Από την έντυπη έκδοση
Της Νικόλ Λειβαδάρη
[email protected]
ΕΝ ΜΕΣΩ της πιο σφοδρής και ίσως και της πιο επικίνδυνης σύγκρουσης Ρωσίας και Δύσης μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο πλανήτης καταναλώνει περίπου 98 με 100 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου κάθε μέρα, ενώ το ισοδύναμο της κατανάλωσης σε φυσικό αέριο φθάνει σχεδόν στα 60 εκατομμύρια βαρέλια. Στο τελευταίο μισό του αιώνα, η ετήσια κατανάλωση ενέργειας εξερράγη - έχει σχεδόν τριπλασιαστεί: Από τις 62.949 τεραβατώρες (TWh) το 1969 έφθασε στις 173.340 TWh το 2019. Και στην ίδια 50ετία, από τη δεκαετία του 1960 και μετά, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο εκτόπισαν την καύση άνθρακα και έγιναν η κύρια πηγή ενέργειας του πλανήτη.
H -καθυστερημένη- μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής έβαλε στόχο να τα αλλάξει όλα. Παρά τη στροφή όμως των τελευταίων χρόνων στις ανανεώσιμες και εναλλακτικές πηγές ενέργειας, τα ορυκτά καύσιμα, συμπεριλαμβανομένων του άνθρακα, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, εξακολουθούν να έχουν μερίδιο πάνω από 80% στην παγκόσμια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας. Και ο έλεγχος αυτών των ροών περνά μέσα από ένα τεράστιο δίκτυο αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου, ένα δίκτυο που είναι 30 φορές μεγαλύτερο από τη συνολική περίμετρο της Γης.
Σύμφωνα με το Global Energy Monitor, στο τέλος του 2020 υπήρχαν σε όλον τον πλανήτη τουλάχιστον 2.381 λειτουργικοί αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου που περνούν από την επικράτεια 162 χωρών. Το συνολικό μήκος αυτών των αγωγών υπολογίζεται σε πάνω από 1,18 εκατομμύρια χιλιόμετρα - είναι δηλαδή αρκετό για να «κυκλώσει» τη Γη 30 φορές. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Statista, από αυτούς τους λειτουργικούς αγωγούς, οι 649 είναι αγωγοί πετρελαίου, ενώ άλλοι 33 τελούν υπό κατασκευή. Άλλοι 1.732 αγωγοί μεταφέρουν φυσικό αέριο, ενώ από τον Δεκέμβριο του 2020 έως σήμερα οκτώ αγωγοί, οι περισσότεροι από τους οποίους βρίσκονταν στην Ουκρανία και τη Ρωσία, αποσύρθηκαν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η χώρα με τον μεγαλύτερο αριθμό λειτουργικών αγωγών παγκοσμίως.
ΤΟ «TOP-5» των χωρών με το μεγαλύτερο δίκτυο αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου:
1. Ηνωμένες Πολιτείες με αγωγούς πετρελαίου 91.067 χλμ. και φυσικού αερίου 333.366 χλμ. 2. Ρωσία με αγωγούς πετρελαίου 38.419 χλμ. και φυσικού αερίου 92.831 χλμ. 3. Καναδάς με αγωγούς πετρελαίου 23.361 χλμ. και φυσικού αερίου 84.682 χλμ. 4. Κίνα με αγωγούς πετρελαίου 27.441 χλμ. και φυσικού αερίου 76.363 χλμ. 5. Αυστραλία με αγωγούς πετρελαίου 1.636 χλμ. και φυσικού αερίου 23.002 χλμ. ΟΙ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ στις οποίες ανήκουν οι περισσότεροι αγωγοί (με βάση το μήκος τους) πετρελαίου στον κόσμο: 1. Η Transneft (Ρωσία) με 42.383 χλμ. και μερίδιο 15%. 2. Η Enbridge (Καναδάς) με 33.750 χλμ. και μερίδιο 12%. 3. Η PipeChina (Κίνα) με 15.947 χλμ. και μερίδιο 5%.
ΟΙ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ στις οποίες ανήκουν οι περισσότεροι αγωγοί φυσικού αερίου: 1. Gazprom (Ρωσία) με 103.212 χλμ. και μερίδιο 11,2%. 2. TC Energy (Καναδάς) με 99.440 χλμ. και μερίδιο 10,8%. 3. Kinder Morgan (ΗΠΑ) με 82.075 χλμ. και μερίδιο 9%.
Σε εξέλιξη βρίσκονται σχέδια επέκτασης ή κατασκευής νέων αγωγών, που το συνολικό τους κόστος αποτιμάται από το Al Jazeera στο 1 τρισ. δολάρια. Οι εν εξελίξει ή σχεδιαζόμενες επεκτάσεις περιλαμβάνουν άλλα 212.049 χιλιόμετρα νέων αγωγών. Το μεγαλύτερο από αυτά τα projects είναι η επέκταση κατά 32.800 χιλιόμετρα του δικτύου αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου της Κίνας. Η PipeChina (China Oil and Gas Pipeline Network) θα γίνει σύντομα ο μεγαλύτερος κατασκευαστής αγωγών φυσικού αερίου στον κόσμο, σύμφωνα με το Global Energy Monitor.
Στις ΗΠΑ επίσης έχει προγραμματιστεί να αρχίσει εντός του 2022 η λειτουργία του πετρελαϊκού αγωγού Capline. Είναι ο νέος αγωγός που εκτείνεται από το Ιλινόι έως τη Λουιζιάνα και θα έχει χωρητικότητα 300.000 βαρελιών ημερησίως, με το συνολικό του μήκος να ανέρχεται σε 1.017 χλμ. Αλλάζει το status στην παγκόσμια ενεργειακή αγορά Ουκρανική κρίση: Ο σημερινός και αυριανός χάρτης του συστήματος τροφοδοσίας με πετρέλαιο - αέριο Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι ο πόλεμος του Πούτιν και του «νεοσοβιετικού» αναθεωρητισμού.
Σε μια διάστασή του, όμως, μπορεί να είναι και ο πόλεμος των αγωγών και της παγκόσμιας ενεργειακής κυριαρχίας. 100 εκατ. βαρέλια πετρελαίου καταναλώνει κάθε μέρα ο πλανήτης, ενώ το ισοδύναμο των καθημερινών αναγκών σε φυσικό αέριο ανέρχεται σχεδόν στα 60 εκατομμύρια βαρέλια. Ο «μετέωρος» Nord Stream 2 ΚΟΡΥΦΑΙΑ θέση στους νέους αγωγούς είχε ο Nord Stream 2, του οποίου η τύχη όμως είναι πλέον απολύτως «μετέωρη» μετά τις σαρωτικές δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας και το «πάγωμα» της λειτουργίας του με απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης. Ο Nord Stream 2 έχει μήκος 1.230 χιλιομέτρων, ξεκινά από τη Ρωσία και φθάνει στη Γερμανία και έχει δυνατότητα να μεταφέρει 151 εκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου την ημέρα. Ο αγωγός ς κόστισε 11,6 δισ. δολάρια.
