Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Η τελευταία επίσημη ανακοίνωση για την εκτέλεση του έργου του «ηλεκτρονικού περιουσιολογίου» της εφορίας περιλαμβανόταν στο Επιχειρησιακό Σχέδιο της ΑΑΔΕ για το 2020.
Στη συγκεκριμένη ανακοίνωση γινόταν λόγος για ολοκλήρωσή του στις 31 Δεκεμβρίου 2021, με 5,5 χρόνια καθυστέρηση σε σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό που ήταν για το 2016. Έκτοτε αγνοείται η τύχη του έργου. Παραθέτουμε το χρονικό των συνεχών αναβολών από το 2015 έως σήμερα και την εξαφάνισή του από τον προγραμματισμό της ΑΑΔΕ.
Εκτός του επιχειρησιακού σχεδιασμού της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) τέθηκε η δημιουργία του «ηλεκτρονικού περιουσιολογίου» της εφορίας. Το έργο, σύμφωνα με τα όσα είχε προαναγγείλει η ΑΑΔΕ, για τελευταία φορά, στο Επιχειρησιακό Σχέδιο του 2020 -που δημοσιοποίησε στις 31/12/2020- θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί στο τέλος του 2021. Ωστόσο, από τα τέλη του 2020 που δημοσιοποιήθηκε αυτό το τελευταίο χρονικό ορόσημο, μέχρι και σήμερα, η τύχη του συγκεκριμένου έργου αγνοείται.
Απουσιάζει, δε, ως ορόσημο, από τα Επιχειρησιακά Σχέδια που εκπόνησε η ΑΑΔΕ, τόσο του 2021 όσο και του 2022, όπου δεν περιλαμβάνεται καμία αναφορά σε αυτό.
Από το 2015 μέχρι σήμερα το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης του «ηλεκτρονικού περιουσιολογίου» της εφορίας, το οποίο πλέον έπαψε να υφίσταται, είχε τροποποιηθεί έξι φορές και η ημερομηνία ολοκλήρωσής του είχε μεταφερθεί συνολικά 5,5 χρόνια αργότερα από αυτήν που προέβλεπε ο αρχικός σχεδιασμός, όπως είχε αποτυπωθεί στο κείμενο του 3ου μνημονίου, το οποίο ψηφίστηκε από τη Βουλή τον Αύγουστο του 2015, καθώς επίσης και στο Επιχειρησιακό Σχέδιο Δράσεων του έτους 2015 που είχε καταρτίσει η τότε Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων (ΓΓΔΕ).
Το χρονικό της (μη) υλοποίησης του έργου
Ειδικότερα, βάσει των δεσμεύσεων που είχε αναλάβει το 2015 η τότε ελληνική κυβέρνηση με το 3ο μνημόνιο, έως τον Νοέμβριο του 2015 θα έπρεπε να είχαν δρομολογηθεί το χρονοδιάγραμμα και η διαδικασία δημιουργίας μιας τεράστιας βάσης ηλεκτρονικών δεδομένων, στην οποία θα καταχωρούνταν αναλυτικά περιγραφικά στοιχεία για όλα τα ακίνητα, τα κινητά και άυλα περιουσιακά στοιχεία των φυσικών και νομικών προσώπων της χώρας. Σ' αυτή τη βάση δεδομένων θα συγκεντρώνονταν στοιχεία για τις κατοικίες, τα οικόπεδα, τα αγροτεμάχια, τα αυτοκίνητα, τα σκάφη, τα μετρητά, τις καταθέσεις, τις πλάκες χρυσού, τις μετοχές, τα ομόλογα, τα έντοκα γραμμάτια, τις συμμετοχές σε πάσης μορφής επιχειρήσεις, τα εταιρικά μερίδια, τα μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων, ακόμη και τα… άλογα ιπποδρόμου που κατέχουν οι Έλληνες φορολογούμενοι.
Η εκτέλεση του φιλόδοξου αυτού έργου, που είχε ονομαστεί «ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο» (e-περιουσιολόγιο) θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί έως τις 30 Ιουνίου 2016, όπως αναφέρεται στη σελίδα 52 του Επιχειρησιακού Σχεδίου Δράσεων της τότε λειτουργούσας ΓΓΔΕ.
Βασικός στόχος ήταν τα δεδομένα που θα περιλαμβάνονταν στο «ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο» να διασταυρώνονται από τις φοροελεγκτικές υπηρεσίες με δεδομένα κι από άλλες πηγές πληροφοριών για τον εντοπισμό και την αποκάλυψη τυχόν αδήλωτων περιουσιακών στοιχείων και την κατάρτιση πλήρους εικόνας για την περιουσιακή κατάσταση κάθε φυσικού και νομικού προσώπου, συμπεριλαμβανομένων και όλων των πολιτικών προσώπων. Όσα περιουσιακά στοιχεία διαπιστωνόταν ότι είχαν αποκρυβεί θα δεσμεύονταν από τις φορολογικές αρχές.
Επιπλέον, μέσω της πρόσβασης που θα είχαν στα δεδομένα του περιουσιολογίου οι φοροελεγκτικές υπηρεσίες θα μπορούσαν να πραγματοποιούν διασταυρώσεις ανάμεσα στο ύψος των δηλούμενων εισοδημάτων και στην αξία των κατεχόμενων περιουσιών για την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την πραγματική οικονομική κατάσταση των φορολογουμένων.
Η πρώτη αναβολή
Τελικά, το χρονοδιάγραμμα τροποποιήθηκε και η έναρξη της υλοποίησης του έργου μετατέθηκε για λίγους μήνες αργότερα μέσα στο 2016, με στόχο η ηλεκτρονική εφαρμογή να τεθεί σε λειτουργία εντός του 2017. Την τροποποίηση του χρονοδιαγράμματος και την πλήρη υλοποίηση του έργου έως τα μέσα του 2017 μαρτυρά σχετική αναφορά στο Επιχειρησιακό Σχέδιο της ΓΓΔΕ για το έτος 2016. Στη σελίδα 49 του συγκεκριμένου Επιχειρησιακού Σχεδίου αναφέρεται ως ημερομηνία υλοποίησης του «e-περιουσιολογίου» η 30ή Ιουνίου 2017.
Από τα τέλη του 2016 η διαδικασία υλοποίησης του «ηλεκτρονικού περιουσιολογίου» πέρασε εξ ολοκλήρου στα χέρια της τότε ΓΓΔΕ και από την 1/1/2017 στα χέρια της ΑΑΔΕ. Tο χρονοδιάγραμμα του έργου τροποποιήθηκε εκ νέου και η πλήρης υλοποίησή του μετατέθηκε πλέον για το τέλος του 2018.
Ειδικότερα, το έργο εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ και στις αρχές Δεκεμβρίου 2016 εκδόθηκε η προκήρυξή του. Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονταν στο επίσημο έγγραφο της προκήρυξης, το έργο της δημιουργίας του «ηλεκτρονικού περιουσιολογίου» θα ήταν συνολικού προϋπολογισμού 482.668,50 ευρώ, θα άρχιζε να εκτελείται από τον Ιούνιο του 2017 και εκτιμάτο ότι θα είχε ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο του 2018.
Όμως εντός του 2017 η ΑΑΔΕ αναθεώρησε ξανά το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του έργου. Όπως προκύπτει από τα όσα αναφέρονται στη σελίδα 68 του Επιχειρησιακού Σχεδίου Δράσεων της ΑΑΔΕ για το 2017, το οποίο ανακοινώθηκε επισήμως τον Απρίλιο του ιδίου έτους, η υλοποίηση του πλήρους «e-περιουσιολογίου» μετατέθηκε για άλλους 6 μήνες και τοποθετήθηκε πλέον χρονικά στο τέλος Μαρτίου του 2019.
Αργότερα η ΑΑΔΕ αναθεώρησε και πάλι το χρονοδιάγραμμα. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στη σελίδα 31 του Επιχειρησιακού Σχεδίου Δράσεων του 2018, η ολοκλήρωση της υλοποίησης του «ηλεκτρονικού περιουσιολογίου» μετατέθηκε για το τέλος του 2020.
Η τελευταία αναβολή μέχρι σήμερα
Η υλοποίηση του έργου αναβλήθηκε για μία ακόμη φορά, την έκτη κατά σειρά. Στη σελίδα 80 του κειμένου του Επιχειρησιακού Σχεδίου της ΑΑΔΕ για το 2019, όπου παρουσιάζεται αναλυτικός κατάλογος με τα «σημαντικά μεταρρυθμιστικά έργα και προγράμματα έργων» για την περίοδο 2019-2020, αναφέρεται ότι το έργο του «ηλεκτρονικού περιουσιολογίου» προγραμματίζεται πλέον να ολοκληρωθεί στις 31/12/2021. Το ίδιο αναφέρεται και στη σελίδα 41 του Επιχειρησιακού Σχεδίου της ΑΑΔΕ για το έτος 2020, το οποίο -λόγω των εκτάκτων συνθηκών που διαμορφώθηκαν εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού- αναθεωρήθηκε και δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως την τελευταία μέρα του 2020.
Έκτοτε, η τύχη του έργου αγνοείται και φαίνεται ότι παραπέμφθηκε στις καλένδες, δεδομένου ότι στα Επιχειρησιακά Σχέδια της ΑΑΔΕ για το 2021 και για το 2022 δεν υπάρχει καμία αναφορά σε αυτό.
Τι έλεγε η προκήρυξη του έργου από τον Δεκέμβριο του 2016
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονταν στο επίσημο έγγραφο της προκήρυξης του έργου, από τον Δεκέμβριο του 2016:
* Το έργο της δημιουργίας του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου θα άρχιζε να εκτελείται από τον Ιούνιο του 2017 και εκτιμάτο ότι θα είχε ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο του 2018.
Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού 482.668,50 ευρώ, αποφασίστηκε να ανατεθεί σε ιδιωτική εταιρεία κατόπιν διαγωνισμού.
* Αντικείμενο του έργου ήταν η «δημιουργία του κατάλληλου μηχανογραφικού περιβάλλοντος», με σκοπό τη συγκέντρωση του συνόλου των πληροφοριών, οι οποίες αφορούν την κάθε μορφής περιουσία των φυσικών και νομικών προσώπων, καθώς και των νομικών οντοτήτων.
Οι πληροφορίες που θα συγκεντρώνονταν στο ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο θα αφορούσαν ενδεικτικά: ακίνητα, οχήματα, μετρητά, επενδυτικό χρυσό, εναέρια μέσα μεταφοράς, σκάφη, μετοχές, εταιρικά μερίδια, εταιρικές μερίδες, συμμετοχές σε επιχειρήσεις οποιασδήποτε μορφής, τραπεζικούς λογαριασμούς, ομόλογα, έντοκα γραμμάτια, αμοιβαία κεφάλαια, παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα και λοιπά χρηματοοικονομικά προϊόντα και υπηρεσίες, δρόμωνες ίππους, κινητά μεγάλης αξίας κ.λπ.
Με το έργο αυτό θα πραγματοποιείτο πλήρης και ακριβής καταγραφή της περιουσιακής κατάστασης κάθε προσώπου, έτσι ώστε η φορολογική διοίκηση να είναι σε θέση να παρακολουθεί διαχρονικά την εξέλιξή της.
* Η αξιοποίηση του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου από τη φορολογική διοίκηση θα γινόταν με τον ακόλουθο τρόπο:
Βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων θα εντοπίζονταν οι περιπτώσεις όπου εμφανίζονται αδικαιολόγητες αποκλίσεις (σ.σ.: στην αξία και στον αριθμό των περιουσιακών στοιχείων από έτος σε έτος, αναντιστοιχίες ανάμεσα στο ύψος του ετήσιου εισοδήματος και της αξίας των κατεχομένων περιουσιακών στοιχείων κ.λπ.) ώστε να έχουν πιο αποτελεσματική στόχευση οι φορολογικοί έλεγχοι.
* Σε κάθε φορολογούμενο θα παρεχόταν πρόσβαση, καθώς και δυνατότητα ελέγχου της πληρότητας και της ορθότητας των καταγεγραμμένων στη φορολογική διοίκηση περιουσιακών του στοιχείων.
* Η αξιοποίηση των στοιχείων που θα περιέχονταν στο μηχανογραφικό αυτό περιβάλλον θα αποτελούσε εργαλείο για τη δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών.
* Η υλοποίηση του περιουσιολογίου προβλεπόταν από τον ν. 4336/2015, ενώ σε εξέλιξη ήταν η διαδικασία σύνταξης και ψήφισης των εξειδικευμένων νομοθετικών προβλέψεων για τη θεσμοθέτησή του.
