Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Τις πρώτες ημέρες του Σεπτέμβρη θα είναι το οικονομικό επιτελείο σε θέση να προσδιορίσει τον διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο για τα νέα μέτρα στήριξης.
Υπολογίζοντας ποιο κομμάτι από την υπέρβαση των 5,167 δισ. ευρώ του 7μήνου στο σκέλος των φορολογικών εσόδων έχει μόνιμα και ποιο προσωρινά χαρακτηριστικά. Το εντυπωσιακό ποσό που αποτυπώθηκε στα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού του 7μήνου, αλλά και η υπέρβαση του 1,6 δισ. ευρώ που καταγράφηκε στα έσοδα του Ιουλίου απαιτούν σε βάθος ανάλυση, καθώς υπερεκτίμηση των δυνατότητων του προϋπολογισμού μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια του κεντρικού στόχου που παραμένει η συγκράτηση του πρωτογενούς ελλείμματος στο 2%. To ποσό των 5,167 δισ. ευρώ αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας για την ύπαρξη πρόσθετου δημοσιονομικού χώρου, αλλά το ακριβές ποσό θα προκύψει αφού ληφθούν υπόψη οι ακόλουθοι παράγοντες:
1. Τα 5,167 δισ. ευρώ περιλαμβάνουν και υπερβάσεις έναντι των στόχων που δημιουργήθηκαν κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους. Αυτός ο δημοσιονομικός χώρος έχει ήδη διατεθεί για τα πρόσθετα μέτρα στήριξης που έχουν ήδη ανακοινωθεί, οπότε για τα επόμενα μέτρα στήριξης ουσιαστικά οι μετρήσεις γίνονται από τον Ιούλιο και μετά.
2. Στο 7μηνο έχουν συσσωρευτεί πολλοί έκτακτοι παράγοντες που «φουσκώνουν» τα φορολογικά έσοδα έναντι των στόχων: η ετεροχρονισμένη είσπραξη των τελών κυκλοφορίας του 2022 μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2022, η πρόωρη είσπραξη του ΕΝΦΙΑ που ήδη έχει ξεκινήσει από τον Μάιο αντί για τον Αύγουστο, αλλά και η επιλογή πολλών φορολογουμένων να πληρώσουν εφάπαξ τον φόρο εισοδήματος για να λάβουν την έκπτωση του 3%. Από την άλλη, τα έσοδα επηρεάζονται αρνητικά από την παράταση που δόθηκε στην προθεσμία υποβολής των φορολογικών δηλώσεων.
3. Η δημοσιονομική διαχείριση της επιστρεπτέας προκαταβολής απαιτεί χειρισμούς και συνεννοήσεις με τους θεσμούς. Η εφάπαξ καταβολή από περίπου το 50% των επαγγελματιών έφερε στο ταμείο 897 εκατ. ευρώ τα οποία δεν ήταν προϋπολογισμένα. Αυτά τα έσοδα δεν λαμβάνονται υπόψη στο σύνολό τους για τον καθορισμό του δημοσιονομικού χώρου, καθώς στο μεγαλύτερο μέρος τους έχουν χαρακτηριστεί λογιστικά ως δάνειο του κράτους προς τους επαγγελματίες. Σε κάθε περίπτωση, αυτά τα 897 εκατ. ευρώ έχουν συμπεριληφθεί στα έσοδα του Ιουλίου δικαιολογώντας την εκτόξευση .
Με αφορμή την πολύ μεγάλη υπέρβαση στο σκέλος των φορολογικών εσόδων, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θεόδωρος Σκυλακάκης, στάθηκε και στην αλλαγή στάσης των επαγγελματιών όσον αφορά την κάλυψη των φορολογικών τους υποχρεώσεων: «Η καλή πορεία των δημοσίων εσόδων συνεχίζεται και τον μήνα Ιούλιο. Είναι συνυφασμένη με την αντοχή που επιδεικνύει η ελληνική οικονομία στις τεράστιες εξωγενείς πιέσεις που αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η μαζική επιστροφή του ενός τρίτου σχεδόν της επιστρεπτέας προκαταβολής από τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις».
Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, για την περίοδο του Ιανουαρίου - Ιουλίου 2022 παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 4,591 δισ. ευρώ, έναντι στόχου για έλλειμμα 9,180 δισ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2022 στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2022 και ελλείμματος 12,515 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2021.
Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε έλλειμμα ύψους 1,167 δισ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 5,808 δισ. ευρώ και πρωτογενούς ελλείμματος 9,063 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2021.
Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 33,697 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 4,797 δισ. ευρώ ή 16,6% έναντι της εκτίμησης για το αντίστοιχο διάστημα που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2022.
Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 36,846 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 5,556 δισ. ευρώ ή 17,8%.
Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 3,149 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 758 εκατ. ευρώ από τον στόχο. Τα συνολικά έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 1,776 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 384 εκατ. ευρώ από τον στόχο (2,160 δισ. ευρώ).
2,7 δισ. πάνω από τον στόχο οι εισπράξεις του Ιουλίου
Για τον Ιούλιο το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 7,438 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 2,718 δισ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο.
7,892 δισ. ευρώ
Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 7,892 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 2,677 δισ. ευρώ έναντι της εκτίμησης για το αντίστοιχο διάστημα που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2022.
Τρίτη δόση ΕΝΦΙΑ
Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 6,421 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1,582 δισ. ευρώ ή 32,7% έναντι του στόχου, λόγω κυρίως της είσπραξης της τρίτης δόσης του ΕΝΦΙΑ που είχε προβλεφθεί ότι θα εισπραχθεί τον μήνα Νοέμβριο, και της σημαντικής είσπραξης από την επιστρεπτέα προκαταβολή.
Επιστροφές εσόδων
Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 455 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 41 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο (496 εκατ. ευρώ). Τα συνολικά έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 514 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 424 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο (90 εκατ. ευρώ).
Αυξημένες κατά 209 εκατ. οι δαπάνες στο επτάμηνο
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου - Ιουλίου 2022 ανήλθαν στα 38,288 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 209 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (38,079 δισ. ευρώ) που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2022.
Στο σκέλος του τακτικού προϋπολογισμού οι πληρωμές παρουσιάζονται μειωμένες έναντι του στόχου κατά 581 εκατ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στον ετεροχρονισμό των πληρωμών των εξοπλιστικών προγραμμάτων κατά 670 εκατ. ευρώ. Μειωμένες παρουσιάζονται και οι πληρωμές για καταπτώσεις εγγυήσεων κατά 392 εκατ. ευρώ. Αντίθετα, αυξημένες πληρωμές σε σχέση με τους στόχους παρατηρούνται κυρίως στις επιχορηγήσεις σε ΟΚΑ (κατά 559 εκατ. ευρώ).
Οι πληρωμές στο σκέλος των επενδυτικών δαπανών ανήλθαν στα 5,350 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 789 εκατ.
ευρώ σε σχέση με τον στόχο των 4,561 δισ. ευρώ.
Η προσωρινή εικόνα των κυριότερων πληρωμών δαπανών για δημοσιονομικά μέτρα που ελήφθησαν λόγω της πανδημίας έχει ως εξής:
α) η ενίσχυση μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων που επλήγησαν από τον COVID-19 στις Περιφέρειες ύψους 160 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,
β) η συνεισφορά του Δημοσίου για την αποπληρωμή επιχειρηματικών δανείων πληγέντων δανειοληπτών ύψους 79 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,
γ) η επιδότηση κεφαλαίου κίνησης σε τουριστικές επιχειρήσεις ύψους 42 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,
δ) η ενίσχυση των φορέων υγείας με επικουρικό προσωπικό στις Περιφέρειες ύψους 53 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,
ε) η έκτακτη επιχορήγηση των πληττόμενων από την πανδημία επιχειρήσεων ψυχαγωγίας, γυμναστηρίων, σχολών χορού κ.λπ. ύψους 44 εκατ. ευρώ, από το ΠΔΕ,
στ) η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού ύψους 149 εκατ. ευρώ,
ζ) οι πρόσθετες επιχορηγήσεις προς τον ΕΟΠΥΥ ύψους 90 εκατ. ευρώ και προς τα νοσοκομεία και τις ΔΥΠΕ ύψους 91 εκατ. ευρώ, και η αγορά εμβολίων 258 εκατ. ευρώ,
η) η πρόσθετη επιχορήγηση προς τη ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ) ύψους 400 εκατ. ευρώ για την κάλυψη της απώλειας εσόδων λόγω μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων και η επιχορήγηση προς τον e-ΕΦΚΑ ύψους 150 εκατ. ευρώ και
θ) η κρατική αποζημίωση εκμισθωτών ύψους 49 εκατ. ευρώ, λόγω μειωμένων μισθωμάτων που λαμβάνουν.
Τα κονδύλια για την ενεργειακή κρίση
Η προσωρινή εικόνα των κυριότερων πληρωμών των δαπανών για τα μέτρα αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης που αφορούν την Κεντρική Διοίκηση, για την περίοδο Ιανουαρίου - Ιουλίου, έχει ως εξής:
α) επιχορήγηση προς τον ΟΠΕΚΑ ύψους 206 εκατ. ευρώ η οποία αναλύεται στα εξής επιμέρους: 120 εκατ. ευρώ για την έκτακτη δόση του επιδόματος τέκνου, 46 εκατ. ευρώ για την καταβολή της προσαύξησης της εισοδηματικής ενίσχυσης των δικαιούχων του
ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, 33 εκατ. για την έκτακτη οικονομική ενίσχυση των ΑμεΑ και 7 εκατ. ευρώ για την προσαύξηση της σύνταξης των ανασφάλιστων υπερηλίκων,
β) επιχορήγηση προς τον e-ΕΦΚΑ ύψους 135 εκατ. ευρώ για την έκτακτη οικονομική ενίσχυση των ευάλωτων συνταξιούχων,
γ) επιχορήγηση προς την Κοινωνία της Πληροφορίας για την ενίσχυση φυσικών προσώπων και ελεύθερων επαγγελματιών με σκοπό την αντιμετώπιση της αύξησης του κόστους των καυσίμων κίνησης (fuel pass) ύψους 131 εκατ. ευρώ και για την ενίσχυση λόγω αυξημένων λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος (power pass) ύψους 280 εκατ. ευρώ,
δ) επιχορήγηση προς τον ΟΠΕΚΕΠΕ ύψους 50 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση των συνεπειών στην ελληνική κτηνοτροφία λόγω των διεθνών εξελίξεων,
ε) αποζημίωση ειδικού σκοπού για τη στήριξη εκμεταλλευτών και οδηγών ΤΑΞΙ ύψους 5 εκατ. ευρώ και
στ) επιδότηση του πετρελαίου εσωτερικής καύσης (diesel) κίνησης ύψους 74 εκατ. ευρώ.
Για την περίοδο Ιανουαρίου - Ιουλίου 2022 οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού παρουσιάζονται μειωμένες, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021, κατά 1.195 εκατ. ευρώ.
