Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Κούρου
[email protected]
Οριστικοποιείται τις επόμενες ημέρες το νέο «πακέτο» στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, ώστε το γενικό πλαίσιο των μέτρων να ανακοινώσει ο πρωθυπουργός από το βήμα της ΔΕΘ το τριήμερο 9-11 Σεπτεμβρίου.
Τα νέα μέτρα θα υπερβούν το ποσό των 6,5 δισ. ευρώ και θα αφορούν το 2022 και το 2023, ενώ είναι πολύ πιθανό να υπάρξει και προαναγγελία φορολογικών ελαφρύνσεων για μετά το 2023, καθώς ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα θελήσει να στείλει ένα σαφές μήνυμα αισιοδοξίας για την πορεία της οικονομίας, ειδικά μετά την έξοδο της χώρας από την ενισχυμένη εποπτεία και εν όψει των επικείμενων εκλογών, που σε κάθε περίπτωση θα γίνουν σε λιγότερο από 12 μήνες, είτε στο τέλος της άνοιξης του 2023 είτε στις αρχές καλοκαιριού του επόμενου έτους.
Στο πλαίσιο αυτό ο πρωθυπουργός έχει πλέον καθημερινή επικοινωνία με το οικονομικό επιτελείο, ενώ σήμερα αναμένεται να πραγματοποιηθεί νέα σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου υπό την προεδρία του Κυριάκου Μητσοτάκη και με τη συμμετοχή των κορυφαίων οικονομικών υπουργών, προκειμένου να τεθεί επί τάπητος το περίγραμμα των νέων μέτρων που θα ανακοινωθούν.
Πυρετώδεις άλλωστε είναι οι συσκέψεις σε ανώτατο υπηρεσιακό επίπεδο και στο υπουργείο Οικονομικών, όπου εξετάζονται πλέον όλα τα εναλλακτικά σενάρια για το ύψος του νέου «πακέτου», που επιδιώκεται να είναι «πλούσιο», χωρίς όμως να δημιουργεί προϋποθέσεις εκτροχιασμού του προϋπολογισμού.
Για τον λόγο άλλωστε αυτό και όλα τα σενάρια εκπονούνται με βάση αποκλειστικά τα δημοσιονομικά περιθώρια, αλλά και το πώς αναμένεται να διαμορφωθεί, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, το κλίμα στις διεθνείς αγορές, που σε κάθε περίπτωση παραμένει ευμετάβλητο και φυσικά ο μεγαλύτερος αστάθμητος παράγοντας που μπορεί να ανατρέψει τα πάντα ανά πάσα στιγμή.
Άλλωστε τα σενάρια για τις ροές φυσικού αερίου από τη Ρωσία και κυρίως για την επάρκεια που έχουν πλέον τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. κάθε άλλο παρά αισιόδοξα είναι, καθώς παραπέμπουν σε ισχυρή κλιμάκωση της ενεργειακής κρίσης, με ό,τι φυσικά αυτό συνεπάγεται για τις τιμές στην αγορά και τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.
Γι’ αυτόν, εξάλλου, τον λόγο και το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης μετρά από τώρα τις δυνάμεις του προϋπολογισμού και στηριζόμενο στις θετικές εκτιμήσεις για την πορεία των εισπράξεων από τον τουρισμό προετοιμάζει το νέο «δίχτυ προστασίας» και στοχευμένα μέτρα, ειδικά για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, με βάση μάλιστα και τις οδηγίες του Eurogroup.
Αισιοδοξία
Βασικό στοιχείο της αισιοδοξίας που επικρατεί οφείλεται στην ανταπόκριση των φορολογουμένων στις υποχρεώσεις τους, από τον φόρο εισοδήματος, τον ΕΝΦΙΑ, τις επιστρεπτέες προκαταβολές, καθώς και στη θετική πορεία του τουρισμού, που δημιουργούν πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο για περισσότερες δαπάνες για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων από το φθινόπωρο.
Σε κάθε περίπτωση οι κινήσεις των στελεχών των οικονομικών υπουργείων είναι μετρημένες και οι εξεταζόμενες παρεμβάσεις καλά μελετημένες, με δεδομένο ότι τα δημοσιονομικά περιθώρια είναι περιορισμένα και το τοπίο στην αγορά μπορεί να επιδεινωθεί από τη μια μέρα στην άλλη.
Επισημαίνεται βέβαια, όπως έχει διαμηνύσει και το οικονομικό επιτελείο, ότι όλα θα κριθούν από την πορεία των εισπράξεων το διάστημα Αυγούστου - Σεπτεμβρίου, με βάση και τα οποία θα διαμορφωθεί το νέο «πακέτο» στήριξης, που θα ανακοινώσει ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ, πάντα στη βάση των δημοσιονομικών περιθωρίων και των αντοχών της οικονομίας.
Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών γνωρίζει εξάλλου πολύ καλά ότι το επόμενο διάστημα θα είναι ιδιαίτερα δύσκολο για τους φορολογουμένους, με δεδομένο το σύνολο των υποχρεώσεων στις οποίες καλούνται να ανταποκριθούν, λόγος για τον οποίο φοβούνται και την «κόπωση» και χαμηλότερες «πτήσεις» στις εισπράξεις.
Άλλωστε, στον «φουσκωμένο» λογαριασμό της εφορίας θα πρέπει να προστεθούν και οι καθημερινές υποχρεώσεις των νοικοκυριών, οι οποίες παραμένουν πολλές και σημαντικές, αν λάβει κανείς υπόψη και την «κούρσα» του πληθωρισμού στην αγορά.
Fuel Pass 3 - Power Pass 3 - αναδρομικά συνταξιούχων - επιδόματα θέρμανσης και ακρίβειας
Ο βασικός «κορμός» των νέων εισοδηματικών ενισχύσεων που εξετάζονται να ανακοινωθούν -αν δεν προκύψουν έκτακτες καταστάσεις- από τον ίδιο τον πρωθυπουργό στην ομιλία του στη ΔΕΘ, έχει «κλειδώσει» και μέχρι στιγμής περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τα εξής μέτρα:
1. Fuel Pass 3 για το τρίμηνο Οκτωβρίου - Δεκεμβρίου: Θα υπάρξει δηλαδή και τρίτος κύκλος, μετά το Fuel Pass 2 και τη χορήγηση του νέου επιδόματος βενζίνης που φθάνει τα 100 ευρώ συνολικά για τους μήνες Ιούλιο, Αύγουστο και Σεπτέμβριο.
Δυνητικά οι δικαιούχοι φτάνουν τους 3,1 εκατ. ιδιοκτήτες ΙΧ αυτοκινήτων και μοτοσικλετών, οι οποίοι μπορούν θα λάβουν την επιδότηση fuel pass που φτάνει έως και τα 100 ευρώ.
2. Power Pass 3 υπό προϋποθέσεις: Στις αρχικές σκέψεις του οικονομικού επιτελείου ήταν τρίτος κύκλος να μην υπάρξει, αφού από τις αρχές Αυγούστου «εξαφανίστηκε» η ρήτρα αναπροσαρμογής από τα τιμολόγια του ρεύματος, ενώ τέθηκε και πλαφόν 5 ευρώ στο πάγιο των λογαριασμών.
Όμως, μετά τις τελευταίες αυξήσεις στα τιμολόγια ρεύματος, είναι πλέον στις προθέσεις του Μεγάρου Μαξίμου να συγκρατηθούν περαιτέρω οι τιμές στα τιμολόγια ρεύματος, λόγος για τον οποίον, εάν καταστεί αναγκαίο, λόγω κυρίως διεθνών εξελίξεων, θα υπάρξουν και νέες παρεμβάσεις υπό τη μορφή επιδοτήσεων.
Είναι άλλωστε αξιοσημείωτο ότι οι υπολογισμοί για στήριξη των τιμολογίων είχαν γίνει με τιμή περίπου 100 ευρώ/MWh. Στην περίπτωση λοιπόν που συνεχιστούν οι υψηλές τιμές σε ρεύμα και φυσικό αέριο, αναμένεται να υπάρξει και νέα επιδότηση έως το τέλος του έτους, αρχής γενομένης από τον Σεπτέμβριο, η οποία θα ξεπεράσει τα 2 δισ. ευρώ, δηλαδή πάνω από 400 εκατ. ευρώ για κάθε μήνα έως το τέλος του έτους.
3. Χορήγηση των αναδρομικών στους συνταξιούχους που δικαιώθηκαν από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Παραμένει άγνωστο σε πόσους θα δοθούν, καθώς το συνολικό κόστος για όλους φτάνει στα 2,5 δισ. ευρώ, ενώ πολύ χαμηλότερο είναι το κόστος αν τα αναδρομικά περιοριστούν μόνο σε όσους προσέφυγαν, οι οποίοι θα τα λάβουν ούτως η άλλως, βάσει της απόφασης του ΣτΕ.
4. Αύξηση επιδόματος θέρμανσης: Όλα συνηγορούν ότι το κονδύλι για την περίοδο 2022 - 2023 θα είναι αυξημένο, με διεύρυνση του αριθμού των δικαιούχων. Το σχέδιο φυσικά, το οποίο επεξεργάζονται προς το παρόν στο υπουργείο Οικονομικών, θα προβλέπει νέα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, τα οποία ίσως είναι διευρυμένα σε σχέση με τα ισχύοντα.
5. Νέα «επιταγή ακρίβειας»: Στα σχέδια του πρωθυπουργικού γραφείου βρίσκεται και η δεύτερη «επιταγή ακρίβειας», ύψους περίπου 300 εκατ. ευρώ, που θα δοθεί το φθινόπωρο. Στόχος και αυτής της κίνησης, όπως υποστηρίζουν όλοι οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, θα είναι η στήριξη αποκλειστικά των ευάλωτων νοικοκυριών, όπως ακριβώς είχε γίνει και με την πρώτη «επιταγή» το Πάσχα, οπότε δικαιούχοι ήταν όσοι είχαν ετήσιο ατομικό εισόδημα 7.200 ευρώ και ακίνητη περιουσία έως 200.000 ευρώ.
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι για να δοθεί μια νέα «επιταγή ακρίβειας» απαιτείται να βρεθεί ο δημοσιονομικός χώρος των 300 εκατ. ευρώ, προκειμένου να τη λάβουν και πάλι κατηγορίες δικαιούχων όπως το Πάσχα:
α. Δικαιούχοι επιδόματος παιδιού: Συγκεκριμένα, το ποσό της ενίσχυσης ανήλθε σε 105 ή 63 ή 42 ευρώ για κάθε παιδί για το πρώτο και δεύτερο παιδί, ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος, και σε 210 ή 126 ή 84 από το τρίτο και για κάθε επόμενο παιδί. Οι δικαιούχοι του εν λόγω επιδόματος ακρίβειας ανέρχονται σε 625.000, με περισσότερα από 1 εκατ. παιδιά, και το κόστος εκτιμάται σε 97,5 εκατ. ευρώ.
β. Ανασφάλιστοι υπερήλικες: Επίδομα ακρίβειας ύψους 200 ευρώ έλαβαν 34.964 ανασφάλιστοι υπερήλικες, με κόστος 7 εκατ. ευρώ.
γ. ΑμεΑ: Επίδομα ακρίβειας με τη μορφή ενίσχυσης ύψους 200 ευρώ σε 166.982 δικαιούχους επιδομάτων ΑμεΑ, με κόστος 33,4 εκατ. ευρώ.
δ. Δικαιούχοι ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος: Για 241.282 δικαιούχους του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος το επίδομα ακρίβειας ήταν η καταβολή διπλής δόσης ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Το κόστος του μέτρου θα είναι τα 50,9 εκατ. ευρώ.
Οριστικοποιήθηκαν οι παροχές για το επόμενο έτος
Ο πρωθυπουργός θα ανέβει στη ΔΕΘ έχοντας στις αποσκευές του και «πακέτο» παροχών για το 2023. Τα μέτρα που θα ανακοινωθούν για το επόμενο έτος έχουν ήδη οριστικοποιηθεί και αφορούν:
1. Την κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης για όλους, συμπεριλαμβανομένων των δημοσίων υπαλλήλων και των συνταξιούχων. Μέτρο που αποτελεί κυβερνητική δέσμευση και κοστίζει περίπου 470 εκατ. ευρώ. Η κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης αφορά όσους έχουν εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ.
2. Αύξηση των συντάξεων για εκείνους που δεν έχουν προσωπική διαφορά κατά τουλάχιστον 6%. Η αναπροσαρμογή των συντάξεων από την 1η Ιανουαρίου 2023 θα ανέλθει στο άθροισμα του 50% της ετήσιας μεταβολής του ΑΕΠ το 2022, αλλά και του 50% της ετήσιας μεταβολής του πληθωρισμού το 2022.
3. Νέα αύξηση του κατώτατου μισθού, που αναμένεται να ανέλθει σε τουλάχιστον 751 ευρώ, από 713 ευρώ σήμερα, δηλαδή η ονομαστική αύξηση αναμένεται να είναι 5,5%.
4. Ανάλογα με τα δημοσιονομικά περιθώρια, στις σκέψεις του οικονομικού επιτελείου είναι και η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, που βαρύνει περισσότερους από 600.000 φορολογούμενους, που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα.
Κυμαίνεται από 400 έως 1.000 ευρώ, και αποδίδει 450 εκατ. ευρώ στα κρατικά ταμεία.
5. Στεγαστικό πρόγραμμα ύψους 1,5 δισ. ευρώ, με έμφαση στην παροχή δυνατότητας στα νέα ζευγάρια να αποκτήσουν στέγη, με άτοκα δάνεια, αλλά και με παραχώρηση ακινήτων που ανήκουν στο Δημόσιο. Ο σχεδιασμός της κυβέρνησης προβλέπει τους ακόλουθους άξονες:
Επιδότηση επιτοκίου για δάνειο αγοράς πρώτης κατοικίας από νέα ζευγάρια.
Επιδότηση επιτοκίου για επισκευή πρώτης κατοικίας.
Επιδότηση ενοικίου με εισοδηματικά και κοινωνικά κριτήρια, μεταξύ των οποίων θα είναι και η φοιτητική στέγη.
Μακροχρόνια μίσθωση δημοσίων ακινήτων και αγορά του σπιτιού στη συνέχεια, με τίμημα από το οποίο θα αφαιρούνται τα ενοίκια που έχουν καταβληθεί (rent to own).
Ανέγερση οικιστικών συγκροτημάτων με σύμπραξη ΟΑΕΔ - ιδιωτών και διαμοιρασμό των σπιτιών στη συνέχεια κατά 50% στους ιδιώτες για πώληση και 50% στον ΟΑΕΔ για εκχώρηση σε νέα ζευγάρια.
