Τα δικαιώματα της πνευματικής ιδιοκτησίας αποτελούν ένα από τα βασικότερα ζητήματα στο franchise, δεδομένου ότι αρκετές εταιρείες έχουν αντιμετωπίσει περιπτώσεις «αντιγραφής» της ιδέας τους και προώθησής της με διαφορετικό όνομα.
Ακόμα περισσότερο δε έχουν υπάρξει περιπτώσεις που ομοειδείς εταιρείες κατέφυγαν στα δικαστήρια για να τους δώσει μία απάντηση εάν είναι σωστό να «μοιάζει» τόσο πολύ η επωνυμία των επιχειρήσεών τους.
Αλλες περιπτώσεις, που επίσης συναντώνται συχνά, είναι να αποκομίσει ο franchisee την εμπειρία του franchisor και στη συνέχεια να ανεξαρτητοποιηθεί από την αλυσίδα και να ακολουθήσει αυτόνομη πορεία, αλλάζοντας ταυτόχρονα την «πινακίδα» της επιχείρησής του. Για να αντιμετωπιστούν περιπτώσεις όπως οι παραπάνω απαιτούνται πιο εξειδικευμένοι νόμοι, κάτι που πρέπει να το προσπαθήσουν οι αρμόδιοι φορείς.
Μία «δικλίδα ασφαλείας» για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων είναι ο νόμος περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Σύμφωνα με το νόμο 2121/1993, αντικείμενο του δικαιώματος της πνευματικής ιδιοκτησίας είναι κάθε πρωτότυπο πνευματικό δημιούργημα λόγου, τέχνης ή επιστήμης το οποίο νοείται ως έργο και εκφράζεται με οποιαδήποτε μορφή, ιδίως τα γραπτά ή προφορικά κείμενα, τα αρχιτεκτονικά έργα κ.λπ. Aκόμη θεωρούνται ως προστατευόμενα έργα λόγου και τα προγράμματα των ηλεκτρονικών υπολογιστών όπως επίσης και το προπαρασκευαστικό υλικό του σχεδιασμού τους, όχι όμως και οι ιδέες και οι αρχές επάνω στις οποίες αυτά βασίζονται.
Βασική η πρωτοτυπία
Eνα από τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διαθέτει το πνευματικό δημιούργημα για να αποτελεί προστατεύσιμο αντικείμενο πνευματικής ιδιοκτησίας είναι η πρωτοτυπία του.
Πρωτότυπο είναι «ό,τι κατά το νόμο των πιθανοτήτων δεν θα μπορούσε να έχει δημιουργηθεί ή να δημιουργηθεί έτσι από κάποιον άλλο έστω κι αν ο άλλος θα είχε επιδιώξει τον ίδιο στόχο κάτω από τις ίδιες συνθήκες».
Δεδομένου, ότι χρειάζεται νομική κατοχύρωση των αποκλειστικών δικαιωμάτων για την προστασία μίας επιχειρηματικής ιδέας που αναπτύσσεται με το σύστημα του franchise, ο ίδιος o franchisor οφείλει να προστατεύσει τον εαυτό του εκδίδοντας ένα σχετικό εγχειρίδιο και το οποίο οφείλει ο franchisee να υιοθετήσει.
Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι ο δότης στο πλαίσιο της σύμβασης franchising μπορεί να παραχωρήσει την άδεια χρήσης και εκμετάλλευσης στο λήπτη των άυλων εκείνων αγαθών του, τα οποία είναι αντικείμενο δικαιωμάτων βιομηχανικής και πνευματικής ιδιοκτησίας που αποτελούν στοιχεία του πακέτου franchise. O λήπτης από την πλευρά του οφείλει να ελέγξει πολύ προσεκτικά την ύπαρξη, τη νομιμότητα και τη δυνατότητα του δότη για παραχώρηση της άδειας χρήσης και εκμετάλλευσης αυτών των δικαιωμάτων έτσι ώστε να μη βρεθεί αργότερα προ εκπλήξεων.
ΜΑΙΡΗ Ι. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
