«Μεγάλο ενδιαφέρον» από επενδυτές, αλλοδαπούς συνταξιούχους και εργαζόμενους έχει συγκεντρώσει το ολοκληρωμένο νομοθετικό πλαίσιο παροχής φορολογικών κινήτρων, που θεσμοθέτησε το υπουργείο Οικονομικών, με διαδοχικά νομοθετήματα, από τον Δεκέμβριο του 2019 μέχρι τον Φεβρουάριο του 2021, έχοντας ως στόχο την προσέλκυση νέων φορολογικών κατοίκων και επενδύσεων στην Ελλάδα, επισημαίνει ο αρμόδιος υπουργός, Χρήστος Σταϊκούρας.
Όπως εξηγεί, το πλαίσιο αυτό περιλαμβάνει ένα τετράπτυχο παρεμβάσεων, το οποίο, στα περίπου 2,5 χρόνια σταδιακής εφαρμογής, έχει αποφέρει σημαντικά έσοδα στα δημόσια ταμεία και πολλαπλά οφέλη για τη χώρα μας:
1. Η αρχή έγινε με τον Νόμο 4646/2019 (άρθρο 5Α του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν.4172/2013) που εισήγαγε στην Ελλάδα τον θεσμό του «διαμένοντος μη κατοίκου» (Non-Dom), πλαίσιο φορολογικών κινήτρων με στόχο την προσέλκυση νέων φορολογικών κατοίκων αλλοδαπής - επενδυτών, οι οποίοι, μεταφέροντας τη φορολογική κατοικία τους στην Ελλάδα και πραγματοποιώντας σημαντικές επενδύσεις στην πατρίδα μας, επωφελούνται - για διάστημα έως 15 ετών - από εναλλακτική φορολόγηση του εισοδήματος αλλοδαπής προέλευσης.
2. Στη συνέχεια, ο Νόμος 4714/2020 (άρθρο 5Β του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν.4172/2013) επέκτεινε την εναλλακτική φορολόγηση εισοδήματος σε συνταξιούχους της αλλοδαπής, οι οποίοι μεταφέρουν τη φορολογική κατοικία τους στη χώρα μας, με την εφαρμογή συντελεστή 7% για τα εισοδήματα αλλοδαπής προέλευσης.
3. Επιπλέον, με τον Νόμο 4758/2020 (άρθρο 5Γ του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν.4172/2013) θεσπίστηκαν φορολογικά κίνητρα για την προσέλκυση αλλοδαπών εργαζόμενων και αυτοαπασχολούμενων, αλλά και Ελλήνων που έφυγαν από τη χώρα στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, ώστε να μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία και να δραστηριοποιηθούν επαγγελματικά στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, για τις προαναφερθείσες κατηγορίες φυσικών προσώπων - μισθωτών ή ελεύθερων επαγγελματιών - καθιερώθηκε απαλλαγή κατά 50% από τον φόρο εισοδήματος και την ειδική εισφορά αλληλεγγύης, για διάστημα έως 7 έτη, υπό την προϋπόθεση πλήρωσης νέας θέσης μισθωτής εργασίας ή έναρξης νέας δραστηριότητας.
Πρόκειται για ένα μέτρο που, σύμφωνα με τον ΥΠΟΙΚ, συμβάλλει σημαντικά στην προσπάθεια του λεγάμενου «brain gain», δηλαδή της επιστροφής στην πατρίδα μας από το εξωτερικό ανθρώπινου δυναμικού με υψηλό επίπεδο γνώσεων, επαγγελματικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων.
4. Το «κουαρτέτο» παρεμβάσεων ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 2021, με τον Νόμο 4778/2021, με τον οποίο διαμορφώθηκαν σαφείς και διαφανείς κανόνες για τη σύσταση και λειτουργία εταιρειών ειδικού σκοπού διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας (Family offices), λαμβάνοντας υπόψη βέλτιστες διεθνείς πρακτικές φορολόγησης.
Παρότι η εφαρμογή του πλαισίου παροχής φορολογικών κινήτρων για την προσέλκυση νέων φορολογικών κατοίκων και επενδύσεων στην Ελλάδα ξεκίνησε υπό εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες, εξαιτίας της υγειονομικής κρίσης, κατά τον κ. Σταϊκούρα η άμεση αποδοτικότητά του αποτυπώνεται, ήδη, στα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει, κατά την εφαρμογή τους, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, τα οποία παρουσιάζονται αναλυτικά στη συνέχεια.
Πρώτα αποτελέσματα από την εφαρμογή των κινήτρων
Στα 2,5 χρόνια εφαρμογής της ρύθμισης για τα φορολογικά κίνητρα με στόχο την προσέλκυση νέων φορολογικών κατοίκων αλλοδαπής - επενδυτών (άρθρο 5Α του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος), έχουν ήδη εισρεύσει στα δημόσια ταμεία συνολικά έσοδα ύψους 9,4 εκατ. ευρώ, με τελική έγκριση αιτήσεων 75 επενδυτών και 23 συγγενών τους από 21 χώρες για τα φορολογικά έτη 2020 και 2021.
Με δεδομένο ότι φέτος, μέχρι στιγμής, έχουν υποβληθεί άλλες 27 αιτήσεις, εκτιμάται ότι ο συνολικός αριθμός των επενδυτών που προσέλκυσε το μέτρο θα ξεπεράσει τους 100 το προσεχές διάστημα, ενώ οι επενδύσεις σε ακίνητα ή επιχειρήσεις ή κινητές αξίες ή μετοχές ή μερίδια σε εταιρείες με έδρα την Ελλάδα (βάσει των εκτιμήσεων και για τις νέες υπαγωγές) θα ανέλθουν τουλάχιστον στο ποσό των 50 εκατ. ευρώ εντός τριετίας.
| Εφαρμογή του 5Α ΚΦΕ |
| ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΕΤΟΣ | ΑΙΤΗΣΕΙΣ | ΥΠΑΓΩΓΕΣ | ΥΠΟ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ |
| 2020 | 18 | 18 | |
| 2021 | 57 | 57 | |
| 2022 | 27 | | 27 |
| ΣΥΝΟΛΟ | 102 | 75 | |
Επιπλέον, προκύπτουν σημαντικά έσοδα λόγω του μεγάλου αριθμού αιτήσεων για το μέτρο τόσο των συνταξιούχων αλλοδαπής (άρθρο 5Β ΚΦΕ) όσο και των εργαζόμενων και αυτοαπασχολούμενων (5Γ ΚΦΕ). Από αυτές τις πολιτικές είναι αξιοσημείωτα τα έμμεσα πολλαπλασιαστικά οφέλη για τη χώρα μας, όπως ενδυνάμωση της οικονομίας, τόνωση των επενδύσεων και ενίσχυση της απασχόλησης.
Ειδικότερα, αναφορικά με την εναλλακτική φορολόγηση των συνταξιούχων αλλοδαπής, έχουν εγκριθεί από το 2020 μέχρι και σήμερα 335 αιτήσεις από τουλάχιστον 21 χώρες, και 85 είναι υπό επεξεργασία.
| Εφαρμογή του 5Β ΚΦΕ |
| ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΕΤΟΣ | ΑΙΤΗΣΕΙΣ | ΥΠΑΓΩΓΕΣ | ΥΠΟ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ |
| 2020 | 8 | 7 | |
| 2021 | 204 | 150 | |
| 2022 | 273 | 178 | 85 |
| ΣΥΝΟΛΟ | 485 | 335 | |
Σχετικά με την ένταξη σε ειδική φορολόγηση εργαζομένων ή ελεύθερων επαγγελματιών, η διαδικασία ξεκίνησε το 2021 και έχουν υποβληθεί ήδη 1.689 αιτήσεις, ενώ έχουν ήδη εγκριθεί 1.232.
| Εφαρμογή του 5Γ ΚΦΕ |
| ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΕΤΟΣ | ΑΙΤΗΣΕΙΣ | ΥΠΑΓΩΓΕΣ | ΥΠΟ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ |
| 2021 | 1.041 | 801 | 87 |
| 2022 | 648 | 431 | |
| ΣΥΝΟΛΟ | 1.689 | 1.232 | |
Ο Χρήστος Σταϊκούρας διπαιστώνει πως, όπως προκύπτει από τα στοιχεία για το πρώτο διάστημα εφαρμογής των νέων διατάξεων, παρά τη δυσμενή συγκυρία της πανδημίας, την ενεργειακή κρίση και τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, «η απήχηση των νέων φορολογικών κινήτρων είναι εξαιρετικά ενθαρρυντική.
Η φορολογία αποτελεί, εν τοις πράγμασι, εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο για την επίτευξη αναπτυξιακών και επενδυτικών στόχων, πέραν της διασφάλισης δημοσίων εσόδων.
Η Ελλάδα, προχωρώντας με σχέδιο, όραμα και αυτοπεποίθηση, ανέκαμψε ισχυρά από την υγειονομική κρίση, αναπτύσσεται και είναι ανοικτή στην προσέλκυση επενδύσεων και ανθρώπινου κεφαλαίου. Με τον τρόπο αυτό, διαμορφώνουμε τις κατάλληλες προϋποθέσεις για τη δημιουργία πολλών και καλών νέων θέσεων απασχόλησης, για την παροχή ευκαιριών στους Έλληνες, τους νέους και τις νέες, που είναι στην πατρίδα μας ή θα επιστρέψουν σε αυτή».
