Σε όλο τον κόσμο, αυξάνονται συνεχώς τα σημάδια ότι μια οικονομική ύφεση είναι προ των πυλών. Αλλά ο καθορισμός του τι είναι ύφεση και η πρόβλεψη του πότε θα συμβεί, δεν είναι απλός.
Τι είναι η ύφεση;
Επισήμως, ως ύφεση ορίζεται η συρρίκνωση της οικονομίας επί δύο διαδοχικά τρίμηνα. Αλλά κι αυτό σηκώνει κουβέντα καθώς δεν υπάρχει συναίνεση μεταξύ των οικονομολόγων σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το περίεργο είναι ότι όταν η οικονομία τα πηγαίνει καλά, οι αρχές πρέπει επίτηδες να τη φρενάρουν για να μη ξεφύγει εντελώς. Η ύφεση, ξεκινά όταν η οικονομία φτάσει στη μέγιστη ανάπτυξή της και τελειώνει όταν φτάσει στην μέγιστη πτώση. Οι δείκτες στους οποίους αντικατοπτρίζεται, κυρίως, είναι η παραγωγή, η απασχόληση και το πραγματικό εισόδημα.
Οι συνέπειές της λειτουργούν ως κύκλος. Επιβραδύνεται η οικονομική δραστηριότητα, η κατανάλωση και οι επενδύσεις μειώνονται και η ανεργία αυξάνεται.
Μπορεί να συμβεί απότομα ή σταδιακά. Όταν γίνεται απότομα, μιλάμε για οικονομική κρίση.
Η σταθερότητα των τιμών είναι πολύ σημαντική για να μην γίνει διολίσθηση μιας οικονομίας σε ύφεση. Κατα μία άποψη, ο πληθωρισμός (ο ρυθμός δηλαδή με τον οποίο οι τιμές μεταβάλλονται με την πάροδο του χρόνου) πρέπει να παραμένει χαμηλός, σταθερός και προβλέψιμος: 2% μεσοπρόθεσμα.
Την περίοδο που διανύουμε, ο πληθωρισμός ανά τον κόσμο έχει φθάσει σε ύψη ρεκόρ.
Fed και άλλες κεντρικές τράπεζες, χρησιμοποιούν τις αυξήσεις επιτοκίων ως βασικό «όπλο» στη μάχη με τον πληθωρισμό
Ποιος καθορίζει την ύφεση
Στις Ηνωμένες Πολιτείες τα σημάδια της ύφεσης εντοπίζει επιτροπή οικονομολόγων που συγκαλείται από το Εθνικό Γραφείο Οικονομικών Ερευνών, συχνά ωστόσο, με καθυστέρηση, Μερικές φορές ακόμα και πάνω από χρόνο.
Η ερευνητική ομάδα ορίζει την ύφεση ως «σημαντική πτώση της οικονομικής δραστηριότητας που κατανέμεται σε όλη την οικονομία και διαρκεί περισσότερο από μερικούς μήνες».
Τα κριτήρια που εξετάζονται είναι τρία: βάθος, διάχυση και διάρκεια . "Πρέπει να πληρούνται μεμονωμένα σε κάποιο βαθμό, ενώ οι ακραίες συνθήκες που αποκαλύπτονται από ένα κριτήριο μπορεί να αντισταθμίσουν εν μέρει τις ασθενέστερες ενδείξεις από ένα άλλο", λέει η ομάδα.
O κανόνας Sahm
Υπάρχουν και άλλες προσεγγίσεις για να χαρακτηριστεί μία οικονομία σε ύφεση. Ο κανόνας Sahm. Πήρε το όνομά του από την πρώην οικονομολόγο της Fed Claudia Sahm,και βασίζεται στους δείκτες της απασχόληση, Η Sahm τον δημιούργησε για να εντοπίζει πιο γρήγορα την έναρξη της οικονομικής επιδείνωσης.
Σύμφωνα με τον κανόνα, η ύφεση είναι αναπόφευκτη όταν ο κινητός μέσος όρος τριών μηνών του ποσοστού ανεργίας αυξάνεται κατά μισή ποσοστιαία μονάδα ή περισσότερο.
Τι είναι η «ρηχή ύφεση»
Οι υφέσεις έχουν πολλές μορφές. Μπορεί να είναι βαθιές αλλά σύντομες, όπως η πανδημική ύφεση που διήρκεσε δύο μήνες αλλά «διέγραψε» 22 εκατομμύρια θέσεις εργασίας και οδήγησε το ποσοστό ανεργίας, για λίγο, στο 14,7%.
Μπορεί να είναι βαθιές και μακροχρόνιες όπως η Μεγάλη Ύφεση, που χρειάζεται μια δεκαετία ή περισσότερο για να αναβιώσει η αγορά εργασίας.
Οικονομολόγοι και αναλυτές επισήμαναν πρόσφατα την πιθανότητα οι Ηνωμένες Πολιτείες να οδηγούνται σε μια «ρηχή ύφεση», κατά την οποία η οικονομία συρρικνώνεται οριακά και για περιορισμένο χρονικό διάστημα.
Τι είναι η ύφεση ανάπτυξης
Μια άλλη έννοια, είναι η «ύφεση ανάπτυξης». Παρατηρείται όταν η οικονομική ανάπτυξη επιβραδύνεται κατά 1,5 έως 2 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως, αλλά δεν συρρικνώνεται, ενώ παράλληλα η ανεργία αυξάνεται. Αυτό είναι το σενάριο που χαρτογράφησαν υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της Fed στις προβλέψεις τους αυτή την εβδομάδα.
Η σχέση μεταξύ αντίστροφης καμπύλης απόδοσης, και της ύφεσης
Το φαινόμενο, το επιτόκιο της αγοράς για βραχυπρόθεσμο δανεισμό να υπερβαίνει αυτό ενός μακροπρόθεσμου δανείου, είναι γνωστό ως ανεστραμμένη καμπύλη απόδοσης και θεωρείται προάγγελος ύφεσης.
Ιστορικά, τουλάχιστον ένα μέρος της καμπύλης αποδόσεων έχει αντιστραφεί πριν από κάθε ύφεση. Οι κώδωνες του κινδύνου άρχισαν να χτυπούν στις ΗΠΑ όταν αυτό συνέβη στις 13 Ιουνίου.
Έρευνα από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ υποστηρίζει ωστόσο, ότι το χάσμα μεταξύ των αποδόσεων των βραχυπρόθεσμων, και των μακροπρόθεσμων ομολόγων δεν προβλέπει στην πραγματικότητα πολλά . Καλύτερος δείκτης, ισχυρίζονται, είναι το χάσμα μεταξύ των επιτοκίων τριών μηνών και 18 μηνών, το οποίο δεν έχει αντιστραφεί.
Η σύνδεση με την Bear market
Το πρόσφατο απότομο ξεπούλημα μετοχών έχει επίσης σημάνει συναγερμο. Εννέα από τις 12 bear markets (η πτώση δηλαδη ενός δείκτη της αγοράς κατά 20% ή περισσότερο, τουλάχιστον σε διάστημα δύο μηνών) που σημειώθηκαν από το 1948 συνοδεύτηκαν από ύφεση, σύμφωνα με την εταιρεία επενδυτικών ερευνών CFRA.
naftemporiki.gr με πληροφορίες από Reuters
