Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Μια παγίδα που κρύβει η συνδυαστική εφαρμογή πέντε διαφορετικών διατάξεων του ισχύοντος Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ), αναμένεται να επηρεάσει και φέτος χιλιάδες φορολογούμενους.
Υπόχρεοι με χαμηλά ή μεσαία πραγματικά ετήσια οικογενειακά εισοδήματα αναμένεται να χάσουν το δικαίωμα είσπραξης κοινωνικών επιδομάτων καθώς και το δικαίωμα απαλλαγής από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ). Σε ορισμένες άλλες περιπτώσεις οι φορολογούμενοι αυτών των περιπτώσεων, εξαιτίας αυτής της παγίδας, θα εισπράξουν φέτος ποσά κοινωνικών επιδομάτων μειωμένα σε σύγκριση με αυτά που δικαιούνται στην πραγματικότητα.
Η παγίδα κρύβεται πίσω από τη συνδυαστική εφαρμογή των διατάξεων του ΚΦΕ, οι οποίες ρυθμίζουν τον προσδιορισμό του
συνολικού ετησίου εισοδήματος κάθε οικογενείας φυσικών προσώπων, τον τρόπο εφαρμογής των τεκμηρίων διαβίωσης, τις
προϋποθέσεις χαρακτηρισμού τέκνων ως εξαρτώμενων και τους υπόχρεους υποβολής δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος.
Σύμφωνα με τις διατάξεις αυτές του ΚΦΕ:
1. Το συνολικό οικογενειακό εισόδημα προκύπτει από το άθροισμα όλων των φορολογουμένων και απαλλασσομένων επιμέρους
εισοδημάτων των δύο συζύγων, καθώς επίσης και των τέκνων, εφόσον αυτά υποβάλλουν δική τους φορολογική δήλωση.
2. Σε περίπτωση που τα δηλωθέντα ετήσια εισοδήματα των συζύγων ή και των τέκνων είναι μικρότερα από αυτά που προκύπτουν με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, τότε το συνολικό οικογενειακό εισόδημα προσδιορίζεται με βάση το άθροισμα των συγκεκριμένων τεκμηρίων.
3. Ως εξαρτώμενο τέκνο το οποίο θεωρείται ότι βαρύνει τον φορολογούμενο και τη σύζυγό του λαμβάνεται υπόψη κάθε τέκνο,
ανήλικο ή ενήλικο, το οποίο συνοικεί (διαμένει στην ίδια οικία) με τους γονείς του (ή έστω διαμένει σε ενοικιαζόμενη οικία λόγω
φοίτησης σε κάποιο ΑΕΙ ή ΑΤΕΙ κ.λπ.) και έχει, κατά το εκάστοτε προηγούμενο έτος, ετήσιο εισόδημα μέχρι 3.000 ευρώ, πραγματικό ή προσδιοριζόμενο βάσει τεκμηρίων.
4. Υπόχρεος υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων είναι κάθε πολίτης ο οποίος κατά τη διάρκεια του εκάστοτε προηγούμενου έτους έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του ακόμη κι αν είναι ενήλικο εξαρτώμενο τέκνο χωρίς εισόδημα από εργασία. Απαλλαγή ενός ενήλικου φορολογούμενου από την υποχρέωση υποβολής δήλωσης προβλέπεται μόνο στην περίπτωση που ο συγκεκριμένος φορολογούμενος εξακολουθεί να είναι εξαρτώμενο τέκνο της οικογενείας του, διαμένοντας είτε στο ίδιο σπίτι με τους γονείς του είτε σε ενοικιαζόμενο σπίτι ως φοιτητής, και ταυτόχρονα:
- Δεν έχει ούτε ένα ευρώ εισόδημα στο όνομά του από οποιανδήποτε πηγή, δηλαδή ακόμη κι από τόκους καταθέσεων.
- Δεν βαρύνεται από κάποιο τεκμήριο διαβίωσης (π.χ., λόγω χρήσης κατοικίας, ΙΧ αυτοκινήτου κ.λπ.) ή και από κάποιο τεκμήριο
απόκτησης περιουσιακού στοιχείου (π.χ., δεν έχει πραγματοποιήσει κάποια δαπάνη αγοράς ακινήτου, Ι.Χ. αυτοκινήτου κ.λπ.).
- Δεν έχει στο όνομά του κάποια ατομική ή άλλου είδους επιχείρηση.
5. Για κάθε φορολογούμενο που υποβάλλει δική του δήλωση φορολογίας εισοδήματος, έστω κι αν αυτός δεν έχει καθόλου πραματικό εισόδημα, έστω κι αν δεν βαρύνεται από κάποιο τεκμήριο διαβίωσης ή απόκτησης περιουσιακού στοιχείου, οι φορολογικές αρχές κατά την εκκαθάριση της δήλωσης θεωρούν ότι, κατά το προηγούμενο έτος, απέκτησε ετήσιο εισόδημα 3.000 ευρώ αν είναι άγαμος ή 2.500 ευρώ αν είναι έγγαμος.
Τι προκύπτει
Από τον συνδυασμό όλων των παραπάνω διατάξεων προκύπτει ότι σε κάθε περίπτωση οικογένειας με εξαρτώμενο άγαμο τέκνο
ηλικίας άνω των 18 ετών (ενήλικο άγαμο τέκνο που συνοικεί με τους γονείς του ή είναι φοιτητής και έχει ετήσιο εισόδημα μέχρι
3.000 ευρώ), το τέκνο αυτό, αν κατά το προηγούμενο έτος απέκτησε έστω και ένα πενιχρό εισόδημα από τόκους καταθέσεων ή από οποιανδήποτε άλλη πηγή, υποχρεούται κατά το τρέχον έτος να υποβάλει δική του δήλωση φορολογίας εισοδήματος.
Στη δήλωση αυτή οφείλει να αναγράψει το ποσό του εισοδήματός του, όποιο κι αν είναι αυτό. Στην περίπτωση αυτή θα θεωρηθεί από τις φορολογικές αρχές ότι το τέκνο αυτό απέκτησε κατά το προηγούμενο έτος εισόδημα (τεκμαρτό) ύψους 3.000 ευρώ, λόγω της εφαρμογής του ελαχίστου τεκμηρίου των 3.000 ευρώ.
Αν το ενήλικο αυτό τέκνο είναι και φοιτητής που διαμένει σε ενοικιαζόμενη κατοικία μακριά από τον τόπο διαμονής της οικογενείας του, τότε χρεώνεται και με επιπλέον τεκμαρτό εισόδημα για τη φοιτητική κατοικία που νοικιάζει.
Στην περίπτωση αυτή και μεδεδομένο ότι μια συνήθης φοιτητική κατοικία έχει επιφάνεια τουλάχιστον 25 τ.μ. έως και 80 τ.μ., το ετήσιο τεκμαρτό εισόδημα του ενηλίκου σπουδάζοντος τέκνου εκτινάσσεται στα επίπεδα των 4.000-7.840 ευρώ.
Το τεκμαρτώς προσδιορισθέν αυτό εισόδημα του ενήλικου εξαρτώμενου αγάμου τέκνου προσαυξάνει το συνολικό ετήσιο εισόδημα της οικογένειας κατά επιπλέον 3.000-7.840 ευρώ. Αυτό μπορεί να έχει ως συνέπεια κάθε οικογένεια με ένα ή περισσότερα ενήλικα εξαρτώμενα τέκνα:
α) Να χάσει το δικαίωμα είσπραξης του καταβαλλόμενου από τον ΟΠΕΚΑ επιδόματος στήριξης τέκνων, το οποίο χορηγείται βάσει εισοδηματικών κριτηρίων, μόνο και μόνο επειδή το συνολικό εισόδημά της, εξαιτίας της προσμέτρησης του τεκμαρτού εισοδήματος των 3.000-7.840 ευρώ καθενός ενηλίκου εξαρτώμενου τέκνου της, υπερβαίνει το κατά περίπτωση ισχύον εισοδηματικό όριο για τη χορήγηση του συγκεκριμένου επιδόματος.
β) Να χάσει το δικαίωμα είσπραξης και οποιουδήποτε άλλου κοινωνικού επιδόματος χορηγείται με βάση εισοδηματικά κριτήρια, για τον ίδιο με τον παραπάνω λόγο.
γ) Να εισπράξει τελικά από τον ΟΠΕΚΑ επίδομα στήριξης τέκνων χαμηλότερο απ’ αυτό που δικαιούται, λόγω της ανόδου σε
υψηλότερη εισοδηματική κλίμακα που μπορεί να προκαλέσει η προσμέτρηση του τεκμαρτού εισοδήματος των 3.000-7.840 ευρώ
κάθε ενήλικου εξαρτώμενου τέκνου της στο συνολικό της ετήσιο εισόδημα.
δ) Να χάσει τη μερική ή την ολική απαλλαγή από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) λόγω της ανόδου του συνολικού
εισοδήματός της πάνω από το ισχύον κατά περίπτωση εισοδηματικό όριο, το οποίο προβλέπει το άρθρο 7 του ν. 4223/2013, την
οποία (άνοδο) μπορεί να προκαλέσει η προσμέτρηση του τεκμαρτού εισοδήματος των 3.000-7.840 ευρώ κάθε ενήλικου εξαρτώμενου τέκνου της στο συνολικό της ετήσιο εισόδημα.
