Από την έντυπη έκδοση
Της Λέττας Καλαμαρά
[email protected]
Μεταξύ σφύρας και άκμονος το εμπόριο για μια ακόμη οικονομική χρήση, προσπαθεί να επιβιώσει από μια νέα κρίση, φορτωμένη με πολλούς επιβαρυντικούς οικονομικούς παράγοντες.
Οι επιβαρυντικοί αυτοί παράγοντες συνοψίζονται στον πληθωρισμό, στην έκρηξη τιμών και στο αυξημένο κόστος διαβίωσης λόγω της ενεργειακής κρίσης, που ήρθε για να προστεθεί στην προηγούμενη, υγειονομικής φύσεως.
Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία για τις καταναλωτικές δαπάνες και το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, οι πρόδρομοι δείκτες επιχειρηματικών προσδοκιών και καταναλωτικής εμπιστοσύνης υποχώρησαν τους τελευταίους μήνες. Ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) συνεχίζει να κινείται έντονα ανοδικά, πρωτίστως λόγω της κρίσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.-27) από τη Ρωσία και της επακόλουθης ανόδου των τιμών των προϊόντων ενέργειας, επιβαρύνοντας περαιτέρω την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών. Και παρά τη θετική πορεία του τουρισμού και την ευκαιριακή απασχόληση κατά τους θερινούς μήνες, οι πρόδρομοι δείκτες προσδοκιών κινούνται πτωτικά. Η καταναλωτική εμπιστοσύνη επιδεινώθηκε εκ νέου τον περασμένο μήνα, στις -55,3 μονάδες από -52,5 τον Ιούνιο, σημειώνοντας τη χειρότερη επίδοση από τον Ιούλιο του 2017, αλλά και μεταξύ των χωρών της Ε.Ε.- 27. Επιπρόσθετα, οι προβλέψεις των καταναλωτών για την εξέλιξη των τιμών τους επόμενους δώδεκα μήνες διαμορφώθηκαν τον Ιούλιο στις 47,8 μονάδες, που αποτελεί την υψηλότερη τιμή που έχει καταγραφεί από τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους, δηλαδή αμέσως μετά το ξέσπασμα του πολέμου. Τέλος, ο δείκτης των υπευθύνων για τις προμήθειες στη μεταποίηση (Purchasing Managers Index, PMI) διαμορφώθηκε τον Ιούλιο κάτω από το επίπεδο των 50 μονάδων, πρώτη φορά από τον Φεβρουάριο του 2021, γεγονός που καταδεικνύει ότι οι λειτουργικές συνθήκες του κλάδου χειροτέρεψαν. Το πρώτο εξάμηνο του έτους συνολικά, ο εναρμονισμένος πληθωρισμός στην Ελλάδα διαμορφώθηκε, κατά μέσο όρο, σε 8,5%. Το επίπεδο τιμών αυξήθηκε σχεδόν σε όλες τις επιμέρους κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών, με εξαίρεση τις επικοινωνίες (-2,7%). Συγκεκριμένα, τον Ιούνιο ο ΕνΔΤΚ - Διατροφή, ποτά, καπνός, αυξήθηκε κατά 9,9% σε ετήσια βάση στην Ε.Ε.-27 και κατά 10,3% στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με τους αναλυτές, η αύξηση των τιμών της ενέργειας επηρεάζει άμεσα την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών μέσω των υψηλότερων τιμών για τα ενεργειακά προϊόντα (ηλεκτρισμός, φυσικό αέριο, βενζίνη, πετρέλαιο θέρμανσης).
Δεδομένου ότι η ζήτηση για ενέργεια είναι ανελαστική, οι μεγάλες αυξήσεις των σχετικών τιμών συνεπάγονται εξασθένηση της αγοραστικής δύναμης σχεδόν σε όλα τα εισοδηματικά κλιμάκια και ακολούθως επιβράδυνση του ρυθμού της οικονομικής μεγέθυνσης. Συνήθως, τα νοικοκυριά αντιδρούν με επιλεκτικές περικοπές δαπανών, ελαττώνοντας την κατανάλωση μη ενεργειακών αγαθών και υπηρεσιών ή χρησιμοποιώντας τμήμα των αποταμιεύσεών τους με σκοπό τη διατήρηση του βιοτικού τους επιπέδου.
Η μισθολογική προσαρμογή, η οποία δύναται να καλύψει μερικώς ή πλήρως τον πληθωρισμό, είναι επίσης ένα μέτρο αντιμετώπισης, ωστόσο δεν είναι άμεσο και δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τα νοικοκυριά. Κρίσιμος παράγοντας είναι το μερίδιο του μηνιαίου εισοδήματος των νοικοκυριών που προορίζεται για υπηρεσίες κοινής ωφελείας και μεταφορικές υπηρεσίες.
