Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Απογειώνονται οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη, εν αναμονή της εφαρμογής της απόφασης της Μόσχας να κλείσει, για έργα συντήρησης, τον αγωγό Nord Stream1 για τρεις ημέρες, στις 31 Αυγούστου.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης αυξήθηκαν έως και 16%, ανεβάζοντας επίσης τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας σε νέα ύψη ρεκόρ. Στην αγορά του Αμστερνταμ, το ευρωπαϊκό σημείο αναφοράς, τα συμβόλαια αυξήθηκαν 15% στα 283 ευρώ την μεγαβατώρα. Την περασμένη Παρασκευή είχε σημειώσει νέο ρεκόρ αφού η τιμή είχε αγγίξει τα 260 ευρώ για να κλείσει τελικά στα 241 ευρώ.
Σημαντική άνοδο σημείωσε και η παράδοση Οκτωβρίου με άνοδο 11,3% στα 275 ευρώ. «Είτε το σκεπτικό της Gazprom για τα αναγκαία έργα συντήρησης του αγωγού είναι αληθές είτε όχι, το αποτέλεσμα οδηγεί σε μια ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου που σφίγγει περαιτέρω, αλλά και που εξαρτάται από τις περικοπές της ζήτησης, για να βρεθεί σε ισορροπία», δήλωσε ο Μπιράζι Μπορχαταριά, αναλυτής της RBC Capital Markets.
«Δεν μας τρομάζουν μόνο οι αυξήσεις που έχουν ήδη σημειωθεί, αλλά και η συνολική αβεβαιότητα τους επόμενους μήνες: δεν έχουμε ιδέα πότε θα σταματήσουν οι αυξήσεις των τιμών», τονίζει ο Ενρίκο Καράρο, πρόεδρος της Ιταλικής Confindustria στην περιοχή Βένετο, στην Corriere della Sera.
Για τον Καράρο «η κατάσταση είναι άνευ προηγουμένου και πρέπει να ενεργήσουμε ανάλογα. Πρέπει να ξανανοίξουμε αμέσως τη μάχη στην Ευρώπη για το ανώτατο όριο της τιμής του φυσικού αερίου και να ενεργοποιήσουμε ένα σοβαρό σχέδιο για την κατανάλωση».
Μεγάλος ο πονοκέφαλος και στην Γερμανία, που προσπαθεί να μαντέψει για άλλη μια φορά πόση ρωσική ενέργεια μπορεί να υπολογίζει αυτό το χειμώνα. Με το ηλεκτρικό ρεύμα να έχει αυξηθεί έως 13%,στα 630 ευρώ τη μεγαβατώρα, η κυβέρνηση Σολτς αναμένεται να ακυρώσει την προγραμματισμένη απόφαση για το κλείσιμο των τριών πυρηνικών αντιδραστήρων στο τέλος του χρόνου.
Ο ίδιος ο Γερμανός καγκελάριος βρίσκεται μάλιστα στον Καναδά σε μια προσπάθεια να επεκτείνει σημαντικά την ενεργειακή συνεργασία με τη δεύτερη μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο στην ανάπτυξη πρώτων υλών.
«Ο Καναδάς έχει ανάλογα πλούσιους φυσικούς πόρους με τη Ρωσία, με τη διαφορά ότι είναι μια αξιόπιστη δημοκρατία», δήλωσε ο Σολτς κατά την άφιξή του στο Μόντρεαλ. Ο Σολτς υπέγραψε συμφωνία για στενότερη συνεργασία στην παραγωγή και μεταφορά υδρογόνου, αλλά και για την παράδοση υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στη Γερμανία.
Δύσκολη η απεξάρτηση
Οι Γερμανοί ηγέτες παραδέχονται ότι η χώρα μπορεί να δυσκολευτεί να αντικαταστήσει τις συρρικνούμενες προμήθειες φυσικού αερίου από τη Ρωσία. «Η κυβέρνηση στοχεύει σε μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου κατά 20%, καθώς η Γερμανία έχει πληγεί περισσότερο από τις περικοπές της Μόσχας στην οικονομία της», γράφει το γερμανικό Der Spiegel.
«Η Γερμανία, ο μεγαλύτερος καταναλωτής φυσικού αερίου της Ευρώπης, αναζητά εναλλακτικές λύσεις, αλλά είναι απίθανο να μπορέσει να αντικαταστήσει όλες τις ρωσικές εισαγωγές. Η Γερμανία, όπως και άλλες χώρες στην ήπειρο, αντιστρέφουν τις ενεργειακές πολιτικές, βασιζόμενες περισσότερο στον άνθρακα και επαναφέροντας σε λειτουργία πυρηνικούς σταθμούς», προσθέτει το γερμανικό περιοδικό.
Ενεργειακά προβλήματα και στη Γαλλία, παρά το γεγονός ότι η χώρα καλύπτει το 70% των αναγκών της από τα πυρηνικά εργοστάσια. Από την ξηρασία και την ανομβρία έχει μειωθεί η στάθμη των ποταμών με αποτέλεσμα να περιοριστεί λόγω έλλειψης των αναγκαίων ποσοτήτων νερού η λειτουργία των αντιδραστήρων σχεδόν στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων ετών.
Σαν να μην έφταναν αυτά, η ισπανική εταιρεία ηλεκτρικής ενέργειας Iberdrola, ο κύριος ανταγωνιστής της γαλλικής EDF, μη μπορώντας να τηρήσει την υπόσχεσή της για χαμηλές τιμές ενόψει της ενεργειακής κρίσης, ανακοίνωσε σε χιλιάδες Γάλλους πελάτες ότι η σύμβασή τους δεν θα ανανεωθεί. Οι περίπου 500.000 Γάλλοι καταναλωτές που προμηθεύονται ηλεκτρική ενέργεια από την Ισπανική εταιρεία, έλαβαν χθες μία επιστολή, με την οποία η Iberdrola ανακοινώνει ότι καταγγέλλει τις συμβάσεις: «Σας προσκαλούμε να αλλάξετε προμηθευτή […] Εάν δεν το κάνετε, κινδυνεύετε να διακοπεί η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος μόλις λήξει η σύμβασή σας με την Iberdrola», ανέφερε η ισπανική εταιρεία στους έκπληκτους Γάλλους πελάτες της.
Άλλο κλίμα στη Μόσχα
Την ίδια ώρα, η γερμανική Frankfurter Allgemeine Zeitung δεν διστάζει να περιγράφει το κλίμα που επικρατεί σήμερα στη Μόσχα, εν όψει του χειμώνα: «Η Μόσχα αλλάζει», γράφει η FAZ και προσθέτει: «Αντί για τη συνηθισμένη φασαρία, την κυκλοφοριακή συμφόρηση και τους βιαστικούς ανθρώπους, επικρατεί μια ζεστή νωθρότητα στην πόλη.
Τα πάρκα και οι πλατείες είναι στολισμένες με λουλούδια, οι Μοσχοβίτες που δεν είναι στις ντάτσες ή στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας- κάθονται σε καφετέριες και στα παγκάκια των πάρκων και φαίνονται ικανοποιημένοι - και φέτος. Τα ράφια των σούπερ μάρκετ είναι γεμάτα από φρέσκα λαχανικά από την Κεντρική Ασία.
Τα δυτικά προϊόντα εξακολουθούν να είναι διαθέσιμα σε μεγάλους αριθμούς, ακόμα κι αν ορισμένα έχουν γίνει σημαντικά πιο ακριβά, από τις σοκολάτες Milka και Ritter Sport μέχρι τα μακαρόνια Barilla και τα προϊόντα Nivea.
Όσο για τον πόλεμο στην Ουκρανία; Μόνο μερικές αφίσες βλέπεις στους δρόμους που επαινούν Ρώσους στρατιώτες που έχουν λάβει μετάλλια και σε ένα πολυώροφο κτίριο στο κέντρο, κάποια φωτισμένα παράθυρα σχηματίζουν το περιβόητο πολεμικό σήμα "Ζ", τη νύχτα».
Η γερμανική εφημερίδα τονίζει ότι όχι μόνο οι ρωσικές αρχές, αλλά και διεθνείς οργανισμοί όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, βελτίωσαν πρόσφατα τις προβλέψεις τους για τη ρωσική οικονομία φέτος: αντί της ύφεσης 8% που αναμενόταν την άνοιξη, το ΔΝΤ περιμένει τώρα μόνο – 6%.
Το ρωσικό υπουργείο Οικονομίας είναι ακόμη πιο αισιόδοξο, εκτιμώντας απώλειες 4,2% στο ΑΕΠ. Ο πληθωρισμός, ο οποίος ήταν σχεδόν 18% την άνοιξη, έχει επίσης πέσει ξανά κάτω από το 15% και το ρούβλι είναι πιο ισχυρό σε σχέση με την πριν την εισβολή στην Ουκρανία περίοδο.
«Η οικονομία δεν έχει καταρρεύσει και πιθανότατα ούτε θα καταρρεύσει-ήταν σε πολύ σταθερή κατάσταση πριν από τον πόλεμο γι' αυτό», εξηγεί η FAZ, τονίζοντας όμως ότι «οι περισσότεροι οικονομολόγοι εκτιμούν πώς τα τιμωρητικά μέτρα και η απομόνωση θα σπρώξουν την οικονομία της Ρωσίας πίσω για δεκαετίες, σε πολύ χαμηλότερα, πιο πρωτόγονα επίπεδα από ό,τι πριν από τον πόλεμο.
Χωρίς καινοτομίες και προηγμένη τεχνολογία, εξαρτώμενη από εισαγωγές από την Κίνα, με σημαντικά χαμηλότερη ποιότητα ζωής, πολύ πίσω από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου».
Υποχωρεί το πετρέλαιο, αλλά …
Στη Δύση, μια ακτίνα ελπίδας φέρνει πάντως η πτώση των τιμών του πετρελαίου, λόγω των φόβων για σοβαρή επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας. Το αργό υποχωρούσε στα 91 δολάρια το βαρέλι και το Brent στα 97, αλλά οι ειδικοί βλέπουν να σταθεροποιούνται σε επίπεδα κοντά στα 100 δολάρια το βαρέλι. Η UBS, από την πλευρά της, είναι πιο «bullish», σύμφωνα με την χρηματιστηριακή ορολογία. Η ελβετική τράπεζα εκτιμά ότι το Brent θα κυμαίνεται στα 125 δολάρια μέχρι το τέλος του έτους.
Το πετρέλαιο έχει καταστεί όμως, περισσότερο από ποτέ θεϊκό δώρο για τη Μόσχα. Παρά τις κυρώσεις, η Ρωσία παράγει και εξάγει σχεδόν όσο πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, σύμφωνα με την έκθεση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας. Διαψεύδοντας όλες τις προβλέψεις, η Ρωσία αντλεί 10,8 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα. Όσα σχεδόν και τον περασμένο Ιανουάριο, πριν τον πόλεμο, που η ημερήσια παραγωγή ήταν 11 εκατομμύρια βαρέλια. Στην πραγματικότητα, η ρωσική παραγωγή πετρελαίου έχει ανακάμψει εδώ και τρεις μήνες, καθώς η Μόσχα αντικατέστησε τους καλούς ευρωπαίους πελάτες της με άλλες αγορές, κυρίως στην Ασία.
Έχοντας εξασφαλίσει μάλιστα νέες αγορές, η Μόσχα δεν μπαίνει πλέον καν στον κόπο να προσφέρει εκπτώσεις στην τιμή του πετρελαίου-όπως έκανε στη του χειμώνα και την άνοιξη, για να προσελκύσει νέους πελάτες. Ως εκ τούτου, η Ρωσία αναμένει σχεδόν 14 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιπλέον έσοδα εφέτος. Και φυσικά, μέρος των εσόδων αυτών θα δαπανηθεί για τον συνεχιζόμενο πόλεμο φθοράς στην Ουκρανία.
