τα TAC θα πρέπει να μειωθούν τουλάχιστον κατά 25%.
Η Επιτροπή υπογραμμίζει επίσης το γεγονός ότι τα ισχύοντα μέτρα για τον περιορισμό της αλιευτικής προσπάθειας δεν πέτυχαν να αποφέρουν ουσιαστικές μειώσεις της πίεσης λόγω αλιείας. Οι πολύπλοκες παρεκκλίσεις που αντισταθμίζουν τις μειώσεις των ημερών παραμονής στη θάλασσα καθιστούν αδύνατη την επίτευξη ρεαλιστικών στόχων μείωσης. Όπως συμφωνήθηκε με το Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2007, η Επιτροπή πιστεύει ότι θα ήταν αποτελεσματικότερο ένα σύστημα κιλοβατοημερών (για λεπτομέρειες βλέπε Memo). Θα επέτρεπε στα κράτη μέλη να προσδιορίσουν την ενδεδειγμένη ισορροπία μεταξύ αλιευτικών δυνατοτήτων και ικανότητας του στόλου και να λάβουν μέτρα ενθάρρυνσης της αλιείας με χαμηλές απορρίψεις αλιευμάτων. Ως εκ τούτου, θα γίνουν προτάσεις για τον περιορισμό της αλιευτικής προσπάθειας το 2009, με βάση τα ανωτέρω.
Σκοπός της ετήσιας πολιτικής διακήρυξης είναι να διευκολύνει τον τεκμηριωμένο διάλογο με τους εμπλεκόμενους παράγοντες σχετικά με τις βασικές αρχές από τις οποίες θα διαπνέονται οι προτάσεις της Επιτροπής σχετικά με τις αλιευτικές δυνατότητες κατά το επόμενο έτος. Η Επιτροπή είναι αποφασισμένη να διασφαλίσει τη διαχείριση της αλιείας στην ΕΕ ανάλογα με τους στόχους της κοινής αλιευτικής πολιτικής, δηλαδή να διασφαλίσει αειφόρο εκμετάλλευση των πόρων. Τα TAC και οι ποσοστώσεις πρέπει επίσης να ανταποκρίνονται στις διεθνείς δεσμεύσεις της ΕΕ και στις διατάξεις των μακροχρόνιων σχεδίων διαχείρισης. Τα TAC για τη Βαλτική Θάλασσα, τον Εύξεινο Πόντο και τον Βορειανατολικό Ατλαντικό, συμπεριλαμβανομένης της Βόρειας Θάλασσας, ορίζονται ετησίως. Τα TAC για την αλιεία ειδών βαθέων υδάτων ορίζονται ανά διετία. Η διαχείριση της αλιείας στη Μεσόγειο δεν διενεργείται μέσω ορίων αλιευμάτων, εκτός από την περίπτωση του τόνου.
