Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση που αποσκοπεί στη βελτίωση της λειτουργίας της τροφικής αλυσίδας ώστε να μειωθούν οι τιμές για τους καταναλωτές.
Οι τιμές των τροφίμων σημείωσαν σημαντική πτώση σε σχέση με τα πρωτοφανή επίπεδα στα οποία είχαν φθάσει στις αρχές του έτους, αλλά τα βαθύτερα αίτια για τη μεσοπρόθεσμη εκτίναξη των τιμών των βασικών προϊόντων , συμπεριλαμβανομένων της παγκόσμιας ζήτησης, των κανονιστικών περιορισμών, του ανεπαρκούς ανταγωνισμού και της κερδοσκοπίας δεν έχουν εξαλειφθεί και πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Η σημερινή ανακοίνωση προτείνει λύσεις για τη βελτίωση της λειτουργίας της τροφικής αλυσίδας στην Ευρώπη και την προσφορά ανταγωνιστικών τιμών, σε μόνιμη βάση, στα νοικοκυριά της Ευρώπης. Η ανακοίνωση αυτή αποτελεί συνέχεια του αιτήματος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ιουνίου να διερευνηθούν τα αίτια της απότομης αύξησης των τιμών των τροφίμων μετά την ακόμα μεγαλύτερη αύξηση των βασικών προϊόντων.
Οι προτάσεις
Η Επιτροπή προτείνει:
- την προώθηση της ανταγωνιστικότητας της τροφικής αλυσίδας ώστε να ενισχυθεί η αντοχή της στις παγκόσμιες κρίσεις των τιμών. Η ομάδα υψηλού επιπέδου αρμόδια για την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας γεωργικών προϊόντων και τροφίμων θα υποβάλει συστάσεις στις αρχές του 2009•
- την εξασφάλιση αυστηρής και συνεπούς επιβολής του ανταγωνισμού σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο μέσω του ευρωπαϊκού δικτύου ανταγωνισμού και στοχεύοντας τις πρακτικές και τους περιορισμούς που είναι ιδιαίτερα επιβλαβείς•
- την επανεξέταση των δυνητικά περιοριστικών ρυθμίσεων σε εθνικό και/ή ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι ρυθμίσεις οι οποίες περιορίζουν την είσοδο στην αγορά πρέπει να εξεταστούν και να καταργηθούν ενδεχομένως, χωρίς να παραβλέπονται οι περιβαλλοντικοί και κοινωνικοί στόχοι τους. Η επανεξέταση αυτή θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων παρακολούθησης της λιανικής αγοράς και της μεταφοράς της οδηγίας για τις υπηρεσίες στο εθνικό δίκαιο. Οι ρυθμίσεις οι οποίες περιορίζουν τη δυνατότητα ανταγωνισμού σε επίπεδο τιμών πρέπει να επανεξεταστούν σε εθνικό επίπεδο. Οι καθυστερημένες πληρωμές από τους εμπόρους λιανικής ή οι υπερβολικές δαπάνες που επιβάλλονται στους παραγωγούς για προσφορές πρέπει επίσης να επανεξεταστούν. Οι κανονισμοί για το ωράριο των καταστημάτων πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο διαβουλεύσεων σε εθνικό επίπεδο•
- οι καταναλωτές να είναι σε θέση να συγκρίνουν καλύτερα τις τιμές. Θα προβλεφθεί μόνιμη ευρωπαϊκή παρακολούθηση των τιμών•
- η Επιτροπή θα εξετάσει με τις ρυθμιστικές αρχές των αγορών βασικών προϊόντων τρόπους αποθάρρυνσης της υπερβολικής αστάθειας στις αγορές, από την οποία δεν επωφελούνται ούτε οι παραγωγοί ούτε οι καταναλωτές.
- Πρέπει να ενισχυθούν οι προσπάθειες για την αποκατάσταση της ισορροπίας της προσφοράς και της ζήτησης τροφίμων σε παγκόσμιο επίπεδο, την προώθηση της γεωργικής έρευνας και το άνοιγμα των διεθνών αγορών.
Παρόλο που οι τιμές των βασικών προϊόντων μειώθηκαν σημαντικά, διαρθρωτικοί παράγοντες όπως η αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης ενδέχεται να διατηρήσουν μεσοπρόθεσμα τις τιμές σε υψηλά επίπεδα.
Η αύξηση των τιμών από το 2006 συνοδεύτηκε από εκτίναξη των επενδυτικών ροών στην αγορά των σχετικών παραγώγων. Η πρόσφατη απότομη συρρίκνωση των επενδύσεων στις προθεσμιακές αγορές μπορεί να είναι ενδεικτική για το «σκάσιμο της κερδοσκοπικής φούσκας». Ωστόσο, παραμένουν οι ανησυχίες σχετικά με την αστάθεια.
Τα προβλήματα λειτουργίας της τροφικής αλυσίδας όσον αφορά το επίπεδο του ανταγωνισμού και της ρύθμισης έπαιξαν επίσης σημαντικό ρόλο.
Οι αντιδράσεις των τιμών των τροφίμων στις αλλαγές ήταν διαφορετικές στα κράτη μέλη, πράγμα το οποίο καταδεικνύει ότι η κοινοτική αγορά είναι ακόμη κατακερματισμένη. Η ενοποίηση της αγοράς θα έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της απόδοσης και τη μείωση των τιμών. Ωστόσο, δεν πρέπει να επιδεινωθούν οι όροι του ανταγωνισμού σε τοπικό επίπεδο σε βάρος των καταναλωτών και των επιχειρήσεων.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, φαίνεται ότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης της λειτουργίας της τροφικής αλυσίδας ώστε να εξασφαλιστεί ότι η ολοκλήρωση και η ενοποίηση των τομέων συνοδεύεται από αυξημένη ανταγωνιστικότητα, χαμηλότερες τιμές και μεγαλύτερη δυνατότητα επιλογής τροφίμων.
Η προώθηση της πολιτικής ανοικτού εμπορίου μέσω της ολοκλήρωσης των διαπραγματεύσεων του Γύρου της Ντόχα για το παγκόσμιο εμπόριο, θα είναι ευεργετική για όλους, συμπεριλαμβανομένων των αναπτυσσόμενων χωρών οι οποίες πλήττονται περισσότερο από την αύξηση των τιμών. Με την έγκριση του διαγνωστικού ελέγχου της ΚΓΠ, η ΕΕ έκανε αποφασιστικά βήματα για να βοηθήσει τους γεωργούς να αντιδράσουν καλύτερα στα μηνύματα της αγοράς και να εκμεταλλευτούν τις νέες ευκαιρίες, παρέχοντας ταυτόχρονα ένα σύγχρονο δίκτυ ασφαλείας για τις πραγματικές κρίσεις της αγοράς.
Ιστορικό
Κατά τη σύνοδο κορυφής του Ιουνίου ζητήθηκε από την Επιτροπή να παρακολουθήσει στενότερα την εξέλιξη των τιμών των βασικών γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων, να αναλύσει τις επιπτώσεις της κερδοσκοπίας στις τιμές των βασικών γεωργικών προϊόντων και να διερευνήσει τη λειτουργία της τροφικής αλυσίδας.
