Του Σταμάτη Ζησίμου
[email protected]
Αυξημένες προδικαστικές προσφυγές για θέματα δημόσιων συμβάσεων κλήθηκε να διαχειριστεί τα έτη 2019 και 2020 η Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών (ΑΕΠΠ). Η αύξηση αυτή, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην έκθεση της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ) για το έτος 2020, οφείλεται κυρίως στην ανάπτυξη συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού και διαφάνειας στις διαγωνιστικές διαδικασίες, αλλά και στην ύπαρξη δομικών σφαλμάτων ή ελλείψεων στη νομοθεσία των δημοσίων συμβάσεων.
Όπως επισημαίνει η ΕΑΑΔΗΣΥ, από την επεξεργασία των στοιχείων των δημοσίων συμβάσεων για το διάστημα της τριετίας 2018-2020 παρατηρείται μια σταδιακή αύξηση κατ’ έτος του πλήθους των κατατεθειμένων προδικαστικών προσφυγών (14% το 2019 και 26% το 2020). Στο μεγαλύτερο ποσοστό (άνω του 80%) οι προσφυγές στρέφονταν κατά πρακτικών και αποφάσεων των διαγωνισμών και σε μικρό ποσοστό (κάτω του 20%) κατά των όρων της διακήρυξης.
Συγκεκριμένα, με βάση τα στοιχεία που παραθέτει η ΕΑΑΔΗΣΥ, το 2018 κατατέθηκαν 1.408 προδικαστικές προσφυγές, οι οποίες το 2019 αυξήθηκαν στις 1.618 και το 2020 στις 2.041.
Συμβάσεις προμηθειών
Ως προς το είδος, οι περισσότερες προσφυγές έγιναν για συμβάσεις προμηθειών, οι οποίες το 2018 ανέρχονταν σε 725, το 2019 σε 809, ενώ το 2020 σε 884. Δεύτερες σε πλήθος είναι οι συμβάσεις για υπηρεσίες, με 508 το 2018, 563 το 2019 και 740 το 2020. Σε ό,τι αφορά τις προδικαστικές προσφυγές για τα έργα, η πορεία τους είναι επίσης αυξητική, με 131 προσφυγές το 2018, 180 το 2019 και 351 το 2020.
Σε ό,τι αφορά το πλήθος των προδικαστικών προσφυγών ανά στάδιο υποβολής, υπερέχουν συντριπτικά αυτές κατά των πρακτικών και αποφάσεων και ακολουθούν από απόσταση οι προσφυγές κατά των όρων διακήρυξης. Κατά πρακτικών και αποφάσεων, το 2018 υποβλήθηκαν 1.110 προσφυγές, το 2019 1.309 και το 2020 1.797. Κατά όρων διακήρυξης, το 2018 κατατέθηκαν 275 προσφυγές, το 2019 255 και το 2020 233.
Στο πεδίο των οριστικών αποφάσεων, το 2018 υπήρξαν από την ΑΕΠΠ 1.154 αποφάσεις, εκ των οποίων οι 517 έκαναν δεκτή την προσφυγή, ενώ οι 617 ήταν απορριπτικές. Το έτος 2019 επί 1.414 προσφυγών οι 697 έγιναν δεκτές και οι 717 απορρίφθηκαν, ενώ το 2020 επί 1.725 αποφάσεων της ΑΕΠΠ οι 895 έκαναν δεκτή την προσφυγή και οι 828 ήταν απορριπτικές.
Δεκτές κατά το ήμισυ
Όπως αναφέρει η Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων ως προς το διατακτικό των αποφάσεων, είναι άξιο παρατήρησης ότι όσον αφορά τις οριστικές αποφάσεις, οι προσφυγές γίνονται δεκτές κατά το ήμισυ (ποσοστά από 45% έως 52%). Στις αποφάσεις που εκδόθηκαν επί αιτημάτων για χορήγηση προσωρινών μέτρων το ποσοστό αποδοχής κυμαίνεται από 80% έως 90%.
Ειδικότερα, αναφορικά με το πλήθος των αποφάσεων προσωρινών μέτρων, επί 535 αιτήσεων το 2018 έγιναν δεκτές οι 431 και απορρίφθηκαν οι 104. Για τα έτη 2019 και 2020, επί 582 και 275 αιτήσεων, έγιναν δεκτές το πρώτο έτος οι 460, ενώ το δεύτερο οι 246. Αντίστοιχα απορρίφθηκαν 122 προσφυγές για τη λήψη προσωρινών μέτρων το 2019 και 29 το 2020.
Ο μέσος χρόνος ολοκλήρωσης των υποθέσεων για τις οριστικές αποφάσεις ήταν 40 μέρες το 2018, 48 μέρες για το 2019 και 50 μέρες για το 2020. Για τις αποφάσεις προσωρινών μέτρων, απαιτήθηκαν 8 μέρες τα έτη 2018 και 2020 και 9 μέρες το 2019.
Επί των υποθέσεων των οριστικών αποφάσεων που υπήρξε συμμόρφωση των αναθετουσών αρχών, καταγράφεται ότι σε 517 οριστικές αποφάσεις το 2018 για τις 393 υπήρξε συμμόρφωση, ενώ για 10 έγινε προσβολή με ένδικα βοηθήματα. Το 2019 επί 697 οριστικών αποφάσεων υπήρξε συμμόρφωση για τις 632, ενώ η δικαστική οδός ακολουθήθηκε για 65 αποφάσεις. Επί των 895 οριστικών αποφάσεων του 2020 για τις 717 υπήρξε συμμόρφωση από τις αναθέτουσες αρχές, ενώ οι 178 προσεβλήθησαν με ένδικα βοηθήματα.
Ως προς το πλήθος των κατατιθέμενων ενδίκων βοηθημάτων κατά αποφάσεων της ΑΕΠΠ, το 2018 έγιναν 262 αιτήσεις αναστολής και 109 αιτήσεις ακύρωσης ενώπιον Διοικητικών Εφετείων και του Συμβουλίου της Επικρατείας. Το 2019 οι αιτήσεις αναστολής και ακύρωσης ήταν 380 και 141 αντίστοιχα, ενώ το 2020 έγιναν 605 αιτήσεις αναστολής και 276 ακύρωσης.
Στο πεδίο των δικαστικών αποφάσεων που εκδόθηκαν επί των ένδικων βοηθημάτων, ο αριθμός των αποφάσεων της ΑΕΠΠ που προσεβλήθησαν με αίτηση αναστολής το 2018 ανήλθε σε 241, εκ των οποίων οι 70 ανεστάλησαν δυνάμει δικαστικών αποφάσεων. Οι αντίστοιχοι αριθμοί για το 2019 είναι 353 προσβολές υποθέσεων, εκ των οποίων οι 91 ανεστάλησαν, και το 2020, 516 δικαστικές προσβολές, εκ των οποίων ανεστάλησαν οι 140.
Οι αιτήσεις ακύρωσης
Αναφορικά με τις αιτήσεις ακύρωσης, οι αποφάσεις της ΑΕΠΠ που προσεβλήθησαν με αίτηση ακύρωσης το 2018 αριθμούσαν τις 107, το 2019 τις 136 και το 2020 τις 250.
Από τις παραπάνω αιτήσεις ακύρωσης που έγιναν στα Διοικητικά Εφετεία και το Συμβούλιο της Επικρατείας δεκτές για το 2018 έγιναν 23 αιτήσεις, το 2019 41 αιτήσεις και το 2020 35 αιτήσεις.
Σύμφωνα με την Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων, το πλήθος των αποφάσεων της ΑΕΠΠ που προσεβλήθησαν ενώπιον των αρμόδιων δικαστηρίων είναι εν γένει μικρό, ωστόσο παρατηρείται μία μικρή αύξηση εντός της τριετίας από 23% σε 35% όσον αφορά τις αποφάσεις που προσεβλήθησαν με αιτήσεις αναστολής και από 10% σε 16% όσον αφορά τις αποφάσεις που προσεβλήθησαν με αιτήσεις ακύρωσης.
Μικρό το ποσοστό που έγινε δεκτό
Ωστόσο, κατά την Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων, ιδιαίτερη αξία έχει το γεγονός ότι πολύ μικρό ποσοστό δικαστικών αποφάσεων που εκδόθηκαν επί των ενδίκων βοηθημάτων έκαναν δεκτές τις σχετικές αιτήσεις (της τάξης του 6% έως 8% για τις αιτήσεις αναστολής και 2% έως 3% για τις αιτήσεις ακύρωσης), γεγονός που επιβεβαιώνει την ποιοτική λειτουργία και την αποτελεσματικότητα του συστήματος προδικαστικών προσφυγών.
