Από την έντυπη έκδοση
Του Σταμάτη Ζησίμου
[email protected]
Σχεδόν... απόλυτα βέβαιη ότι θα υπάρξει πλήρης αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων του ΕΣΠΑ 2014 - 2020 είναι πλέον η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, καθώς η απορρόφηση του προγράμματος αγγίζει ήδη το 70%, τοποθετώντας την Ελλάδα στη δεύτερη θέση μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το ποσοστό αυτό, του οποίου η επίτευξη έμοιαζε εξαιρετικά δύσκολη πριν από δύο έτη, «απαλλάσσει» σε έναν βαθμό τους επιτελείς του υπουργείου από το να τρέχουν την τελευταία στιγμή για την κάλυψη των στόχων και τους δίνει το περιθώριο να ασχοληθούν εντονότερα με την ενεργοποίηση του νέου ΕΣΠΑ 2021 - 2027, η έγκριση του οποίου αναμένεται από την Κομισιόν εντός του πρώτου τετραμήνου του 2022.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η προγραμματική περίοδος 2014 - 2020 κλείνει οριστικά στο τέλος του 2023, δηλαδή σε δύο χρόνια και τα προς απορρόφηση κοινοτικά κονδύλια που απομένουν είναι 5,7 δισ. ευρώ.
Μάλιστα, όπως επισήμανε ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Γιάννης Τσακίρης σε άρθρο του στη «Ν» (φ. 14/1/2022) «ο στόχος είναι απολύτως υλοποιήσιμος, καθώς το προς απορρόφηση ποσό είναι κάτι λιγότερο από τα 3 δισ. ετησίως».
Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία (10/1/2022), η απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ ανήλθε στο 69,79%, τοποθετώντας την Ελλάδα στη δεύτερη θέση των χωρών της Ε.E. Το ποσοστό αυτό μεταφράζεται σε απορρόφηση 13.092.601.644 ευρώ από το σύνολο 18.759.366.734 ευρώ κοινοτικών πόρων που αντιστοιχούν στην Ελλάδα.
Αν αθροιστεί και το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) που το χειρίζεται αποκλειστικά το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, τότε οι πόροι που έχουν απορροφηθεί είναι 16.425.673.825 ευρώ από το σύνολο των 23.477.658.527 ευρώ των κοινοτικών πόρων της συγκεκριμένης Προγραμματικής Περιόδου. Στην περίπτωση αυτή (της άθροισης και του ΠΑΑ) το ποσοστό απορρόφησης των κοινοτικών πόρων ανέρχεται στο 69,96%.
Επιδόσεις ανά τομέα
Ως προς την απορροφητικότητα των Τομεακών Προγραμμάτων, στις πρώτες θέσεις βρίσκονται τα προγράμματα Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού με 80,98% και το Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ) με 80,53%. Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι το ΕΠΑνΕΚ αποτελεί το μεγαλύτερο πρόγραμμα του ΕΣΠΑ, με πόρους της τάξεως των 8,02 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 6,6 δισ. ευρώ προέρχονται από την Κοινότητα.
Επίσης, είναι το μόνο πρόγραμμα του οποίου ο προϋπολογισμός αυξήθηκε από τα 4,7 δισ. ευρώ που προβλεπόταν αρχικά, στα 8,02 δισ. ευρώ, καθώς αποτέλεσε την «αιχμή του δόρατος» για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και των ελεύθερων επαγγελματιών στη διάρκεια της πανδημίας.
Ενδεικτικό είναι άλλωστε το γεγονός ότι το έτος 2021 υποβλήθηκαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή αιτήματα πληρωμής συνολικού προϋπολογισμού 3,1 δισ. ευρώ, με το μεγαλύτερο μέρος αυτών των πόρων να αφορά δράσεις κρατικών ενισχύσεων για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις μέσω του ΕΠΑνΕΚ (περίπου 1,4 δισ. ευρώ) και των ΠΕΠ (περίπου 1 δισ. ευρώ).
Αντίθετα, κάτω από τη... βάση, δηλαδή δεν έχουν πιάσει ούτε το 50%, βρίσκονται τα τομεακά προγράμματα Μεταρρύθμιση Δημοσίου Τομέα με ποσοστό απορρόφησης 47,62% και το Υποδομές, Μεταφορές, Περιβάλλον με ποσοστό 48,43%. Σε ακόμη πιο χαμηλά επίπεδα βρίσκεται το πρόγραμμα Θάλασσα και Αλιεία, με ποσοστό 39,29%, ωστόσο το συγκεκριμένο πρόγραμμα είναι σχετικά μικρού προϋπολογισμού (381,7 εκατ. ευρώ κοινοτικών πόρων).
Σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα Τεχνική Βοήθεια, η απορρόφησή του αγγίζει το 90% (89,35%).
Στο σκέλος των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (ΠΕΠ) την πρώτη θέση κατέχει το πρόγραμμα της περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου με ποσοστό 86,75%, ακολουθεί η Κεντρική Μακεδονία με ποσοστό 85,28% και η Αττική με 83,86%.
ΠΑΑ και Interreg
Καλές επιδόσεις καταγράφει το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ), με το ποσοστό απορρόφησης να ανέρχεται στο 70,64%. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το ΠΑΑ αποτελεί ξεχωριστό πρόγραμμα και περιλαμβάνεται με διακριτό κωδικό στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ. Ο συνολικός προϋπολογισμός του ΠΑΑ είναι 5,63 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 4,72 δισ. ευρώ αποτελούν την κοινοτική συνδρομή και τα υπόλοιπα την εθνική συμμετοχή. Με εξαίρεση το πρόγραμμα Βαλκάνια - Μεσόγειος, όπου η απορρόφηση είναι της τάξεως του 71,34%, χαμηλά κινούνται οι επιδόσεις των διασυνοριακών προγραμμάτων εδαφικής συνεργασίας (Interreg). Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα Ελλάδα - Κύπρος βρίσκεται στο 47,95%, το Ελλάδα - Βουλγαρία στο 53,09%, το Ελλάδα - Ιταλία στο 45,81%, το πρόγραμμα Ελλάδα - Βόρεια Μακεδονία στο 49,06% και το Ελλάδα -Αλβανία στο 44,66%. Επισημαίνεται ότι στα ποσά των προγραμμάτων εδαφικής συνεργασίας συμπεριλαμβάνεται η αναλογία όλων των χωρών.
Στις πρώτες θέσεις της Ε.Ε.
Όπως επισημαίνει με δήλωσή του στη «Ν» ο γενικός γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρης Σκάλκος, «το 2021 υπήρξε ακόμη μία καλή χρονιά για τα προγράμματα του ΕΣΠΑ. Οι επιδόσεις στην υλοποίηση των συγχρηματοδοτούμενων δράσεων διατηρήθηκαν για δεύτερο συνεχόμενο έτος σε υψηλά επίπεδα, τοποθετώντας τη χώρα μας στις πρώτες θέσεις της ευρωπαϊκής κατάταξης και ενισχύοντας τα δημόσια έσοδα σε μία περίοδο αυξημένων δημοσιονομικών απαιτήσεων για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας.
Παράλληλα, προχωρήσαμε σημαντικά στην προετοιμασία για τη νέα προγραμματική περίοδο, καθώς η Ελλάδα έγινε η πρώτη χώρα της οποίας εγκρίθηκε το νέο Εταιρικό Σύμφωνο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ), υπέβαλε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς έγκριση το σύνολο των νέων τομεακών και περιφερειακών προγραμμάτων και έθεσε σε διαβούλευση τον νέο εφαρμοστικό νόμο για την περίοδο 2021-2027.
Το 2022 αποτελεί μία ακόμη περισσότερο απαιτητική χρονιά, με τους στόχους μας να περιλαμβάνουν για την επιτυχή ολοκλήρωση των προγραμμάτων της τρέχουσας περιόδου 2014-2020 την ενεργοποίηση των νέων προγραμμάτων για την περίοδο 2021-2027, καθώς και τη λειτουργία των δομών της νέας αρχιτεκτονικής του ΕΣΠΑ».
