Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Τι γίνεται με το ρωσικό φυσικό αέριο που δεν φτάνει πια σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Η Ρωσία το καίει, θέλοντας να στείλει ένα μήνυμα στους Ευρωπαίους αλλά και προκαλώντας μία περιβαλλοντική καταστροφή, όπως προειδοποιούν ειδικοί.
Tην ώρα που οι τιμές του φυσικού αερίου απογειώνονταν σε επίπεδα δεκαπλάσια σε σχέση με πέρυσι, στέλνοντας και τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας πάνω από τα 1.000 ευρώ /MWh στη Γαλλία και στα 800 ευρώ/ΜWh στη Γερμανία, στα σύνορα της Ρωσίας με τη Φινλανδία υψώνεται πυκνός καπνός. Προέρχεται από το φυσικό αέριο που καίει σε καθημερινή βάση το Κρεμλίνο, θέλοντας να παγιδεύσει την Ε.Ε. σε ένα «καυτό» φθινόπωρο με οφειλόμενες στην ενεργειακή κρίση κοινωνικές εκρήξεις και σε έναν σκληρό, παγωμένο χειμώνα δυσβάσταχτης ακρίβειας και ύφεσης.
Σύμφωνα με στοιχεία ης Rystad Energy, που δημοσίευσε το BBC, η Ρωσία «καίει» φυσικό αέριο αξίας 10 εκατ. δολαρίων ημερησίως. Πιστεύεται ότι οι ποσότητες αυτές προορίζονταν για εξαγωγές στη Γερμανία. Ο Γερμανός πρέσβης στη Βρετανία δήλωσε στο BBC πως το Κρεμλίνο καίει το αέριο γιατί «δεν μπορεί να το πουλήσει πουθενά αλλού».
Η ποσότητα που καίγεται σε καθημερινή βάση από την Gazprom στο εργοστάσιο Portovaya είναι 4,34 εκατ. κυβικά μέτρα. Σε ετήσια βάση φτάνει τα 1,6 δισ. κυβικά μέτρα - ποσότητα που αντιστοιχεί στο 0,5% της κατανάλωσης της Ε.Ε. H Rystad υπολογίζει ότι η καύση αυτή εκπέμπει στην ατμόσφαιρα 9.000 τόνους διοξειδίου του άνθρακα σε καθημερινή βάση. Πρόκειται για περίπου την ίδια ποσότητα εκπομπών ρύπων που παράγεται σε έναν ολόκληρο χρόνο από περισσότερα από 1.100 νοικοκυριά. «Πρόκειται για απόλυτη περιβαλλοντική καταστροφή» διαμηνύει η Rystad.
To εργοστάσιο της Portovaya βρίσκεται κοντά σε έναν σταθμό συμπίεσης του Nord Stream 1 - της βασικής αρτηρίας μέσω της οποίας το ρωσικό αέριο φτάνει σε έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πλέον ο αγωγός λειτουργεί και εξάγει στο 20% μόλις των δυνατοτήτων του, ενώ η Gazprom έχει προαναγγείλει πλήρη διακοπή των ροών του για 3 ημέρες.
Από τις αρχές του έτους έως σήμερα οι εξαγωγές φυσικού αερίου της Ρωσίας προς την Ευρώπη (σε όγκο, όχι σε αξία) έχουν μειωθεί κατά 77% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021, σύμφωνα με τη Rystad. Τα έσοδα ωστόσο του ρωσικού ενεργειακόυ κολοσσού και κατά συνέπεια τα χρήματα που μπαίνουν στα κρατικά ταμεία από τις πωλήσεις ενέργειας έχουν εκτιναχθεί σε επίπεδα - ρεκόρ χάρη στην εκρηκτική αύξηση των τιμών. Βεβαίως η Μόσχα δεν μπορεί να ποντάρει ες αεί στις τιμές, για αυτό και φροντίζει ήδη να βρει άλλους πελάτες, με πολυτιμότερους μέχρι στιγμής την Κίνα και την Ινδία. Η ζήτηση ωστόσ αυτό το διάστημα είναι περιορισμένη από την Ασία.
Το βλέμμα της στρέφεται όμως και στη Λατινική Αμερική. Σύμφωνα με το Bloomberg η Trafigura, ένας από τους μεγαλύτερους traders στον κόσμο, πουλάει ρωσικό ντίζελ στο Εκουαδόρ.
Το μήνυμα
Ο Ζονγκιανγκ Λούο, αναλυτής φυσικού αερίου και LNG στη Rystad δήλωσε στο CNN Business πως οι ποσότητες του καυσίμου που επιλέγει να καίει η Ρωσία είναι πρωτοφανείς. «Δεν έχει ξανασυμβεί στην ιστορία» λέει χαρακτηριστικά. Ο Χένινγκ Γκλόισταιν, διευθυντής Ενέργειας, Κλιματος και Πόρων στη Eurasia Group συμφωνεί και εξηγεί: «Σε κανονικές περιόδους η μεγαλύτερη ποσότητα αυτού του αερίου θα πήγαινε στον αγωγό και αό εκεί στην Ευρώπη. Αρχικά τις ποσότητες που στερούσε από την Ευρώπη η Ρωσία τις αποθήκευε για εσωτερική χρήση. Τώρα πιθανότατα είναι τόσο γεμάτοι οι χώροι αποθήκευσης που δεν μπορούν να κάνουν κάτι άλλο.
Γιατί όμως επέλεξε το Portovaya για να το κάνει αυτό; Οικονομικά δεν έχει λογική αυτή η κίνηση εξαιτίας της τεράστιας απόστασης από το κοίτασμα αερίου Yamal. «Το κόστος συμπίεσης και μεταφοράς του αερίου από το κοίτασμα Yamal στη Θάλασσα της Βαλτικής θα προκαλέσει ζημιές στην Gazprom, που θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί» λέει στο CNN o Mαρκ Ντέιβις, CEO της Capterio. «Μάλλον λοιπόν η Ρωσία προσπαθεί να στείλει ένα πολιτικό μήνυμα, προσπαθεί να πει στην Ευρώπη: Κοίτα έχουμε αυτό το φυσικό αέριο και το καταστρέφουμε».
Οι Ευρωπαίοι πληρώνουν σήμερα τα πολλά χρόνια αδράνειας στο μέτωπο της διαφοροποίησης των ενεργειακών τους πηγών. Επί δεκαετίες υπήρχαν φωνές που προειδοποιούσαν πως είναι επικίνδυνη η τόσο μεγάλη εξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια. Αλλά η Γερμανία και άλλες χώρες επέλεγαν να μην ακούν.
