Από την έντυπη έκδοση
Στον Γιώργο Λιάνη
Α’ ΜΕΡΟΣ
Το πρώτο πράγμα που σκέφτομαι βλέποντας τον Σίμο Παληό είναι ότι έχει τη θεϊκή τύχη να κατάγεται από τις αμμουδιές του Ομήρου. Σε τέτοιες περιπτώσεις, καταλυτικές είναι οι επιδράσεις πάνω στα πρόσωπα. Το ταξίδι του, λοιπόν, στον κόσμο, τώρα στη χαραυγή των 80 του χρόνων, είναι μοιρασμένο ανάμεσα στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια. Στον πόλεμο και στον καλό γυρισμό.
Δεν τον είχα δει άλλη φορά. Ψηλός, στεγνός, με μάτια που αστραποβολούν από εξυπνάδα. Μάτια καθαρά. Σαν τον ουρανό της Αττικής. Άψογα ντυμένος, ένα φίνο μπλέιζερ, αύρα κοσμοπολίτη και το μόνο που παρατηρεί κανείς αμέσως πάνω του, είναι ένα κάπως δύσκολο περπάτημα, σαν να ανοίγει τα σκέλια του, για να μπορεί να κρατήσει καλά τα πόδια του. Είναι το μικρό παράσημο που του άφησε ο κορονοϊός, στην πρώτη φάση, όπου θέρισε κόσμο. Αλλά ο Σίμος Παληός τα έβγαλε πέρα και δεν κομπάζει γι’ αυτό.
Ρευστός που είναι ο κόσμος… Απέναντι από το Πλανητάριο, στην οδό Πεντέλης, είναι ένα κτήριο πανέμορφο. Γυάλινο θα έλεγα. Εκεί είναι τα γραφεία του εφοπλιστή Παληού. Το δικό του γραφείο, πεντακάθαρο. Τα πάντα βαλμένα σε τάξη και πάνω, στο υπερώο, μια σάλα ευρύχωρη, που φιλοξενεί τους επισκέπτες. Συχνά μετατρέπεται σε τραπεζαρία, όπου και πάλι κανοναρχεί ο Παληός, γιατί ακόμα και το ψάρι που θα σερβίρει είναι διαλεγμένο από τον ίδιο. Σε μια άλλη γωνιά της απέραντης σάλας, μια παλιά εταζέρα, και πάνω της φωτογραφίες υπέροχες, του πατέρα του και του ιδίου, με στολή πλοιάρχου. Αλλά από κάτω, σχεδόν προσπαθώντας να κρύψει τη συγκίνησή του, μου λέει: «Αυτά είναι τα ρούχα που φορούσε ο πατέρας μου τη μέρα που τορπιλίστηκε».
Μετά, για ένα τρίωρο, η συνέντευξη ανοιχτής θαλάσσης, όπου εύκολα μαθαίνει κανείς τα δικά του, γιατί απλά και εύκολα τα διηγείται. Στο μικρό εικονοστάσι του φυλάει πάντα τα παιδικά του χρόνια και την αιώνια παρουσία της θάλασσας λίγο πιο κάτω.
Ο Παληός έχει ένα πολύ καλά ακονισμένο ένστικτο. Μου θυμίζει εκείνον τον στίχο του Σικελιανού: «Την αστραψιά αντάμωσα πριν βγει από το σύννεφο».
Ό,τι έκανε στη ζωή του αυτός ο άνθρωπος, είναι καμωμένο με μόχθο και ταυτόχρονα με αγωγή. Αγωγή σπιτιού. Αγωγή ανθρώπων, με τον πολιτισμό της θάλασσας. Σπουδές στο Δημοτικό Σχολείο και στο Γυμνάσιο της Χώρας, που είναι, όπως μαθαίνω, το παλαιότερο στην Ελλάδα, από το 1778. Επιτέλους, στην Ελλάδα που είτε κραυγάζει είτε χτυπιέται για να βρει το δίκιο της, μια σιγαλινή φωνή, με καλά ελληνικά και δίχως κομπορρημοσύνες.
Η καταγωγή του, βεβαίως, από πολλά διαφορετικά μέρη, αγγίζει πολλές πλευρές της ρωμιοσύνης. Οι πρόσφατοι πρόγονοι, γερόλυκοι της θάλασσας, ψημένοι στην αρμύρα του πελάγους. Αυτός, γρήγορα φτάνει να μας πει ότι ο Πειραιάς είναι «Ο λιμένας των λιμένων. Δεν υπάρχει τέτοιο λιμάνι στον κόσμο»!
Ένα δεύτερο που μου έκανε μεγάλη εντύπωση είναι ότι υπάρχει ένας αυτοματισμός μέσα στο γραφείο. Πατάει κουμπιά, απαντάει μία γραμματέας, που φέρνει το πράγμα που επιθυμεί. Πατάει πάλι κουμπιά, μιλάει με συνεργάτες του, για να πιστοποιήσει πότε έγινε ένα μεγάλο γεγονός στη ζωή του. Και μέσα σ’ όλα αυτά, μια ανάκατη απλότητα, όπου μπερδεύονται με ευκολία τα ονόματα του Μπλερ, του Βενιζέλου, του Σαμαρά, του Ανδρέα. Ένας πανδέκτης, όχι μόνο πολιτικός, αλλά κοσμοπολίτικος.
Συλλογιζόμουν φεύγοντας, πώς είναι δυνατόν ένα παιδί, που γεννιέται στη Χίο, παίρνει τις κλασικές σπουδές Δημοτικού και Γυμνασίου εκεί, σπουδάζει κατόπιν στην Αγγλία και τέλος, σφηνώνεται κατάβαθα στην καρδιά και στο κέντρο ενός μεγάλου κόσμου. Ο κόσμος της Ναυτιλίας στην Ελλάδα είναι μεγάλος και δύσκολος.
Νομίζω πως ανακάλυψα το μυστικό του. Είναι ένα απλό, ελληνικό μυστικό: Να αξιοποιείς το ελάχιστο και να αποσπάς το μέγιστο.
Αυτό το ταξίδι, που ξεκίνησε στα νερά της Μεσογείου, κατέληξε και καταλήγει στα νερά όλων των θαλασσών του κόσμου. Έγινε με κόπο, με πολλή δουλειά, με πολλή σκέψη, γιατί ο συνομιλητής μου σπούδασε Μηχανολόγος Ναυπηγός και αυτό τον βοήθησε πάρα πολύ στη Ναυτιλία.
Βέβαια, μου αποσιώπησε το «μεγάλο surfing» της ζωής του, μία φαντασμαγορική δεξιοτεχνία, με τα καράβια πάνω στα κύματα, σε δύσκολες εποχές, με άγριους καιρούς. Τότε ο Σίμος Παληός άρπαζε το πανί, αν χρειαζόταν, και διέσχιζε ασφαλώς τη θάλασσα και τις φουρτούνες της.
Είναι μεγάλη ανακούφιση να μιλάς με έναν άνθρωπο, που και το τελευταίο πετραδάκι της ζωής του το έφτιαξε ο ίδιος. Είναι μεγάλη ανακούφιση να μιλάς με έναν άνθρωπο, που μπαρκάρει και ξαναμπαρκάρει, ακόμα και με σπασμένα κουπιά. Φαίνεται αισιόδοξος. Είναι αισιόδοξος. Πιστεύει περισσότερο στον άνθρωπο και λιγότερο στην ανθρώπινη μοίρα. Σκιρτάει ακόμα από νεότητα. Και για μας, τους δημοσιογράφους, τύποι σαν τον Παληό, είναι «μάννα εξ ουρανού». Του λες ένα όνομα και σου δίνει το κλειδί να πας ν’ ανοίξεις την πόρτα του σπιτιού του! Η χαρά του δημοσιογράφου, δηλαδή!
Δεν μιλάει ποτέ για τα πράγματα που έχει κάνει. Είναι φειδωλός. Δεν μιλάει ποτέ για τα βαπόρια του. Δεν μιλάει ποτέ για τα περιουσιακά του στοιχεία. Περισσότερο μιλάει για την αγάπη του για το ψάρεμα, για τα καπρίτσια της θάλασσας, αλλά και τα φαρμάκια και τα χουνέρια της ιστορίας και της ζωής.
Κατά έναν περίεργο τρόπο, όταν ήρθε η στιγμή να του εκφράσω τη βαθύτατα Ελυτική φιλοσοφία: «Εάν αποσυνδέσεις την Ελλάδα, θα σου μείνει μια ελιά, ένα αμπέλι και ένα καράβι», ανοίγει διάπλατα τα μάτια του και μου λέει: «Ένα καράβι, στη δική μου περίπτωση. Ελιές δεν έχουμε στο χωριό. Με ένα καράβι μπορώ να την ξαναφτιάξω». Κι εκεί που νομίζεις ότι δεν έχει διαβάσει όπως εσύ, Ελύτη και Σεφέρη, σου λέει: «Το μυστικό στη δουλειά μου, είναι το τρίπτυχο: Καθαρότητα - Διαφάνεια - Πειθαρχία». Έμεινα κατάπληκτος! Γιατί δεν το είχε διαβάσει, προφανώς. Αλλά μαθαίνοντας τη δουλειά του, το βρήκε μπροστά του, το ανακάλυψε μόνος του!
Μετά από δύο τρεις συναντήσεις, όπου ανοίξαμε διάπλατα ο ένας στον άλλον τα μέσα μας, θα κατέληγα, αποσύροντας τη λέξη «κοσμοπολίτης» και βάζοντας στη θέση της την έννοια «Μεσογειακός άνθρωπος». Με τη σκέψη, την έννοια, ότι η Μεσόγειος είναι η μόνη από τις περιοχές της Γης που συγκεντρώνει τα μεγάλα πνεύματα της Ανατολής. Είναι η διεθνής λεκάνη, που τη διασχίζουν όλων των ειδών τα ρεύματα. Εκεί, δεν κυριαρχεί μόνο το κλασικό και η τάξη, αλλά συχνά το ταραγμένο και το άτακτο. Η Μεσόγειος μοιάζει περισσότερο με την Ανατολή, παρά με τη Δύση.
Μιας και το έφερε η κουβέντα για τον Πολιτισμό, τον ρώτησα τι θεωρεί ο ίδιος πολιτισμό. Και μου απάντησε απλά: «Ό,τι έχει σχέση με τον άνθρωπο. Ο πολιτισμός δεν είναι αφηρημένη έννοια. Ούτε σχεδιάζει πολέμους και θηριωδίες, όπως βλέπουμε στην εποχή μας. Ούτε γίνονται βασανιστήρια, όπως βλέπαμε τα προηγούμενα χρόνια. Όποια χώρα βασανίζει, δεν έχει πολιτισμό. Εμείς, οι Έλληνες, θέλουμε εκείνον τον πολιτισμό, που κατοικεί στο φως, στα δέντρα, στη θάλασσα και στους ανθρώπους, κατά πώς έλεγε ο Αλμπέρ Καμύ».
- «Γεννήθηκα το 1941. Δεν μ’ αρέσει να λέω ότι είμαι 81 χρονών. Το στρογγυλεύω. Λέω ότι είμαι 80. Άλλωστε, κύριε Λιάνη, οι γενιές έχουν αλλάξει. Δεν είναι πια κάθε 34 χρόνια. Οι γενιές είναι κάθε 4 χρόνια. Η πρόοδος γίνεται κάθε 4 χρόνια. Εγώ με το παιδί μου είμαι προπάππος του. Το παιδί μου από το παιδί του, προ-προπάππος του. Αυτά μου τα είπε ο Αμερικανός Στρατηγός Πετρέους, στο Ιράν. Ως εκ τούτου, τα πράγματα έχουν αλλάξει άρδην. Τα παλιά χρόνια, ο καπετάνιος ήταν εμποροπλοίαρχος, δεν ήταν πλοίαρχος. Ήταν και έμπορος, και πλοίαρχος. Ο παππούς μου από την πλευρά της μάνας μου, ήταν εμποροπλοίαρχος. Έπαιρνε το βαπόρι και μια συρμαγιά από τον εφοπλιστή. Δεν ήταν όμως εφοπλιστής. Ήταν πλοιοκτήτης. Άλλο πλοιοκτήτης και άλλο εφοπλιστής. Γιατί κάνω αυτή τη διάκριση; Για να σου δώσω να καταλάβεις ότι σήμερα τη<B> δύναμη την έχει ο ενεργός εφοπλισ</B>τής. Όχι ο ανενεργός. Άλλο το ένα και άλλο το άλλο».
Ο ανενεργός, δηλαδή, ποιος είναι;
«Ο ανενεργός είναι αυτός που έχει τα λεφτά στην τσέπη του και τίποτε άλλο. Ο ενεργός είναι αυτός που κάνει πράγματα. Που έχει πάρε-δώσε με το πλοίο. Το ναυλώνει. Το ασφαλίζει. Βάζει πετρέλαια. Φέρνει το βαπόρι από αριστερά, δεξιά. Από τον τόπο της φορτώσεως, στον τόπο της ξεφορτώσεως. Αυτός που περνάει τα σερβέλια. Αυτός που δίνει τα λιπαντικά. Αυτός που δίνει τα πετρέλαια. Αυτός είναι ο ενεργός».
Που σημαίνει, κύριε Παληέ, ότι εσείς κι εγώ είμαστε ενεργοί εφοπλιστές!
«Ναι, βέβαια, είμαστε ενεργοί και οι δύο. Τώρα, λοιπόν, ο ενεργός εφοπλιστής έχει πάρε-δώσε με όλο τον κόσμο, ενώ τα παλιά χρόνια δεν ήταν ενεργός και δεν ήταν και στην Ελλάδα. Ήταν σπαρμένοι όλοι τους, άλλοι στη Νέα Υόρκη, άλλοι στην Τεργέστη και άλλοι μέσα στον Δούναβη. Μετά πήγαν Αμερική, Αγγλία. Τώρα, όλο αυτό το πράγμα είναι στον Πειραιά. Είναι στην Ελλάδα! Πρέπει να το εκμεταλλευτείς, γιατί είναι μια περιουσία η οποία είναι ανενεργός και πρέπει να γίνει ενεργός».
Μιλάτε για ένα εθνικό κεκτημένο, δηλαδή.
«Είναι ένα κεφάλαιο που δεν του έχουν δώσει τις διαστάσεις που χρειάζεται. Λοιπόν, αυτοί οι εφοπλιστές που είναι ενεργοί είναι μετρημένοι. Όπως στα εφαρμοσμένα μαθηματικά, έχεις στατική και δυναμική, έτσι κι εδώ έχεις ενεργούς και ανενεργούς. Έχεις δικηγόρους που πάνε στα δικαστήρια και έχεις δικηγόρους που δεν πάνε στα δικαστήρια. Ο ένας είναι ενεργός, ο άλλος δεν είναι. Ε, λοιπόν, αυτοί οι Έλληνες, ή μάλλον μερικοί απ’ αυτούς, έχουν καταλάβει πως δεν πρέπει να ζητάς από τη χώρα σου. Θυμάμαι τη ρήση του Τζον Κένεντυ, τόσο εύστοχη: "Μη ρωτάς τι μπορεί να κάνει η χώρα σου για σένα, αλλά τι μπορείς να κάνεις εσύ για τη χώρα σου". Ο Θεός, οι γνώσεις σου και η τύχη -αυτή κυρίως- σε έφεραν να έχεις μια καλή επιχείρηση. Αυτήν την επιχείρηση, φίλτατε, που έκανες πολλά πράγματα, που ξόδεψες χρόνο και χρήμα για να την αποκτήσεις, στο τέλος της ζωής σου, πρέπει να τη δώσεις στην πατρίδα. Δώσ’ τα όλα στην πατρίδα. Δεν θα σου κοστίσει τίποτα!».
Πριν, σας ανέφερα μία ρήση του Ελύτη, που παρακάτω εξηγεί πως το μεγάλο δικό του μυστικό είναι η διαφάνεια.
«Χμμ…, ωραία μας τα λέει ο Ελύτης. Και στο δικό μου μυστικό, μία από τις τρεις λέξεις είναι η διαφάνεια. Ποιες είναι οι τρεις λέξεις; Clarity - Transparency και Discipline. Δηλαδή Καθαρότητα - Διαφάνεια και Πειθαρχία. Πειθαρχεία ε; Εγώ, φίλε, είμαι μηχανολόγος ναυπηγός. Αυτή είναι η δουλειά μου. Αυτό έχω σπουδάσει σε ένα καλό σχολείο στην Αγγλία. Εκείνα τα χρόνια, τα Πανεπιστήμια ήταν λίγα, 32 περίπου. Ξέρετε πόσα είναι σήμερα; 580! Οι πονηροί Άγγλοι τα κατάντησαν έτσι, για να εισπράττουν. Τα Πανεπιστήμια στην Αγγλία δουλεύουν και τα καλοκαίρια. Ένα από τα μεγαλύτερα έσοδα της Αγγλίας είναι τα Πανεπιστήμια και οι μόνοι οι οποίοι δ<B>εν πάνε στα Πανεπιστήμια είναι οι Εγγλέζοι. Οι πιο αμόρφωτοι άνθρωποι στον κόσμο είναι οι Άγγλοι!».
Αγαπητέ μου κ. Παληέ, δεν μου δίνετε καμία αίσθηση εφοπλιστή. Εγώ έχω γνωρίσει τους πολύ παλιούς εφοπλιστές, τύπου Ωνάση, Νιάρχου, Λιβανού. Άλλος κόσμος από αυτά που μου λέτε. Και φιλοδοξώ να κάνω μια σειρά συνεντεύξεων, με τον μεγάλο κόσμο της Ναυτιλίας. Ας ξεκινήσουμε από την αρχή. Πού γεννηθήκατε;
«Εγώ γεννήθηκα στη Χίο. Η μητέρα μου είναι από το Βροντάδο και ο πατέρας μου από το διπλανό χωριό, τα Λιβάδια».
Ευθύς αμέσως θέλω να κάνω μια ερώτηση. Το ότι γεννηθήκατε εκεί, έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στο τι γίνατε;
«Ναι, διότι έχω μπολιαστεί από παιδάκι. Μόνο για τη θάλασσα ξέρω εγώ. Δεν είμαι από τη Μυτιλήνη, να ξέρω για ελιές. Εγώ μόνο θάλασσα έχω ακούσει και μόνο με τη θάλασσα ασχολήθηκα. Ο πάππος μου, ήταν εμποροπλοίαρχος και πλοιοκτήτης. Και η γυναίκα του κόρη πλοιοκτήτη. Η μία οικογένεια ήταν οι Κολάκηδες και η άλλη οι Μαργαρώνηδες. Και ο παππούς μου, ο Παληός, ήταν κι αυτός εφοπλιστής. Μάλιστα, ήταν στο Χρηματιστήριο της Αθήνας το 1915!».
Μα υπήρχε Χρηματιστήριο στην Αθήνα το 1915;
«Υπήρχε, με την επωνυμία "Ελληνική Εταιρεία Θαλασσών και Επιχειρήσεων Παληού". Εάν πάρεις τα Αφιερώματα που κάνει η "Καθημερινή" για τα 100 της χρόνια, τότε θα δεις αναχωρήσεις επιβατηγών πλοίων, αλλά και βαποριών. Αυτοί ήταν τότε: Παληοί, Κολάκηδες και Μαργαρώνηδες».
Δηλαδή, μου λέτε, ότι ακόμα κι αν θέλατε να γίνετε κάτι άλλο στη ζωή σας, η ρότα σας, ο τροχός της τύχης ήταν προδιαγεγραμμένος.
«Ναι, έπρεπε να πάω εκεί. Πήγα και στο Ντάραμ και σπούδασα Ναυπηγική και Μηχανολογία».
Βιάζομαι να σας κάνω μια ερώτηση, για κάτι παράξενο. Γιατί υπήρχε αυτή η εκλεκτική συγγένεια, οι εφοπλιστές να παντρεύονται μεταξύ τους; Μια οικογένεια εφοπλιστών, με μια άλλη οικογένεια εφοπλιστών. Μοιάζει σαν συνοικέσιο.
«Τα παλιά χρόνια -δηλαδή όταν μιλάω για παλιά εννοώ τις δεκαετίες 1910, 1920 και 1930- δεν υπήρχαν τράπεζες που να δίνουν χρήματα στις θάλασσες. Υπήρχαν διάφοροι πλούσιοι στην Κωνσταντινούπολη, που είχαν μεταξύ τους πάρε-δώσει. Ο παππούς μου ο Παληός είχε με την οικογένεια Καμπουρίδη και την οικογένεια Ζαρίφη. Αυτοί αντικαθιστούσαν τις τράπεζες. Την πρώτη φορά που μπήκαν στη θάλασσα οι τράπεζες, ήταν η William Dikons. O Jerry Harrison και ο Tom Sortel. Citybank στον Πειραιά. Αυτές οι δύο τράπεζες, άρχισαν να δίνουν από το 1955 λεφτά. Πριν, τίποτε. Ως εκ τούτου, αν πάντρευες το παιδί σου με Καρδαμυλίτη και ήσουν Βρονταδούσης, ένα μέρος του κεφαλαίου σου θα πήγαινε στα Καρδάμυλα. Και θα ενωνόταν με τα Καρδάμυλα. Κατά συνέπεια, εσύ δεν θα είχες αρκετά να συνεχίσεις την επιχείρηση. Το ίδιο συνέβαινε και στα Καρδάμυλα. Το ίδιο συνέβαινε και στην Ευρούσα. Οπότε μοιραίο ήταν να αλληλοπαντρεύονται, με τα προβλήματα βέβαια που δημιουργούνται μετά».
Έπαιξε ρόλο αυτό;
«Ε, βέβαια, έπαιξε τεράστιο ρόλο. Όχι μόνο για τους Χιώτες, αλλά και για τους Ανδριώτες, και τους Κασιώτες. Γιατί κι αυτοί δεν παντρεύονταν στην Άνδρο, ούτε οι νησιώτες παντρεύονταν Βρονταδούσιους, ούτε οι Βρονταδούσιοι τους Καρδαμυλίτες. Αλλά από τον καιρό που βγήκαν οι τράπεζες, μπορούσες και μόχλευες την επιχείρησή σου<B>. Τότε άλλαξαν όλα. Μετ</B>ά τους τραπεζίτες, μπήκαμε στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης και τα πράγματα άλλαξαν τελείω<B>ς».</B>
Τελείως, προς τα πού;
«Προς το καλύτερο. Γιατί είχες πλέον πολλούς τρόπους να "παίξεις" με τα οικονομικά σου».
Ποιος ήταν ο πρωτοπόρος;
«Δειλά-δειλά πρώτος ξεκίνησε ο Γιώργος Αγγελικούσης. Το θέμα είναι πως μπαίνοντας στο Χρηματιστήριο, στον εφοπλισμό, σου δημιουργεί άλλα δεδομένα. Σε βάζει στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Και μπαίνοντας στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, πατάς κουμπιά και γίνεσαι παγκόσμιος παίκτης».
Κάπου εδώ κάναμε ένα διάλειμμα και ξεστρατίσαμε λιγάκι. Μιλήσαμε για τη ζοφερή πραγματικότητα του πολέμου στην Ουκρανία. Ο συνομιλητής μου είχε ενδιαφέρουσα άποψη: «Το θέμα δεν είναι ποιον συμφέρει ο κάθε πόλεμος κι αν συμφέρει τη Ναυτιλία ή όχι. Το θέμα είναι ότι κάθε πόλεμος αφαιρεί ανθρώπινες ζωές και πολλοί πόλεμοι, ζωές γυναικών και παιδιών. Θα έπρεπε αυτοί που τους ξεκινούν να ομολογούν τα σφάλματά τους. Κι επίσης, έχω μια δική μου σκέψη: Η τιμωρία των δημίων δεν πρέπει να σημαίνει πολλαπλασιασμό των θυμάτων. Το πράγμα στη Ρωσία είναι στην αρχή του ακόμα. Άνοιξε ο πίθος των Δαναΐδων. Κι από κει, δεν ξέρεις τι θα βγει. Πάντως, από την Ελληνική Μυθολογία μαθαίνουμε ότι από το πιθάρι τελευταία βγήκε η Ελπίδα, ως το χειρότερο κακό. Ξέρεις γιατί οι αρχαίοι θεωρούσαν την Ελπίδα κακό; Γιατί Ελπίδα σημαίνει παραίτηση. Σταματάς ν’ αγωνίζεσαι. Αφήνεις τα χέρια σου στα χέρια της τύχης».
Κάποια άλλη κλίση, πέρα από τη Ναυτιλία, δεν είχατε φανερώσει από μικρός;
«Πώς, έπαιζα πόλο. Γιατί ήμουν ψηλός, με γερές πλάτες και λεπτά πόδια. Έπαιζα με τους μεγάλους. Με τον καλό μου φίλο, τον Λέανδρο Ρακιντζή. Όταν πήγα στην Αγγλία, όλα σταμάτησαν».
Υπάρχει κάποιο πρόσωπο που θα λέγαμε ότι ήταν ο φάρος της ζωής σας μέχρι τα εφηβικά σας χρόνια;
«Ασφαλώς. Ο πατέρας μου, τον οποίον όμως γνώρισα μόλις 5 χρονών. Ταξίδευε στα βαπόρια. Ήταν σε ηλικία 24 χρονών καπετάνιος. Το 1944, όταν ήταν 30 χρονών, το πλοίο του τορπιλίστηκε. Τα έχω επάνω τα ρούχα που φορούσε. Τα έχω επάνω να σας τα δείξω. Δεν έζησα μαζί του περισσότερο από 5 χρόνια. Όταν έφυγα εγώ για την Αγγλία, ο πατέρας μου γύρισε στο σπίτι στη Χίο. Κι εμένα με ανέλαβε η αδελφή της μάνας μου. Ο άντρας της, ήταν εφοπλιστής. Από τους καλούς εφοπλιστές και από τους ωραίους ανθρώπους της ζωής μου».
Ας έρθουμε στον δεύτερο σταθμό της ζωής σας, την Αγγλία.
«Η Αγγλία μου έμαθε να σκέφτομαι την Εφαρμοσμένη Επιστήμη. Έχω τελειώσει Μηχανολόγος Ναυπηγός και μου έμαθε να σκέφτομαι μηχανικά. Μου έμαθε να σκέφτομαι και να συνδυάζω τα οικονομικά με τη φυσική. Δηλαδή, ποια είναι η συνέργεια μεταξύ του voltage, μου έμαθε τη διαφορά δυναμικού, τη ροή του ηλεκτρικού, τη ροή του νερού, τις τριβές των νερών. Τι συνδυασμό έχει στα οικονομικά το cash flow. Με λίγα λόγια, καταλάβαινα καλά τι μου έλεγε ένας οικονομολόγος. Αλλά ταυτόχρονα, μπορούσα να κρίνω αν συμπίπτουν και με τους νόμους της φυσικής. Οι νόμοι της φυσικής είναι μέχρι σήμερα μόνο τρεις. Και δεν υπάρχει άνθρωπος να τους διαψεύσει. Ο φίλος μου, ο Σταμάτης Κριμιζής, αυτήν την ώρα είναι εκτός ηλιακού συστήματος με αυτούς τους τρεις νόμους και επικοινωνεί με τον δορυφόρο που έχει στείλει το 1974! Αυτός ο δορυφόρος σήμερα, είναι εκτός ηλιακού συστήματος. Τι θα πει αυτό; Ότι οι νόμοι της φυσικής είναι αλάνθαστοι».
Αλάνθαστοι, αλλά όχι απαραίτητα τελεσίδικοι, όπως μας απέδειξε ο Αϊνστάιν.
«Είναι τελεσίδικοι, γιατί μέχρι σήμερα κανείς δεν τους έχει διαψεύσει. Αυτό το πράγμα που έχει στείλει ο Σταμάτης ο Κριμιζής με τη ΝΑΣΑ, έναν δορυφόρο δηλαδή, που έχει βγει έξω από το ηλιακό σύστημα και ταξιδεύει ακόμη, αυτό το πράγμα επικοινωνεί μαζί του και ανταλλάσσουν σκέψεις και πληροφορίες! Δεν είναι καταπληκτικό; Για να μπορέσουν να ανταλλάξουν πληροφορίες, χρειάζεται ο Κριμιζής να περιμένει στο τηλέφωνο 18 ώρες! Ασύλληπτο! Ο Κριμιζής είναι από την Ερειθιανή της Χίου. Εμείς λέμε: "Παναγιά πω-πω! Άγιος Μάρκος κακά". Εμείς είμαστε με την Παναγιά, όχι με τον Άγιο Μάρκο. Είναι οι δύο εκκλησιές που στέλνουν ρουκέτες η μία στην άλλη και τα βλέπετε στην τηλεόραση. Δεν χάνουμε ποτέ. Έχουμε ρουκετατζή τον Σταμάτη Κριμιζή!».
