Ελαφρά μείωση σημειώθηκε τόσο στην παραγωγή ανεπεξέργαστου χαρτιού tissue, όσο και στην παραγωγή τελικών προϊόντων χαρτιού tissue στην Ελλάδα το 2007, ενώ παρατηρείται διαχρονική άνοδος των εισαγωγών τα τελευταία έτη.
Οι τελευταίες μεταβολές και οι προοπτικές εξέλιξης του κλάδου παρουσιάζονται στη όγδοη έκδοση της κλαδικής μελέτης «Προϊόντα Χαρτιού Υγείας- Καθαριότητας- Ατομικής Υγιεινής», η οποία κυκλοφόρησε πρόσφατα από τη Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της ICAP.
Ο κλάδος των χαρτικών καθαριότητας και ατομικής υγιεινής περιλαμβάνει παραγωγικές επιχειρήσεις ανεπεξέργαστου χαρτιού tissue και τελικών προϊόντων, καθώς και επιχειρήσεις παραγωγής και εισαγωγής τελικών προϊόντων tissue και ειδών ατομικής υγιεινής. Ο τομέας της πρώτης μεταποίησης χαρακτηρίζεται από υψηλό βαθμό συγκέντρωσης (oι επιχειρήσεις που απασχολούνται συνεχώς και συστηματικά στο συγκεκριμένο χώρο τα τελευταία χρόνια είναι μόνον πέντε), ενώ στον τομέα της δεύτερης μεταποίησης οι εταιρείες παραγωγής των τελικών προϊόντων είναι πολύ περισσότερες σε αριθμό. Τέλος, ο εισαγωγικός τομέας ελέγχεται από λίγες μεγάλου μεγέθους επιχειρήσεις.
Η αγορά του ανεπεξέργαστου χαρτιού tissue το 2007 παρουσίασε μείωση 3,3% έναντι του 2006. Η εγχώρια κατανάλωση καλύπτεται κυρίως από την ελληνική παραγωγή, εντούτοις παρατηρείται άνοδος της εισαγωγικής διείσδυσης τα τελευταία χρόνια. Επίσης ανοδική πορεία ακολούθησαν και οι εξαγωγές κατά την τελευταία εξαετία.
Η εγχώρια φαινομενική κατανάλωση των τελικών προϊόντων tissue το 2007 εμφάνισε οριακή μείωση (0,7%) σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Αν και η εγχώρια παραγωγή καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της κατανάλωσης, η εισα¬γωγική διείσδυση ενισχύθηκε σημαντικά κατά τα τελευταία έτη. Από την άλλη πλευρά, οι εξαγωγές των τελικών προϊόντων παρου¬σίασαν διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια της περιόδου 1991-2007, εντούτοις παρέμειναν σε χαμηλά επίπεδα συγκριτικά με την εγχώρια παραγωγή. Η αγορά των τελικών προϊόντων tissue επηρεάζεται σε σημαντικό βαθμό τόσο από την εισαγωγή επωνύμων προϊόντων υψηλής ποιότητας (προϊόντα πολυεθνικών εταιρειών), όσο και από την εισαγωγή φθηνών χαρτικών, μέρος των οποίων αποτελούν και τα private label προϊόντα που διαθέτουν ορισμένες αλυσίδες καταστημάτων σούπερ μάρκετ.
Το χαρτί υγείας συνεχίζει να κατέχει το υψηλότερο μερίδιο στην συνολική αγορά με ποσοστό περίπου 46% το 2007. Ακολουθεί το χαρτί κουζίνας με ποσοστό 22% περίπου και οι χαρτοπετσέτες με 15% περίπου. Το μερίδιο των χαρτομάντιλων ανήλθε σε 3%, ενώ τα χάρτινα τραπεζομάντιλα και τα είδη επαγγελματικής χρήσης εκτιμάται ότι κάλυψαν το 14% περίπου της αγοράς.
Περαιτέρω, η αγορά των ειδών ατομικής υγιεινής εμφάνισε ελαφρά ανοδική τάση το 2007. Οι εταιρείες που καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της αγοράς είναι εισαγωγικές εταιρείες οι οποίες ασχολούνται και με προϊόντα διαφορετικά των εξεταζομένων.
Δυνατό σημείο του κλάδου θεωρείται το γεγονός ότι η ζήτηση τελικών προϊόντων tissue είναι ανελαστική ως προς το εισόδημα (χαμηλή εισοδηματική ελαστικότητα), άρα δεν υπόκειται σε σημαντικές διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια του οικονομικού κύκλου. Υποκατάσταση υπάρχει μόνο εντός των ορίων του κλάδου (από ακριβά προϊόντα γνωστών εμπορικών σημάτων σε φθηνότερα προϊόντα) και όχι υποκατάσταση του προϊόντος συνολικά.
Κυριότερη αδυναμία του κλάδου αποτελεί η υψηλή εξάρτηση των χαρτοβιομηχανιών (και κατ΄ επέκταση των μεταποιητικών επιχειρήσεων, εφόσον αποτελούν πελάτες του τομέα της α΄ μεταποίησης), από τις διακυμάνσεις της τιμής της πρώτης ύλης, ιδιαίτερα στην περίπτωση του «παρθένου» χαρτιού, καθώς καθορίζεται εξωγενώς, από τις συγκυρίες που επικρατούν στη διεθνή αγορά. Επιπρόσθετα, το υψηλό μεταφορικό κόστος των εξεταζομένων προϊόντων περιορίζει τις δυνατότητες επέκτασης των εξαγωγών. Τέλος, τα χαμηλά περιθώρια κέρδους (κυρίως των καθετοποιημένων εταιρειών) επιβραδύνουν την ανάπτυξη του κλάδου.
Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια η αγορά των τελικών προϊόντων χαρτιού tissue χαρακτηρίζεται από έντονο ανταγωνισμό, με συνέπεια τη συμπίεση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων. Στην εξέλιξη αυτή συμβάλλει και η ανάπτυξη των καταστημάτων discount και hard discount, τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας των οποίων κερδίζουν ολοένα και μεγαλύτερο έδαφος στην αγορά των χαρτικών καθαριότητας και ειδών ατομικής υγιεινής.
Στα πλαίσια της κλαδικής μελέτης έγινε χρηματοοικονομική ανάλυση αντιπροσωπευτικού δείγματος παραγωγικών επιχειρήσεων τελικών προϊόντων tissue και ειδών ατομικής υγιεινής. Επιπλέον, διαμορφώθηκε ομαδοποιημένος ισολογισμός βάσει δείγματος 20 επιχειρήσεων του κλάδου, για τις οποίες υπήρχαν διαθέσιμα δημοσιευμένα στοιχεία για τα έτη 2005 και 2006. Από την επεξεργασία αυτών προκύπτει ότι, το σύνολο του ενεργητικού των επιχειρήσεων του δείγματος αυξήθηκε κατά 13,6% το 2006 σε σχέση με το 2005, ενώ το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων σημείωσε αύξηση 14,7 την ίδια περίοδο. Επιπλέον οι συνολικές πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 15,2%, ενώ το συνολικό καθαρό αποτέλεσμα (κέρδη προ φόρου) μειώθηκε κατά 9,51% κατά τη διετία 2005-2006.
Όσον αφορά τις προοπτικές εξέλιξης του κλάδου για τη διετία 2008-2009, σημειώνεται ότι η εγχώρια αγορά των τελικών προϊόντων tissue δεν αναμένεται να εμφανίσει αξιόλογες μεταβολές.
