Των Γιώργου Γεωργίου
και Αντώνη Τσιμπλάκη
Η ασφάλεια των ναυτικών, οι αλλαγές στα εμπορικά πρότυπα και τις ναυλαγορές και η επιβάρυνση των λιμανιών με πρόσθετα προβλήματα συμφόρησης είναι τα βασικά ζητήματα που απασχολούν την εγχώρια και διεθνή ναυτιλιακή βιομηχανία, μετά το ξέσπασμα των ρωσο-ουκρανικών συγκρούσεων.
Ιδιαίτερη αναφορά στο θέμα της ασφάλειας των ναυτικών έκανε ο γενικός γραμματέας του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ), Kitack Lim. «Η κατάσταση στην Ουκρανία επηρεάζει το εμπόριο διά θαλάσσης. Η ασφάλεια του ναυτιλιακού προσωπικού, συμπεριλαμβανομένων των ναυτικών, είναι ζωτικής σημασίας», σχολίασε.
«Η ναυτιλία είναι απαραίτητη στο διεθνές εμπόριο, όπως αποδείχτηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Παροτρύνω όλα τα μέρη να λάβουν μέτρα διασφάλισης της προστασίας των ναυτικών, των πλοίων και των φορτίων. Ο ΙΜΟ θα συνεχίσει να αξιολογεί την κατάσταση», πρόσθεσε.
Τα ελληνικά πλοία
Αναφορικά με τα ελληνικά πλοία που βρίσκονται στην περιοχή, ο υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Κώστας Κατσαφάδος, τόνισε ότι «έχουμε οκτώ πλοία με ελληνική σημαία και ένα ελληνόκτητο πλοίο στην περιοχή βόρεια της Μαύρης Θάλασσας. Έχουμε κάνει ήδη τα προβλεπόμενα, ο θάλαμος επιχειρήσεων είναι σε διαρκή επικοινωνία, προκειμένου, αν χρειαστεί, να παρασχεθεί βοήθεια».
Για μία «κακή ημέρα για τον κόσμο και ακόμη χειρότερη για την Ευρώπη» έκανε λόγο η πλοιοκτήτρια Αγγελική Φράγκου, επικεφαλής ενός εκ των μεγαλύτερων ελληνικών ναυτιλιακών ομίλων, σχολιάζοντας από την πλευρά της τις εξελίξεις στα εδάφη της Ουκρανίας.
Σύμφωνα με υπολογισμούς του Διεθνούς Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου (ICS), οι Ρώσοι ναυτικοί αντιστοιχούν στο 10,5% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού και οι Ουκρανοί περίπου στο 4%
«Η ασφάλεια των ναυτικών είναι απόλυτη προτεραιότητα. Καλούμε όλους τους εμπλεκόμενους να διασφαλίσουν ότι οι ναυτικοί δεν θα αποτελέσουν παράπλευρη απώλεια από ενέργειες που θα λάβουν κυβερνήσεις ή άλλα μέρη», τόνισε ο γενικός γραμματέας του ICS, Guy Platten.
Αυτές οι δηλώσεις έρχονται έπειτα από πληροφορίες που διέρρευσαν τις τελευταίες ημέρες και έκαναν λόγο για πληγέντα από οβίδες εμπορικά πλοία στη Μαύρη Θάλασσα. Πληροφορίες της «Ν» ανέφεραν ότι μέχρι αργά χθες το απόγευμα ελληνικά εμπορικά πλοία παρέμεναν στην περιοχή, χωρίς, ωστόσο, να αναφερθούν προβλήματα ασφαλείας. Κυβερνήτες και πληρώματα παραμένουν σε εγρήγορση, αναζητώντας ευκαιρίες απομάκρυνσης από την περιοχή.
Ο αντίκτυπος στη ναυλαγορά
Παρότι είναι ακόμη νωρίς να εκτιμηθεί ο αντίκτυπος της σύρραξης στις ναυλαγορές, πλοιοκτήτες και αναλυτές εκτιμούν ότι πιθανότατα θα διαταραχθεί το διεθνές εμπόριο.
Μιλώντας ενώπιον αναλυτών, στο πλαίσιο αποτελεσμάτων της Navios Maritime Holdings, η κ. Αγγελική Φράγκου τόνισε ότι η εταιρεία παρακολουθεί την κατάσταση εδώ και αρκετό καιρό, «καθώς η περιοχή είναι εξαγωγέας πολλών εμπορευμάτων, από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο μέχρι τα σιτηρά, τον άνθρακα και το σιδηρομετάλλευμα».
«Παρότι η κατάσταση βρίσκεται σε εξέλιξη, πιστεύουμε ότι θα επηρεάσει την κατανάλωση, τα πρότυπα προμηθειών και θα δημιουργήσει διαταραχές», σημείωσε.
Συγκεκριμένα τώρα, στο μεν ξηρό φορτίο εκτιμάται ότι η σύγκρουση πλήττει βραχυπρόθεσμα το εμπόριο, αλλά πιθανές κυρώσεις θα επέφεραν μεγαλύτερες αποστάσεις στην αγορά και συνεπώς ανοδική κίνηση στα ναύλα.
«Οι επιπτώσεις στην αγορά θα είναι αρνητικές βραχυπρόθεσμα, όπως φαίνεται από την πτώση των παραγώγων, δεδομένης της αύξησης στις τιμές των καυσίμων, της απώλειας όγκων σιτηρών από την Ουκρανία και της υπερπροσφοράς τονάζ σε Μαύρη Θάλασσα και Μεσόγειο», σημειώνεται σε σημείωμα της ναυλομεσιτικής Braemar. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τη χθεσινή πτώση των ναύλων σε όλους τους τύπους πλοίων.
Ωστόσο, οι αναλυτές επισημαίνουν ότι αν οι κυρώσεις διατηρηθούν για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, θα μπορούσαν να αποβούν θετικές για την αγορά, καθώς η Ευρώπη θα ζητούσε άνθρακα και σιτηρά από αρκετά μακριά, αυξάνοντας τα τονομίλια.
Ωφελημένα τα δεξαμενόπλοια
Τα δεξαμενόπλοια, από την άλλη, εμφανίζονται ωφελημένα από τις διαταραχές. Όπως μεταφέρεται χαρακτηριστικά στη «Ν» από το ναυλομεσιτικό γραφείο Golden Destiny, τα suezmaxes και aframaxes είναι «καυτά» αυτήν τη στιγμή, ενώ σημαντική άνοδο σημειώνουν τα παράγωγα σε μεγάλες εμπορικές διαδρομές.
Ειδικότερα, ο κύριος δείκτης των tankers μεταφοράς αργού πετρελαίου Baltic Dirty Tanker Index αυξήθηκε χθες κατά 26,9% σε ημερήσια βάση, φτάνοντας στις 1.147 μονάδες. Σημειώνεται ότι την Πέμπτη, πρώτη ημέρα συρράξεων, ο δείκτης «σκαρφάλωσε» στο υψηλότερο επίπεδο από τον Μάιο του 2020. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της Teekay Tankers, Kevin Mackay, τα ναύλα στη spot «αντέδρασαν» άμεσα ανοδικά, καθώς οι έχοντες φορτία βιάστηκαν να εξασφαλίσουν τονάζ.
Οι αναλυτές της Golden Destiny αναφέρουν ότι οι κυρώσεις στη Ρωσία θα οδηγήσουν την Ευρώπη στην εισαγωγή πετρελαίου από ΗΠΑ και Δυτική Αφρική, ενώ και η Ασία, εκτός της Κίνας, θα «σηκώσει» φορτία από τη Μέση Ανατολή, όπερ σημαίνει μεγαλύτερες αποστάσεις και αύξηση των ναύλων. Ήδη το Reuters μετέδωσε ότι πλοιοκτήτες αρνούνται να φορτώσουν στη Ρωσία.
Επιβαρύνονται τα λιμάνια
Στην αγορά μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, ο πόλεμος υποχρεώνει τις μεγάλες εταιρείες τακτικών γραμμών (liners) να τροποποιήσουν τα δρομολόγιά τους. Φυσικά, η κατάσταση επηρεάζει και τα ελληνικά λιμάνια.
Αρμόδιες πηγές από το λιμάνι του Πειραιά είπαν στη «Ν» ότι υπάρχει έντονη ανησυχία για πρόκληση νέων καθυστερήσεων στην εξυπηρέτηση των πλοίων, λόγω των φορτίων που θα μεταφερθούν εκτάκτως εκεί. «Είναι θέμα χώρου» επισημαίνεται χαρακτηριστικά. Υπενθυμίζεται ότι το κλείσιμο των προβλητών τους προηγούμενες μήνες, λόγω κινητοποιήσεων, καιρικών συνθηκών και η κρίση στην εφοδιαστική αλυσίδα υπερφόρτωσαν τις λιμενικές υποδομές.
Αναφορικά τώρα με τις ένοπλες συγκρούσεις, οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι σε πρώτη φάση επηρεάζονται τα δρομολόγια των μικρών feeders που συνδέουν τον Πειραιά με την Οδησσό, ενώ είναι ανοικτό το ενδεχόμενο να διακοπούν οι μεταφορές προς τη Μαύρη Θάλασσα, εάν οι liners υιοθετήσουν «war risk» πολιτικές.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται σε μία περίοδο που η κατάσταση στον Πειραιά είχε βελτιωθεί. Ειδικότερα, οι καθυστερήσεις είχαν μειωθεί σημαντικά, με αποτέλεσμα, μάλιστα, να απομακρυνθούν σκέψεις αποκλεισμού του λιμανιού από δρομολόγια (services) των μεγάλων εταιρειών μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων.
Σε ό,τι αφορά το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, πηγές της ΟΛΘ Α.Ε. είπαν στη «Ν» ότι «είναι συνήθης πρακτική των διεθνών ναυτιλιακών και μεταφορικών εταιρειών να επανασχεδιάζουν άμεσα τις μεταφορικές δραστηριότητες σε λιμάνια και κόμβους όταν προκύπτουν έκτακτες συνθήκες σε μια περιοχή. Σε κάθε περίπτωση παρακολουθούνται στενά όλες οι διεθνείς εξελίξεις και είναι σε ετοιμότητα να εξυπηρετήσουν τυχόν νέες ανάγκες».
Σε παγκόσμιο επίπεδο, Mediterranean Shipping Company (MSC) και Maersk ανέστειλαν κρατήσεις από και προς την Ουκρανία και η CMA από και προς την Οδησσό.
