Από την έντυπη έκδοση
Του Σταμάτη Ζησίμου
[email protected]
Με αγωνία φαίνεται να προσμένουν την ενεργοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις της χώρας, καθώς μέσω αυτού προσβλέπουν σε άντληση ρευστότητας προκειμένου να υλοποιήσουν τα επενδυτικά τους σχέδια, τα οποία είτε προγραμματίζουν από καιρό είτε επιχειρούν να τα επισπεύσουν λόγω της συγκυρίας που -φαινομενικά τουλάχιστον- τις ευνοεί. Το ενδιαφέρον των ΜμΕ για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης αποτυπώνεται στην κυλιόμενη έκδοση-ανάλυση της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας (ΕΤΕ), με τις τελευταίες διαπιστώσεις της να αφορούν το δεύτερο εξάμηνο του 2021.
Σύμφωνα με την ανάλυση της τράπεζας, σε όρους επενδυτικών κεφαλαίων, η τρέχουσα κινητοποίηση του τομέα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων αντιστοιχεί σε δυνητικές επενδύσεις ύψους 14 δισ. ευρώ, λίγο πάνω από το 40% των συνολικών ιδιωτικών επενδύσεων που αναμένεται να κινητοποιηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Όπως παρατηρούν οι αναλυτές της ΕΤΕ, καθώς το μερίδιο αυτό είναι αντίστοιχο της συνεισφοράς των ΜμΕ στις πωλήσεις του επιχειρηματικού τομέα, η κινητοποίησή τους κρίνεται και ποσοτικά ικανοποιητική. Ωστόσο, αν και τα πιο ώριμα σχέδια είναι και τα σχετικά μεγαλύτερα, το μερίδιό τους δεν ξεπερνά το ένα τρίτο των συνολικών 14 δισ. ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι επενδύσεις περίπου 4 δισ. ευρώ φαίνεται προς το παρόν να έχουν υψηλή πιθανότητα υλοποίησης.
Σε κάθε περίπτωση, με τις πρώτες εκταμιεύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης για χρηματοδότηση επενδύσεων να επίκεινται, κρίνεται ενθαρρυντικό το ότι η μεγάλη πλειονότητα του τομέα των ΜμΕ έχει πλέον ενημερωθεί (75% από 66% το προηγούμενο εξάμηνο). Σημειώνεται ότι από το υπόλοιπο 25% του τομέα που δηλώνει ότι δεν το γνωρίζει, η πλειονότητα είναι κυρίως χρηματοοικονομικά αδύναμες επιχειρήσεις χωρίς επενδυτική δυναμική. Ακόμα πιο σημαντικό είναι ότι η ενημέρωση έχει αποδώσει, καθώς πλέον έχει κινητοποιηθεί το 50% του τομέα, το οποίο πλέον δηλώνει θετικό για τη συμμετοχή του σε δράσεις του Ταμείου. Το ποσοστό αυτό κρίνεται υψηλό, δεδομένου ότι αναφέρεται στη διάθεση αξιοποίησης ενός καθαρά επενδυτικού προγράμματος από ένα σχετικά συντηρητικό κομμάτι της ελληνικής επιχειρηματικότητας.
Κατηγορίες σχεδίων
Εστιάζοντας στις κατηγορίες επενδυτικών σχεδίων, είναι ενθαρρυντικό πως στις προτιμήσεις των ΜμΕ περιλαμβάνονται όλες οι επιλέξιμες κατηγορίες. Πρώτες σε προτίμηση έρχονται οι ψηφιακές επενδύσεις και οι επενδύσεις που στοχεύουν σε αύξηση του μεγέθους των επιχειρήσεων (41% και 40% αντίστοιχα). Ακολουθούν επενδύσεις πράσινης ανάπτυξης για το 24% των ΜμΕ (που φτάνει το 34% για τον κλάδο βιομηχανίας) και προώθηση συνεργασιών για το 21% των ΜμΕ (28% για τον τομέα υπηρεσιών). Τέλος, οι πιο παραδοσιακές επενδύσεις εξωστρέφειας και καινοτομίας προτιμώνται από ποσοστό της τάξης του 15% των ΜμΕ.
Επίσης ενδιαφέρον είναι το γεγονός πως ο βαθμός ετοιμότητας επενδυτικών σχεδίων διαφέρει ανά κατηγορία επένδυσης. Ειδικότερα, ενώ οι επενδύσεις εξωστρέφειας είναι σχετικά χαμηλά στις προτιμήσεις του τομέα, συγκριτικά είναι πιο μπροστά από τις υπόλοιπες κατηγορίες επενδύσεων (με 47% των σχεδίων σε στάδιο προετοιμασίας έναντι 27% για λοιπές κατηγορίες). Εν μέρει, σημειώνουν οι αναλυτές της ΕΤΕ, αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι οι εξαγωγές είναι μία διαχρονική μορφή επένδυσης, ενώ για την πλειονότητα των υπόλοιπων κατηγοριών η αναγκαιότητα προέκυψε από την πρόσφατη συγκυρία (π.χ., πράσινες και ψηφιακές επενδύσεις).
Αξιοσημείωτο είναι πως το 7% των σχεδίων για επενδύσεις σε καινοτομία είναι ήδη έτοιμο προς κατάθεση, δείχνοντας έτσι πως παρά το γεγονός ότι οι δανειοδοτήσεις από το Ταμείο δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη, ήδη έχει αρχίσει να απελευθερώνεται η δημιουργικότητα του τομέα των ΜμΕ.
Αναφορικά με την επενδυτική διάθεση που επιδεικνύουν οι πολύ μικρές επιχειρήσεις σχετικά με την επιδίωξή τους να ενταχθούν στις δράσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, επισημαίνεται ότι οι πολύ μικρές επιχειρήσεις ετοιμάζονται να κινηθούν πιο δυναμικά (αναλογικά με το μέγεθός τους) από τις υπόλοιπες ΜμΕ ως προς το ύψος των προγραμματιζόμενων επενδύσεων. Έτσι το μέσο ύψος επένδυσης για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις αναμένεται να κινηθεί στο 30% του κύκλου εργασιών τους (έναντι 28% και 22% για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις αντίστοιχα).
Πέραν της αυξημένης επενδυτικής διάθεσης, πολύ ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι οι πολύ μικρές επιχειρήσεις δείχνουν συνειδητοποιημένες να αξιοποιήσουν τις δράσεις του Ταμείου Ανάκαμψης με σωστή στόχευση, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις διαχρονικές αδυναμίες τους. Συγκεκριμένα, μεταξύ των πολύ μικρών επιχειρήσεων παρατηρείται αυξημένο ενδιαφέρον για επενδύσεις αύξησης μεγέθους επιχείρησης (36% του τομέα, από 21% το προηγούμενο εξάμηνο), αλλά και για ανάπτυξη συνεργασιών (25% του τομέα, από 14% το προηγούμενο εξάμηνο).
Συνοψίζοντας, οι πολύ μικρές επιχειρήσεις εμφανίζουν σε αυτή τη φάση δυναμισμό και σωστή στρατηγική στόχευση. Επιβεβαιωτικό αυτής της εικόνας είναι το γεγονός ότι το ύψος των δυνητικών επενδύσεών τους είναι αρκετά κοντά με των υπόλοιπων ΜμΕ (4,5-5 δισ. ευρώ η κάθε κατηγορία μεγέθους). Το πρόβλημα, ωστόσο, είναι ότι παραμένουν πίσω όσον αφορά την ετοιμότητα των σχεδίων τους. Συγκεκριμένα μόλις το 25% των επενδυτικών σχεδίων των πολύ μικρών επιχειρήσεων είναι σχετικά ώριμο (έναντι 39% των μεσαίων), δηλαδή λίγο πάνω από 1 δισ. ευρώ των σχεδίων των πολύ μικρών επιχειρήσεων εμφανίζουν αυτή τη στιγμή υψηλή πιθανότητα υλοποίησης (ποσό που είναι το ήμισυ του ύψους των σχεδίων υψηλής πιθανότητας υλοποίησης των μεσαίων επιχειρήσεων).
Επομένως, με το στοίχημα της ενημέρωσης να έχει κερδηθεί, η ενεργοποίηση και η στήριξη των ΜμΕ όσον αφορά την εκπόνηση των επενδυτικών σχεδίων τους θα κρίνει την επιτυχία του «Ελλάδα 2.0» να συνεισφέρει στο να καταστούν οι ελληνικές ΜμΕ πιο παραγωγικές και να μπορέσουν να ενταχθούν σε διεθνείς αλυσίδες αξίας.
Το ενδιαφέρον ανά κλάδο
Σύμφωνα με την ανάλυση της ΕΤΕ, διαφοροποίηση διαφαίνεται και στην εξέταση των ΜμΕ ανά κλάδο, με την κινητοποίησή τους να είναι εντονότερη στη βιομηχανία και τις κατασκευές με παράλληλη συμπίεση του ποσοστού των μικρομεσαίων με άγνοια των δράσεων του Ταμείου Ανάκαμψης. Πιο αναλυτικά:
Βιομηχανία: Το 52% του τομέα δηλώνει πως ετοιμάζεται να καταθέσει σχέδιο για συγχρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης (έναντι 44% το προηγούμενο εξάμηνο). Παράλληλα το ποσοστό των επιχειρήσεων του τομέα που έχει άγνοια σχετικά με τις δράσεις του Ταμείου περιορίστηκε στο 22% (από 36% το προηγούμενο εξάμηνο). Οι ΜμΕ στον βιομηχανικό κλάδο ετοιμάζουν επενδύσεις αξίας 1,7 δισ. ευρώ, με το 4% αυτών (60 εκατ. ευρώ) να είναι σχέδια έτοιμα προς κατάθεση.
Εμπόριο: Το 45% του τομέα δηλώνει πρόθυμο να αξιοποιήσει το Ταμείο Ανάκαμψης (έναντι 42% το προηγούμενο εξάμηνο). Παράλληλα το ποσοστό των ΜμΕ που δεν έχει γνώση για τις δράσεις του Ταμείου διαμορφώθηκε στο 28% (έναντι 35% το προηγούμενο εξάμηνο). Επιπλέον, ο κλάδος του εμπορίου είναι ο κλάδος με το υψηλότερο ποσό προγραμματιζόμενων επενδύσεων, συνολικού ύψους 6,1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το 2% (110 εκατ. ευρώ) είναι σχέδια έτοιμα προς κατάθεση.
Υπηρεσίες: Το 51% του κλάδου δηλώνει πως θα κάνει χρήση των δράσεων του Ταμείου Ανάκαμψης (έναντι 48% το προηγούμενο εξάμηνο), ενώ το ποσοστό των επιχειρήσεων που δηλώνουν πως δεν γνωρίζουν τίποτα σχετικά με το Ταμείο αντιστοιχεί στο 22% του κλάδου (έναντι 29% το προηγούμενο εξάμηνο). Παράλληλα οι ΜμΕ στις υπηρεσίες ετοιμάζουν επενδύσεις συνολικού ύψους 5,3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το 2% (80 εκατ. ευρώ) αντιστοιχούν σε σχέδια ήδη έτοιμα προς κατάθεση.
Κατασκευές: Σημαντική αύξηση κατέγραψε το ποσοστό του κλάδου που ετοιμάζεται να χρησιμοποιήσει δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, καθώς διαμορφώθηκε στο 54% από 36% το προηγούμενο εξάμηνο. Παράλληλα, στο 24% (από 41% το προηγούμενο εξάμηνο) περιορίστηκε το ποσοστό του τομέα με άγνοια των δράσεων του Ταμείου. Τέλος, οι επενδύσεις που σχεδιάζει ο κλάδος είναι ύψους 1,1 δισ. ευρώ, χωρίς ωστόσο να εκτιμάται ότι υπάρχουν προς το παρόν σχέδια έτοιμα προς κατάθεση.
