Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Το Σαββατοκύριακο θα διαμορφωθεί το έκτο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας, που ετοιμάζει ήδη η Ευρωπαϊκή Ένωση και αναμένεται να περιλαμβάνει τη σταδιακή διακοπή του ρωσικού πετρελαίου, σύμφωνα με πληροφορίες της «Ναυτεμπορικής» από τις Βρυξέλλες. Στελέχη της Κομισιόν, με επικεφαλής τον προσωπάρχη της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Μπιορν Ζάιμπερτ, θα παρουσιάσουν μεθαύριο τους βασικούς άξονες του «πακέτου», στους μόνιμους αντιπρόσωπους των 27 στις Βρυξέλλες.
Οι νέες κυρώσεις εστιάζονται στον ρωσικό ενεργειακό τομέα και θα αποτελούν την «απάντηση» της Ευρώπης στην απόφαση του Κρεμλίνου να διακόψει τη ροή φυσικού αερίου στην Πολωνία και τη Βουλγαρία,αλλά και ενδεχομένως σε άλλες χώρες μέλη που θα αρνηθούν να πληρώσουν με ρούβλια. Διπλωματικές πηγές τονίζουν πάντως ότι αν και οι πληρωμές σε ρούβλια παραβιάζουν τις κυρώσεις της ΕΕ στη Ρωσία, υπάρχουν σαφείς αντιρρήσεις από αρκετές χώρες στη σκληρή γραμμή της προέδρου Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Χώρες μέλη του Βορρά, όπως η Γερμανίας, η Αυστρία και η Ολλανδία, προτείνουν να υπάρξει μια μεταβατική περίοδος στη διακοπή του ρωσικού πετρελαίου, ενώ άλλα κράτη, όπως η Ιταλία, κάνουν λόγο για ανώτατο όριο στις τιμές ή επιβολή δασμών στις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου. «Ο Πούτιν χρησιμοποιεί το φυσικό αέριο σαν μια βόμβα διασποράς που φαίνεται να εκρήγνυται τυχαία σε πολλά διαφορετικά σημεία», γράφει η Γερμανική Suddeutsche Zeitung. «Αυτό έχει αναστατώσει τους Ευρωπαίους, καθιστώντας εύθραστο το κοινό τους μέτωπό.Το μήνυμα που θέλει να δώσει ο Πούτιν στην ΕΕ, είναι τελικά ένα τεστ για το πόσο καιρό αυτή η Ενωση θα παραμείνει ενωμένη», τονίζει η Γερμανική εφημερίδα.
Οι 27 πρεσβευτές θα μεταφέρουν τις προτάσεις της Κομισιόν στις κυβερνήσεις τους για να τις μελετήσουν ώστε την προσεχή Δευτέρα, στο έκτακτο συμβούλιο υπουργών Ενέργειας να υπάρξει –σε πρώτη φάση- μια επίσημη ανταλλαγή απόψεων. Σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές, η Κομισιόν σκοπεύει να έχει καταλήξει στο νέο πακέτο την ερχόμενη εβδομάδα, σε συνδυασμό με τις κυρώσεις που θα ανακοινώσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Βρετανία.
Η Γερμανία, καλύτερος πελάτης της Ρωσίας
Βασικό εμπόδιο στο άμεσο μποϊκοτάζ ρωσικού πετρελαίου –και πολύ περισσότερο, φυσικού αερίου- είναι η Γερμανία, που εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό, ενεργειακά από τη Ρωσία. Από την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία, η Γερμανία είναι μακράν ο μεγαλύτερος αγοραστής φυσικού αερίου, άνθρακα και πετρελαίου στον κόσμο από τη Ρωσία με 9,1 δισεκατομμύρια ευρώ,όπως αναφέρει ο ερευνητικός οργανισμός Center for Research on Energy and Clean Air (CREA). Από τα συνολικά 9,1 δισ. ευρώ για τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, η Γερμανία πλήρωσε 6,4 δισ. ευρώ για αέριο, 2 δισ. ευρώ για αργό πετρέλαιο, 644 εκατ. ευρώ για προϊόντα πετρελαίου και 92,6 εκατ. ευρώ για άνθρακα, σύμφωνα με την έκθεση. Η γερμανική δαπάνη από την αρχή του πολέμου αντιστοιχεί σε περίπου 150 εκατ. ευρώ την ημέρα ή συνολικά πάνω από 100 ευρώ ανά κάτοικο στη Γερμανία. «Οι Ευρωπαίοι θέλουν να αντιμετωπίσουν από κοινού τις απόπειρες εκβιασμού της Ρωσίας. Αλλά η αλληλεγγύη δεν είναι τόσο ισχυρή, όσο οι άνθρωποι θέλουν να πιστεύουν. Η Γερμανία συνεχίζει να αγοράζει ρωσικό φυσικό αέριο. Η Γερμανία παραμένει επικίνδυνα εξαρτημένη από τη ρωσική ενέργεια», τονίζει η Reutlinger General Anzeiger.
Σύμφωνα με την μελέτη του CREA, η Ρωσία έχει εισπράξει συνολικά, περίπου 63 δισεκατομμύρια ευρώ για ενεργειακά προϊόντα, από την έναρξη του πολέμου στις 24 Φεβρουαρίου. Στη δεύτερη και τρίτη θέση μεταξύ των μεγαλύτερων εισαγωγέων ρωσικής ενέργειας στον κόσμο είναι η Ιταλία με 6,9 δισ. ευρώ και η Κίνα με 6,7 δισ. ευρώ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εισήγαγε συνολικά στους δύο μήνες που διαρκεί ο πόλεμος, το 71% των εξαγωγών ενέργειας από τη Ρωσία, αξίας περίπου 44 δισεκατομμυρίων ευρώ, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του CREA. Τις πρώτες τρεις ς εβδομάδες του Απριλίου πάντως, οι ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου στην ΕΕ μειώθηκαν κατά 20% σε σύγκριση με την περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου, πριν την εισβολή.Οι εξαγωγές ρωσικού άνθρακα μειώθηκαν κατά 40%, ενώ οι αποστολές LNG αυξήθηκαν κατά 20%. Οι αγορές αερίου της ΕΕ μέσω αγωγών αυξήθηκαν κατά 10%. Με τη σειρά τους, οι παραδόσεις ρωσικού άνθρακα και LNG σε χώρες εκτός ΕΕ αυξήθηκαν κατά 30 και 80%, αντίστοιχα. «Υπήρξε σημαντική αύξηση στις εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου προς την Ινδία, την Αίγυπτο και άλλους «ασυνήθιστους» προορισμούς», αναφέρει η έκθεση του CREA. Σύμφωνα με τον αναλυτή της CREA, Λόρι Μιλιβίρτα, οι συνεχείς εισαγωγές ενέργειας αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο «κενό» στις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία.
Αργούν οι εναλλακτικές πηγές
Σε κοινό τους άρθρο, ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Τζόζεπ Μπορέλ και Βέρνερ Χόγιερ,πρόεδρος ης Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, τονίζουν ότι «η ΕΤΕπ έχει επίσης δεσμευτεί να στηρίξει επενδύσεις ύψους ενός τρισεκατομμυρίου ευρώ για την κλιματική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα έως το 2030. Η εισβολή στην Ουκρανία δεν είναι λόγος να καθυστερήσει η επένδυση στην κλιματική κρίση. Η απαλλαγή από τον άνθρακα έχει γίνει γεωπολιτική επιταγή». Το πρόβλημα είναι όμως τι γίνεται μέχρι τότε.
Οι εναλλακτικές πηγές στο ρωσικό φυσικό αέριο είναι πολύ περιορισμένες, τουλάχιστον άμεσα. «Η εστίαση στο φυσικό αέριο από την Αφρική δεν είναι ρεαλιστική, τουλάχιστον για το επόμενο φθινόπωρο-χειμώνα, γιατί για να έχεις αυτό το φυσικό αέριο χρειάζεσαι χρόνο και επενδύσεις», γράφει ιταλική εφημερίδα Il Giornalle. «Μόνο που δεν είναι ρεαλιστικό να επικεντρωθούμε σε αυτούς τους πόρους μέχρι το επόμενο φθινόπωρο-χειμώνα, που θα είναι η πραγματική κρίσιμη περίοδος», λένε Ευρωπαίοι ειδικοί στη «Ναυτεμπορική». «Αυτές οι λύσεις δεν χρειάζονται ένα, δύο ή τρία χρόνια, αλλά τουλάχιστον τέσσερα ή πέντε χρόνια», τονίζουν οι ίδιες πηγές.
