Της Βάσως Βεγίρη
[email protected]
Ανοδική πορεία ακολούθησε η ελληνική επιχειρηματική δραστηριότητα στα Βαλκάνια το 2021, με τη Ρουμανία να εξελίσσεται σε νέα... Βουλγαρία όσον αφορά την ελληνική επιχειρηματική-επενδυτική παρουσία.
Όσον αφορά, δε, την ίδια τη Βουλγαρία, το 2021 καταγράφηκε επίσης αύξηση ελληνικών επενδύσεων, με τη χώρα μας να ανεβαίνει μια θέση στη λίστα των ΑΞΕ (άμεσες ξένες επενδύσεις), ενώ και στην επίσης γειτονική Βόρεια Μακεδονία η χώρα μας ανέβηκε μία θέση στην αντίστοιχη κατάταξη, αν και όχι τόσο λόγω μεγάλης αύξησης των ελληνικών επενδύσεων, όσο λόγω της μείωσης των επενδύσεων άλλων χωρών. Οι εξαγωγές ωστόσο της Ελλάδας στη Βόρεια Μακεδονία κατέγραψαν μεγάλη αύξηση το 2021 και ακόμη μεγαλύτερη στο πρώτο τετράμηνο της φετινής χρονιάς.
Καθώς όμως αφενός κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις, αφετέρου όλη η προαναφερόμενη δραστηριότητα προήλθε όχι μόνο από μεγάλες αλλά και από μικρομεσαίες επιχειρήσεις, στην πράξη σε αρκετές περιπτώσεις η εξωστρέφεια αυτή σημαίνει πολύ απλά εκροή κεφαλαίων και επιχειρήσεων από την Ελλάδα προς τις γειτονικές χώρες λόγω της χαμηλότερης φορολογίας, χαμηλότερου κόστους παραγωγής κ.ο.κ.
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με στοιχεία για το 2021 από τα ελληνικά Γραφεία ΟΕΥ στο Βουκουρέστι, τη Σόφια και τα Σκόπια, προκύπτει η κάτωθι «ακτινογραφία» της ελληνικής επιχειρηματικής παρουσίας στις τρεις γειτονικές χώρες:
Βουλγαρία
Η σημαντική οικονομική παρουσία της Ελλάδας αποτυπώνεται τόσο στη διαχρονική αύξηση των διμερών εμπορικών συναλλαγών όσο και στην ισχυρή παρουσία των εγκατεστημένων ελληνικών επιχειρήσεων. Η ελληνική επιχειρηματικότητα εκτιμάται ότι συνεισφέρει στη μεγέθυνση του εγχώριου ΑΕΠ, με μερίδιο περί το 5% επί του συνολικού αποθέματος ΑΞΕ, συμβάλλοντας στη δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας και ενισχύοντας την οικονομική ανάπτυξη και σταθερότητα της γειτονικής χώρας.
Σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας Βουλγαρίας (ΒΝΒ), το 2021 κατεγράφησαν ροές επενδύσεων ελληνικών κεφαλαίων στη Βουλγαρία αξίας 71,7 εκατ. ευρώ και στη γενική κατάταξη των ξένων επενδυτών στη γειτονική χώρα η Ελλάδα ανέβηκε κατά μία θέση (από την έκτη θέση το 2020 στην πέμπτη θέση το 2021), με απόθεμα επενδύσεων 2,814 δισ. ευρώ και ξεπερνώντας οριακά το Λουξεμβούργο. Η χώρα μας κατείχε για πολλά χρόνια την τρίτη θέση μεταξύ των σημαντικότερων επενδυτών στη Βουλγαρία, αλλά το 2017 έπεσε για πρώτη φορά στην έκτη θέση.
Σύμφωνα, πάντως, με εκτιμήσεις της Invest Bulgaria (βουλγαρική κρατική υπηρεσία προσέλκυσης επενδύσεων), οι ελληνικές ΑΞΕ στη Βουλγαρία είναι στην πραγματικότητα μεγαλύτερες, καθώς σημαντικό μέρος των εισροών επενδυτικών κεφαλαίων ελληνικών επιχειρήσεων προέρχεται κυρίως από το Λουξεμβούργο και την Κύπρο, καθώς επίσης και από την Ολλανδία. Κύριοι λόγοι της ελκυστικότητας της Βουλγαρίας ως επενδυτικού προορισμού για τους Έλληνες είναι η γεωγραφική γειτνίαση, η χαμηλή φορολογία, το φθηνότερο σε ορισμένες περιπτώσεις εργατικό κόστος και το χαμηλότερο κόστος λειτουργίας.
Βόρεια Μακεδονία
Το 2021 η χώρα μας ενίσχυσε τη θέση της ως εμπορικού εταίρου (βάσει των κυριότερων χωρών - εισαγωγέων στη Βόρεια Μακεδονία), καταγράφοντας εντυπωσιακή αύξηση στις εξαγωγές της, της τάξης του 63,2%, και υπερκαλύπτοντας συνολικά τις απώλειες της πανδημικής περιόδου.
Σύμφωνα, δε, με τα προκαταρκτικά στοιχεία της Κρατικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Βόρειας Μακεδονίας για το πρώτο φετινό τετράμηνο (Ιανουάριος-Απρίλιος 2022) οι ελληνικές εξαγωγές προς τη Βόρεια Μακεδονία ανήλθαν σε 408,2 εκατ. ευρώ (αυξημένες κατά 117% σε σχέση με το πρώτο τετράμηνο του 2021).
Όσον αφορά τις ΑΞΕ στη γειτονική χώρα, στην πρώτη θέση μεταξύ των χωρών προέλευσης ΑΞΕ (ροές) κατά το 2021 κατατάσσεται η Γερμανία με 73,35 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας μάλιστα αύξηση 255,2% σε σχέση με το 2020. Έπεται η Τουρκία με 56,26 εκατ. ευρώ, η οποία επιδεικνύει σταθερότητα κατά την τελευταία τριετία.
Ακολουθούν η Αυστρία με 37,03 εκατ. ευρώ και η Βουλγαρία με 29,48 εκατ. ευρώ, ενώ η Ελλάδα κατατάσσεται στην 5η θέση (από 8η θέση το 2020), με 29,31 εκατ. ευρώ. Η βελτίωση της ελληνικής θέσης, πάντως, σύμφωνα με τη σχετική Έκθεση του ελληνικού γραφείου ΟΕΥ στα Σκόπια δεν εξηγείται από την αύξηση των επενδύσεων (μόλις 1,5% σε σχέση με το 2020), αλλά από τη σημαντική μείωση επενδύσεων άλλων χωρών που βρίσκονταν σε υψηλότερη θέση τα προηγούμενα έτη, όπως η Βρετανία.
Σε ιστορικό επίπεδο στη Ρουμανία
Στη Ρουμανία ο αριθμός των ελληνικών επιχειρήσεων που είναι εγγεγραμμένες στο Εθνικό Εμπορικό Μητρώο της χώρας καταγράφει σημαντική αύξηση, καθώς με στοιχεία Δεκεμβρίου του 2021 ανέρχεται σε 8.114, έναντι 7.650 τον Δεκέμβριο του 2019, 6.643 τον Φεβρουάριο του 2016, 4.102 τον Δεκέμβριο του 2007 και 2.826 τον Σεπτέμβριο του 2004.
Το ελληνικό μερίδιο στις συνολικές άμεσες ξένες επενδύσεις στη Ρουμανία διαμορφώθηκε το 2021 στο 4,2%, κατατάσσοντας τη χώρα μας στην 8η θέση μεταξύ των χωρών προέλευσης ξένων άμεσων επενδύσεων, μετά τις Ολλανδία, Αυστρία, Γερμανία, Κύπρο, Ιταλία, Γαλλία και Λουξεμβούργο. Το συνολικό ύψος των ελληνικών επενδύσεων στη Ρουμανία εκτιμάται στο 1,9 δισ. ευρώ και η Ελλάδα είναι η όγδοη κατά σειρά κυριότερη επενδύτρια χώρα στη ρουμανική αγορά.
Παράλληλα, μεγάλος και συνεχώς αυξανόμενος είναι και ο όγκος των ελληνικών εξαγωγών προς τη Ρουμανία, με το ύψος τους να διαμορφώνεται σε 1,35 δισ. ευρώ για το 2021, με παράλληλο διαχρονικό πλεόνασμα στο εμπορικό ισοζύγιο (+546 εκατ. ευρώ το 2021) και επίσης διαχρονικό πλεόνασμα στο Ισοζύγιο Υπηρεσιών (+265 εκατ. ευρώ το 2021).
Οι ελληνικές εξαγωγές προς τη Ρουμανία αυξάνονται σταθερά την τελευταία πενταετία: το 2017 ανήλθαν στα 875 εκατ. ευρώ, το 2018 στα 970 εκατ. ευρώ, το 2019 στο 1 δισ. ευρώ, το 2020 στο 1,1 δισ. ευρώ και το 2021 στο ιστορικό επίπεδο του 1,35 δισ. ευρώ.
