Ο πραγματικός ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ της Ελλάδας αναμένεται να επιβραδυνθεί στο 3,3% το τρέχον έτος και στο 3,0% το 2009, από 4,0% το 2007, σύμφωνα με τη νέα τριμηνιαία έκθεση της Eurobank EFG για την ελληνική οικονομία ”Macro Monitor: A Quarterly Economic Review of the Greek Economy.”
Στην προηγούμενη τριμηνιαία έκθεση της τράπεζας για την ελληνική οικονομία προβλεπόταν ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης 3,5% το 2008.
Σύμφωνα με τους αναλυτές της Eurobank, κύριες αιτίες της επιβράδυνσης αυτής αναμένεται να είναι η διατήρηση των συνθηκών στενότητας στις διεθνείς πιστωτικές αγορές και η επιβάρυνση των εγχώριων διαθεσίμων εισοδημάτων από την μεγάλη άνοδο στις τιμές πετρελαίου και τροφίμων.
Ο ρυθμός αύξησης της εσωτερικής ζήτησης αναμένεται να υποχωρήσει αισθητά σε σχέση με το προηγούμενο έτος, κυρίως λόγω της υποχώρησης της εγχώριας καταναλωτικής δαπάνης, και να διαμορφωθεί στο 3,4% περίπου το 2008. Μικρή βελτίωση αναμένεται παράλληλα στην συνεισφορά του εξωτερικού τομέα, κυρίως λόγω της επιβράδυνσης του ρυθμού αύξησης των εισαγωγών αγαθώς και υπηρεσιών, αν και η συνεισφορά αυτή αναμένεται να παραμένει αρνητική.
Οι αντιστάσεις της ελληνικής οικονομίας
Παρά την αναμενόμενη επιβράδυνση σε σχέση με το προηγούμενο έτος, η ελληνική οικονομία συνεχίζει να διατηρεί ορισμένες επιπρόσθετες αντιστάσεις (σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη), οι οποίες θα τείνουν να μετριάσουν τυχόν ακραίες αρνητικές επιπτώσεις από την διεθνή χρηματοοικονομική κρίση. Σ’ αυτές περιλαμβάνονται οι προγραμματισμένες συνεχιζόμενες εισροές κοινοτικών κονδυλίων, η σχετικά χαμηλή εξάρτηση από τις εξαγωγές, και οι γενικά θετικές προοπτικές των δύο κυριοτέρων κλάδων της οικονομίας, της ναυτιλίας και του τουρισμού.
Στο 4,5% ο ετήσιος πληθωρισμός το 2008
Αν και είναι πιθανή κάποια μικρή αποκλιμάκωση του ρυθμού μεταβολής του δείκτη τιμών καταναλωτή (ΔτΚ) το τελευταίο τρίμηνο του έτους, λόγω θετικών επιδράσεων βάσης, οι αναλυτές της Εurobank προβλέπουν άνοδο του μέσου ετήσιου πληθωρισμού στο 4,5% το 2008, από 2,9% το 2007 και έναντι προηγούμενης πρόβλεψης για αύξηση στο 4,2%. Η διατήρηση του εγχώριου πληθωρισμού σε υψηλά επίπεδα είναι κυρίως απόρροια των υψηλότερων τιμών καυσίμων και τροφίμων σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο το προηγούμενο έτος.
Επιπλέον, η περαιτέρω επιτάχυνση του κόστους εργασίας ανά μονάδα παραγόμενου προϊόντος θα συνεχίσει να τροφοδοτεί την διαφορά του εγχωρίου πληθωρισμού από τον μέσο πληθωρισμό των κύριων εμπορικών εταίρων της χώρας με αρνητικές επιπτώσεις για την ανταγωνιστικότητα της Ελληνικής οικονομίας.
Στο δημοσιονομικό τομέα, η εκτέλεση του προϋπολογισμού τους πρώτους 5 μήνες του έτους δεν αφήνει σημαντικά περιθώρια για επίτευξη του επίσημου στόχου για μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης στο 1.6%-το-ΑΕΠ το 2008. Να σημειωθεί ότι στην προηγούμενη τριμηνιαία έκθεση (Μάρτιος 2008) η Εurobank είχε χαρακτηρίσει τον στόχο αυτό ιδιαίτερα φιλόδοξο, τονίζοντας ότι το μεγάλο στοίχημα για την επίτευξη του έγκειται στη δραστική μείωση της φοροδιαφυγής, τη πάταξη της παράνομης εμπορίας καυσίμων αλλά και τη συγκράτηση των λειτουργικών και λοιπών δαπανών της κυβέρνησης.
Αν και συνυπολογίζονται τα θετικά βήματα που έχουν ήδη γίνει στις κατευθύνσεις αυτές, οι αναλυτές της τράπεζας αναμένουν το έλλειμμα του προϋπολογισμού να κλείνει στο 2,5%-του-ΑΕΠ το 2008. Σημειώνεται ότι η πρόβλεψη αυτή συνεχίζει να στηρίζεται σε σχετικά ‘‘γενναίες’’ παραδοχές για το ρυθμό αύξησης των εσόδων και συγκράτησης των δαπανών του προϋπολογισμού και συνεπώς δεν μπορεί να αποκλεισθεί η υπέρβασή του.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών έχει προσλάβει πλέον εκρηκτικές διαστάσεις, ξεπερνώντας το 14% ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2007. Αυτό το επίπεδο δεν είναι διατηρήσιμο μεσοπρόθεσμα. Το χρόνιο εμπορικό έλλειμμα συνεχίζει να μεγεθύνεται αλλά πλέον συνεπικουρείται από το έλλειμμα του ισοζυγίου εισοδημάτων και το επιδεινούμενο ισοζύγιο μεταβιβάσεων. Η περαιτέρω βελτίωση του ισοζυγίου υπηρεσιών δεν έχει έως τώρα αποδειχτεί αρκετή να αντισταθμίσει τις αρνητικές αυτές τάσεις. Αν και το εξωτερικό έλλειμμα διευρύνεται και λόγω συγκυριακών παραγόντων, κύρια τις αγορές πλοίων και την αύξηση στην τιμή του πετρελαίου, η επιδείνωσή του οφείλεται ως επι το πλείστον σε συνδυασμό δομικών προσδιοριστικών παραμέτρων και ανισορροπιών. Αυτές συμπεριλαμβάνουν μεταξύ άλλων την διαδικασία οικονομικής σύγκλισης, την υπεραισιοδοξία για τα μελλοντικά εισοδήματα, το δανεισμό των νοικοκυριών και τις ακαμψίες στις εγχώριες αγορές. Για την προσαρμογή του εξωτερικού ισοζυγίου σε πιο διατηρήσιμα επίπεδα μεσοπρόθεσμα θα απαιτηθεί συγκράτηση της ζήτησης και της κατανάλωσης και απάλειψη των θετικών διαφορών πληθωρισμού με την Ευρωζώνη. Κυριότερα, θα απαιτηθεί στροφή της Ελληνικής οικονομίας προς τη γνώση και την τεχνολογία καθώς και ο συνεχιζόμενος αναπροσανατολισμός των ελληνικών εξαγωγών προς νέες αναπτυσσόμενες αγορές.
Η παράταση ενός έτους, μέχρι το τέλος του 2009, που ενέκρινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την δαπάνη του 1/3 των αδιάθετων δημοσίων κεφαλαίων του Γ΄ ΚΠΣ προσέφερε μια τελευταία ευκαιρία ώστε να μην χαθούν οι τόσο απαραίτητοι για τη διατήρηση υψηλών ρυθμών επενδύσεων ευρωπαϊκοί πόροι. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της 15/6/2008, μέχρι το τέλος του 2008 πρέπει να δαπανηθούν €4,7 δισ. και €1,9 δισ. μέχρι το τέλος του 2009. Εξίμισι μήνες πριν από την επίσημη ολοκλήρωση του προγράμματος, έχει δαπανηθεί το 80,6% των πόρων και παρά την παράταση η απαιτούμενη επιτάχυνση στην εκτέλεση των έργων για πολλά επιμέρους προγράμματα ξεπερνά το 100%. Η δυνατότητα μεταφοράς δαπανών ύψους €1,9 δισ. από το 2008 στο 2009 δίνει την δυνατότητα για μείωση των δαπανών του ΠΔΕ του 2008, προσφέροντας βοήθεια στο δημοσιονομικό μέτωπο. Οι δαπάνες του ΠΔΕ, άλλωστε, συστηματικά εμφανίζονται υπερεκτιμημένες στους προϋπολογισμούς του κράτους καθώς περικόπτονται πιο εύκολα στην προσπάθεια μείωσης των εκάστοτε ελλειμμάτων.
Σχετικά με τις εξελίξεις στον τουριστικό τομέα, το πρώτο τρίμηνο του 2008 δεν δίνει σοβαρούς λόγους ανησυχίας για τις εξελίξεις της καλοκαιρινής περιόδου. Ωστόσο, είναι λογικό να αναμένεται μια κάποια μείωση στην εισροή τουριστών από τις εκτός Ευρωζώνης αγορές, ιδίως των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας. Οι υψηλές τιμές της ενέργειας και άλλων αγαθών και η γενικότερη οικονομική κρίση συμπιέζουν τα πραγματικά εισοδήματα στις χώρες αυτές, η δε άνοδος του ευρώ έναντι της στερλίνας και του δολαρίου επίσης θα έχει ανάλογες επιπτώσεις.
Ωστόσο, στην περίπτωση που η οικονομική και πιστωτική κρίση στις ΗΠΑ και την Ευρώπη συνεχισθεί με αμείωτη ένταση μέχρι τα τέλη του 2008, ένα «απαισιόδοξο σενάριο» θα μπορούσε να προβλέψει μία μείωση στη περίοδο Ιαν.-Σεπτ. 2008 (σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2007) κατά 10% και 6% των αφίξεων από την Μεγάλη Βρετανία και τις ΗΠΑ, αντίστοιχα, χώρες που αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό μέρος (17%) του τουριστικού μας «χαρτοφυλακίου». Όμως, ολοένα και σημαντικότερος αντισταθμιστικός παράγοντας σε τυχόν αρνητικές εξελίξεις εντός τών παραδοσιακών αγορών μας εμφανίζεται η παρατηρούμενη έντονη αύξηση της εισροής τουριστών από νέες αγορές (Ανατολική Ευρώπη, Ρωσία, Ασία, κλπ.).
Συμφωνία ΟΤΕ-D.T.
Στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων, η συμφωνία του ΟΤΕ με την Deutsche Telekom, με την παραχώρηση του “management” στον ξένο στρατηγικό εταίρο, αποτελεί πράγματι καμπή, αλλά όχι κατ’ ανάγκην και εγγύηση για συνέχιση των αναγκαίων βαθέων τομών σε άλλους τομείς της οικονομικής πολιτικής, επισημαίνουν οι αναλυτές της Eurobank.
