Από την έντυπη έκδοση
Της Τέτης Ηγουμενίδη
[email protected]
Σημαντική αύξηση έως 24% παρατηρείται στα μισθώματα για τους ποιοτικούς γραφειακούς χώρους στην Αθήνα, αποτυπώνοντας το ενδιαφέρον που καταγράφεται για τη στέγαση ή τη μετεγκατάσταση επιχειρήσεων σε χώρους υψηλών προδιαγραφών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποιεί η εταιρεία παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών στην κτηματαγορά Cushman & Wakefield Proprius (C&W Proprius), στο κέντρο της Αθήνας η μέση τιμή ανά τετραγωνικό μέτρο ανά μήνα διαμορφώθηκε το τρίτο τρίμηνο του 2021 σε 24 ευρώ, έναντι 22 ευρώ το αντίστοιχο τρίμηνο του 2020 (αύξηση 9%).
Στους οδικούς άξονες Κηφισίας, Αττική Οδός και Μεσογείων (Βόρεια της Αττικής) η αύξηση έφθασε το 24% (από 18,5 ευρώ το τ.μ. τον μήνα σε 23 ευρώ), στην Εθνική Οδό Αθηνών Λαμίας 15% (από 13 ευρώ σε 15 ευρώ), στη Συγγρού και τη Βουλιαγμένης 8,5% (από 17,5 ευρώ σε 19 ευρώ) και στον Πειραιά 9,6% (από 15,5 ευρώ ανά τ.μ. τον μήνα σε 17 ευρώ).
Κάτω τα καταστήματα
Αντίθετη είναι η εικόνα στα ενοίκια των καταστημάτων στους παραδοσιακούς εμπορικούς δρόμους, με τις τιμές μίσθωσης να σημειώνουν στις περισσότερες περιπτώσεις υποχώρηση, αποτυπώνοντας τις δυσκολίες που έχει αντιμετωπίσει το εμπόριο λόγω της πανδημίας.
Στην οδό Ερμού στο κέντρο της Αθήνας και σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της C&W Proprius, η τιμή μίσθωσης ανά τ.μ. ανά μήνα διαμορφώθηκε σε 260 ευρώ από 285 το τρίτο τρίμηνο του 2020, στη Γλυφάδα σε 130 ευρώ από 135, στην Κηφισιά στα 110 ευρώ από 120, στον Πειραιά σε 75 ευρώ από 80 και στη Θεσσαλονίκη στην Τσιμισκή στα 125 ευρώ από 135, ενώ στο Κολωνάκι παρέμενε στα 95 ευρώ ανά τ.μ. ανά μήνα.
Η έκθεση της ΤτΕ
Όπως σημειώνει η Τράπεζα της Ελλάδος στην ενδιάμεση έκθεσή της για την ελληνική οικονομία και ειδικότερα για τα ακίνητα, που δημοσιοποίησε στο τέλος του προηγούμενου έτους, τους προσεχείς μήνες, με δεδομένο ότι η οικονομία έχει εισέλθει σε πορεία ανάκαμψης, η ελληνική αγορά ακινήτων αναμένεται να συνεχίσει να αναπτύσσεται. Η σωρευτικά σημαντική πτώση των αξιών και η περιορισμένη οικοδομική δραστηριότητα της τελευταίας δεκαετίας έχουν αναδείξει σημαντικές ευκαιρίες και δυνατότητες, οι οποίες, σε συνδυασμό με τη σταδιακή ενίσχυση των επενδύσεων, την προσπάθεια καταπολέμησης της γραφειοκρατίας μέσω της ψηφιακής αναβάθμισης του κράτους, τη δρομολόγηση και επιτάχυνση σημαντικών έργων υποδομής, τη δυναμική του τουρισμού και την περαιτέρω ανάκαμψη της οικονομίας, αναμένεται να δώσουν πρόσθετη ώθηση στη θετική δυναμική που σταδιακά αναπτύσσει η αγορά ακινήτων.
Επισημαίνει ωστόσο παράλληλα, ότι εξακολουθούν να υφίστανται παράμετροι αβεβαιότητας, οι οποίες πλέον δεν περιορίζονται στις άμεσες επιπτώσεις από την πανδημία, αλλά σχετίζονται επιπρόσθετα με τη διάρκεια της διατάραξης των διεθνών εφοδιαστικών αλυσίδων και τα αυξημένα κόστη των πρώτων υλών, παράγοντες οι οποίοι, εφόσον παραμείνουν για παρατεταμένη περίοδο, ενδέχεται να ανακόψουν τους ρυθμούς της οικοδομικής δραστηριότητας και να περιορίσουν τις τρέχουσες κεφαλαιακές αποδόσεις της αγοράς ακινήτων.
Θετικοί ρυθμοί μεταβολής
Με βάση τους δείκτες τιμών της Τράπεζας της Ελλάδος στην αγορά επαγγελματικών ακινήτων, το πρώτο εξάμηνο του 2021 καταγράφηκαν θετικοί ρυθμοί μεταβολής.
Συγκεκριμένα, βάσει των προσωρινών στοιχείων, το πρώτο εξάμηνο του 2021 αυξήσεις καταγράφηκαν στις τιμές αγοράς γραφείων και καταστημάτων υψηλών προδιαγραφών, για το σύνολο της χώρας, 1,4% και 1,1% αντίστοιχα, σε σχέση με το δεύτερο εξάμηνο του 2020. Για το σύνολο του 2020, με βάση τα αναθεωρημένα στοιχεία, η μέση ετήσια αύξηση για τα γραφεία και καταστήματα υψηλών προδιαγραφών για το σύνολο της χώρας ανήλθε στο 1,2% και 2,5% αντίστοιχα.
Αύξηση των ξένων επενδύσεων κατά 34%
Ενθαρρυντικά είναι τα στοιχεία για την πορεία των ξένων άμεσων επενδύσεων στην αγορά ακινήτων, καθώς με βάση τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος κατά τη διάρκεια του 9μήνου του 2021 αυξήθηκαν περίπου 34% και διαμορφώθηκαν σε 797,2 εκατ. ευρώ, έναντι 592 εκατ. το αντίστοιχο διάστημα του 2020.
Η εκτίμηση των στελεχών της αγοράς για το 2022 είναι πως το ενδιαφέρον των ξένων για το ελληνικό real estate θα συνεχιστεί στον βαθμό που οι εξελίξεις γενικότερα στην οικονομία το επιτρέψουν.
Η Τράπεζα της Ελλάδος σημειώνει σχετικά ότι το επενδυτικό ενδιαφέρον για επαγγελματικής χρήσης ακίνητα εμφανίζεται ανανεωμένο, με αρκετά νέα έργα ανάπτυξης και ανακατασκευής να δρομολογούνται και την οικοδομική δραστηριότητα του οκταμήνου του 2021, σε κάποιες κατηγορίες επαγγελματικών ακινήτων, να εμφανίζει από τα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας δεκαετίας.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την οικοδομική δραστηριότητα, σε ετήσια βάση, καταγράφονται ιδιαίτερα υψηλοί ρυθμοί αύξησης στον αριθμό νέων αδειών για την κατασκευή γραφείων (52,2%) και καταστημάτων (68,3%), ενώ αντίστοιχα πολύ υψηλοί ρυθμοί, τόσο σε όρους αριθμού νέων αδειών όσο και σε όρους όγκου, καταγράφονται σχεδόν στο σύνολο των ακινήτων επαγγελματικών χρήσεων, γεγονός ενδεικτικό της ενισχυόμενης ζήτησης και της τάσης ανανέωσης του υφιστάμενου αποθέματος.
Στον τομέα των ξενοδοχείων η οικοδομική δραστηριότητα διατηρεί αρκετά υψηλούς θετικούς ρυθμούς, χωρίς ωστόσο να έχει ανακτήσει τους ρυθμούς που εμφάνιζε πριν από την υγειονομική κρίση.
Ενεργειακή απόδοση
Βάσει των στοιχείων της Cushman & Wakefield Proprius υπό κατασκευή βρίσκονται γραφειακοί χώροι έκτασης συνολικά 109.529 τ.μ., ενώ σχεδιάζονται 236.647 τ.μ.
Στην πλειονότητά τους, τα τρέχοντα έργα ανάπτυξης επαγγελματικών ακινήτων υψηλών προδιαγραφών στοχεύουν πλέον σε ενεργειακά και περιβαλλοντικά βιώσιμες λύσεις. Οι επενδυτές αναζητούν καλύτερες αποδόσεις, ενώ ταυτόχρονα οι χρήστες επιδιώκουν την εξοικονόμηση ενέργειας και αντίστοιχη μείωση του λειτουργικού κόστους. Ακίνητα με ανώτερες προδιαγραφές βιοκλιματικού σχεδιασμού, αερισμού, φωτισμού, αυξημένη ενεργειακή αυτονομία και σύγχρονες τεχνολογικά υποδομές ανταποκρίνονται καλύτερα τόσο στις τρέχουσες υγειονομικές απαιτήσεις όσο και στις νέες ενεργειακές προκλήσεις.
