Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Τα 1.000 δολάρια πλησιάζουν οι τιμές χονδρικής του φυσικού αερίου για τα 1.000 κυβικά μέτρα στην αγορά του Λονδίνου, καταγράφοντας μια αύξηση 5% σε μια μέρα, καθώς κλιμακώνεται η ένταση στην ανατολική Ουκρανία. Η μέγιστη τιμή στα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης ξεπέρασε τα 978 δολάρια και η ελάχιστη τα 937,7 στα 1.000 κυβικά. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης φυσικού αερίου άρχισαν να αυξάνονται σημαντικά το περασμένο καλοκαίρι: μέχρι το τέλος Αυγούστου, η τιμή αυξήθηκε από 250-300 δολάρια σε 600 δολάρια ανά χίλια κυβικά μέτρα. Τον Οκτώβριο για πρώτη φορά ξεπέρασε τα 1.000 δολάρια και στις 21 Δεκεμβρίου έφτασε στο ιστορικό υψηλό των 2.190 δολαρίων. Στη συνέχεια οι τιμές υποχώρησαν, αλλά παραμένουν σταθερά υψηλές, κάτι που δεν έχει παρατηρηθεί σε ολόκληρη την ιστορία της λειτουργίας των κόμβων φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Μια κλιμάκωση της κρίσης στην Ουκρανία θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου και οι πιθανές κυρώσεις κατά της Ρωσίας στον ενεργειακό τομέα θα επηρεάσουν σε κάθε περίπτωση και τους ευρωπαίους καταναλωτές, τονίζει ο Τιμ Κέλερ, επικεφαλής της γερμανικής ενεργειακής ένωσης Zukunft Gas.
«Οι αυξήσεις των τιμών θα μετακυλίονταν στους καταναλωτές με καθυστέρηση, λόγω των μακροπρόθεσμων συμβάσεων» προσθέτει.
Η ειδική σε θέματα ενέργειας Κλόντια Κέμφερτ από το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών συμμερίζεται την άποψη: «Οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν ήδη αυξηθεί λόγω της δύσκολης κατάστασης και οι περαιτέρω αυξήσεις των τιμών είναι πλέον πιο πιθανές. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι βρισκόμαστε σε πολύ σοβαρή κατάσταση, ακόμη και εν μέσω ενός πολέμου ορυκτών καυσίμων» λέει η Κέμφερτ και συμπληρώνει: «Η ενεργειακή μετάβαση πρέπει να προωθηθεί για να ξεφύγουμε όσο το δυνατόν περισσότερο από όλες τις ορυκτές ενεργειακές πηγές. Αυτή τη στιγμή πληρώνουμε το τίμημα για την καθυστερημένη ενεργειακή μετάβαση».
Τι θα αποφασίσουν αύριο οι 27
Η γερμανική Handelsblatt κάνει λόγο «για επικείμενο πόλεμο στην Ανατολική Ευρώπη, που θα οδηγήσει σε πρόσθετες επιβαρύνσεις, ιδίως όσον αφορά τις τιμές της ενέργειας»… «Είναι απίθανο να δούμε χαμηλότερες τιμές το 2022» αναφέρει.
Μετά την αναγνώριση από τη Μόσχα των αυτοαποκαλούμενων «Λαϊκών Δημοκρατιών» του Λουχάνσκ και του Ντόνετσκ στην ανατολική Ουκρανία, η Επιτροπή της ΕΕ επέβαλε κάποιες κυρώσεις κατά της Ρωσίας, κυρίως στον χρηματοπιστωτικό τομέα.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, συγκάλεσε μάλιστα για αύριο βράδυ έκτακτη σύνοδο κορυφής των 27 στις Βρυξέλλες, προκειμένου να καθοριστεί ενιαία στάση της ΕΕ έναντι της Μόσχας.
Η Κομισιόν προειδοποιεί επίση με πιο αυστηρά μέτρα την επόμενη εβδομάδα κατά του ρωσικού ενεργειακού τομέα, σε περίπτωση που η Ρωσία εξαπολύσει επίθεση σε όλη την Ουκρανία.
Η Γερμανική Ένωση Βιομηχανιών Ενέργειας τονίζει πως «αν οι παραδόσεις από τη Ρωσία περιοριστούν από τη μια μέρα στην άλλη, θα είναι μια μεγάλη πρόκληση που θα αντιμετωπίσει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση και ο τομέας της ενέργειας».
Μικρές ελπίδες από το Κατάρ
Την ίδια ώρα, το Κατάρ, από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς υγροποιημένου φυσικού αερίου στον κόσμο, εκτιμά ότι μπορεί να εκτρέψει μόνο το 10-15% των συμβολαίων LNG προς άλλους προορισμούς. Όπως είπε ο υπουργός Ενέργειας του Κατάρ, Σάαντ αλ Κάαμπι, «η αντικατάσταση των παραδόσεων ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη, βραχυπρόθεσμα είναι σχεδόν αδύνατη».
«Η Ρωσία καλύπτει το 40% των αναγκών της Ευρώπης σε φυσικό αέριο. Δεν υπάρχει καμία χώρα που να μπορεί να αντικαταστήσει αυτό το αέριο, δεν υπάρχει δυνατότητα να γίνει αυτό με LNG» δήλωσε ο αλ Κάαμπι. «Το μεγαλύτερο μέρος του LNG συνδέεται με μακροπρόθεσμα συμβόλαια και προορισμούς που είναι πολύ σαφείς. Άρα, η γρήγορη αντικατάστασή του είναι σχεδόν αδύνατο» σημείωσε ο υπουργός.
Λόγω της κρίσης Ρωσίας-Ουκρανίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη συζητούν εδώ και εβδομάδες με ενεργειακές εταιρείες και μεγάλες χώρες παραγωγής φυσικού αερίου για τη δυνατότητα μεγάλης προμήθειας φυσικού αερίου στην Ευρώπη σε περίπτωση που διακοπούν οι ρωσικές παραδόσεις.
Στις συζητήσεις φέρεται να έχουν συμμετάσχει ακόμη και μεγάλοι εισαγωγείς LNG στην Ασία - συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας, της Νότιας Κορέας, της Ινδίας, ακόμη και της Κίνας - για να στείλουν ενδεχομένως μέρος του υγροποιημένου αερίου στην Ευρώπη σε περίπτωση που η κρίση Ρωσίας-Ουκρανίας κλιμακωθεί σε σύρραξη.
Πόσο αξίζει ο Nord Stream 2;
Στο πολεμικό κλίμα που διαμορφώνεται φαίνεται να θυσιάζεται δια παντός ο ρωσικός αγωγός Nord Stream 2. H Γερμανία ανακοίνωσε ότι ανέστειλε επ' αόριστον τη διαδικασία πιστοποίησης του αγωγού, ως αντίποινα κατά της Μόσχας. Πόσο σημαντικός είναι όμως αυτός ο υποθαλάσσιος αγωγός, που έχει κοστίσει 11 δισεκατομμύρια δολάρια; Το ερώτημα θα μπορούσε να γίνει πολύ περίπλοκο στη γεωπολιτική σκακιέρα της Ανατολικής Ευρώπης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ουκρανία και αρκετές χώρες της ΕΕ, είχαν αντιταχθεί στο έργο από τότε που ανακοινώθηκε το 2015, προειδοποιώντας ότι θα αυξήσει την επιρροή της Μόσχας στην Ευρώπη.
Ο Nord Stream 2 θα μπορούσε να παρέχει 55 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως στη Γερμανία. Αν λειτουργούσε ο Nord Stream 2, το ποσοστό εξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο θα έφτανε σχεδόν στο 70%.
Μια ανάλυση του Ιταλικού Ινστιτούτου Διεθνών Πολιτικών Σπουδών (ISPI) δείχνει πάντως ότι υπό κανονικές συνθήκες η Ρωσία στέλνει σήμερα περίπου 160 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως στην Ευρώπη, το 90% των οποίων μεταφέρεται μέσω Ουκρανίας. Πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη ότι υπάρχουν ενεργοί αγωγοί φυσικού αερίου στη Λευκορωσία, ο Nord Stream 1 και ο TurkStream. «Απλά, ο Nord Stream 2 θα αποτελούσε κυρίως μια εγγύηση σε περίπτωση που έκλεινε ο ουκρανικός δρόμος, παρά μια επείγουσα ανάγκη για την Ευρώπη» εκτιμά το ISPI.
Στην πραγματικότητα, η διαπλοκή των γεωπολιτικών συμφερόντων είναι αυτή που καθιστά «νεκρό» τον αγωγό: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν πάντα εχθροί του εγχειρήματος, τόσο πολύ που ο τέως πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είχε επιβάλει κυρώσεις. Ο λόγος είναι επίσης ότι οι Αμερικανοί προωθούν το δικό τους υγροποιημένο φυσικό αέριο στο όνομα, φυσικά, της υπεράσπισης της Ευρώπης από τη ρωσική εξάρτηση».
«Παρατηρούμε την κατάσταση στην Ουκρανία με μεγάλη ανησυχία» λέει ο Τιμ Κέλερ της Zukunft Gas. «Ελπίζουμε ότι η διπλωματία θα αποδειχτεί επιτυχής και ότι δεν θα υπάρξει ένοπλη σύγκρουση. Η Ευρώπη εξαρτάται από τις εισαγωγές ενέργειας. Τώρα είναι ακόμη πιο σημαντικό να συνεχίσουμε να σκεφτόμαστε τη διαφοροποίηση των ευρωπαϊκών ενεργειακών πηγών».
Ελπίδες λόγω τέλους του χειμώνα
Ο ευρωπαϊκός πονοκέφαλος λόγω της εξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αρχίζει πάντως σιγά σιγά να υποχωρεί, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της δεξαμενής σκέψης Bruegel, στις Βρυξέλλες. «Χάρη στον ηπιότερο καιρό και τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου, οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης είναι πλέον αρκετά γεμάτες για να καλύψουν αυτή την περίοδο θέρμανσης, χωρίς ρωσικές εισαγωγές» εξηγεί ο Γκέργκ Ζάχμαν από το Bruegel. «Τα αποθέματα φυσικού αερίου στην Ευρώπη επαρκούν για να καλύψουν τη ζήτηση για την υπόλοιπη περίοδο θέρμανσης, ακόμη και σε περίπτωση δυσμενών καιρικών εξελίξεων και διακοπής όλων των ρωσικών προμηθειών από το τέλος αυτού του μήνα» προσθέτει ο αναλυτής του Bruegel. Προτείνει πάντως να μεταφερθεί φυσικό αέριο από τις καλύτερα εφοδιασμένες χώρες, σε εκείνες που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες ελλείψεις.
Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο naftemporiki.gr
