Από την έντυπη έκδοση
Του Μωυσή Λίτση
[email protected]
Το 2021 ξεκινούσε με την αισιοδοξία των εμβολίων και τη σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων που είχαν ληφθεί σε ολόκληρο τον κόσμο για την αντιμετώπιση της πανδημίας του Covid-19. Η παγκόσμια οικονομία ξαναέπαιρνε μπροστά μετά την… ακινησία του 2020, με την εκτίναξη των περισσότερων δεικτών στις διεθνείς αγορές να αντικατοπτρίζει την επανεκκίνηση αυτή.
Η επανεκκίνηση ωστόσο της οικονομίας και η εκτίναξη στις τιμές του πετρελαίου, του φυσικού αερίου, αλλά και εμπορευμάτων, όπως ο καφές και τα βασικά μέταλλα, ξαναέφεραν προ των πυλών την απειλή του πληθωρισμού. Απειλή που πληρώνουν πρωτίστως οι ανά τον κόσμο καταναλωτές, με το αυξανόμενο κόστος προϊόντων και υπηρεσιών.
Η αναθέρμανση των οικονομιών πυροδότησε επίσης τη συζήτηση για το αν οι κεντρικές τράπεζες θα αποσύρουν τα πρωτοφανή μέτρα στήριξης που είχαν υιοθετήσει για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας. Στο προσκήνιο ήρθε βέβαια και η προοπτική να αρχίσουν να αυξάνουν τα επιτόκια, ύστερα από μία δεκαετία συνεχούς μείωσης στο μηδέν.
Οι εξελίξεις αυτές καθόρισαν αναλόγως και τη στάση των αγορών το 2021:
* Εν αρχή ην… το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, η εκτίναξη των οποίων καίει την τσέπη των καταναλωτών σε ολόκληρο τον κόσμο, ανεβάζοντας στα ύψη το ενεργειακό κόστος.
* Η τιμή του πετρελαίου μπρεντ έκλεισε το 2021 με άνοδο 54,02% και με υψηλό έτους τα 86,70 δολάρια το βαρέλι στις 26 Οκτωβρίου. Στις αρχές του χρόνου η τιμή του μπρεντ βρισκόταν μόλις στα 50,53 δολάρια το βαρέλι, μέσα σε έξι μήνες όμως και έως τις 2 Ιουλίου έφθασε στα 76,17 δολάρια εν μέσω της εκρηκτικής ζήτησης που προκάλεσαν η άρση των lockdowns, οι υψηλοί ρυθμοί ανάκαμψης που πυροδότησαν τα πακέτα δημοσιονομικής στήριξης και η αισιοδοξία για υπέρβαση της πανδημίας με τα προγράμματα εμβολιασμών.
* Ο δείκτης εμπορευμάτων S&P GSCI έκλεισε τη χρονιά με άνοδο 32%, με τα βιομηχανικά μέταλλα να είναι οι μεγάλοι πρωταγωνιστές. Ο χαλκός κατέγραψε νέο ιστορικό ρεκόρ στα 10.720 δολάρια ο τόνος στις 10 Μαΐου κι έκλεισε τη χρονιά με άνοδο 26,87%, ενώ ο κασσίτερος εκτινάχθηκε με άλμα που άγγιξε το 100%.
* Στην αγορά του καφέ, ο ρομπούστα έχει φθάσει σε επίπεδα ρεκόρ, ενώ ο αράμπικα κλείνει τη χρονιά με άνοδο 78,4%.
Ναυτιλία
* Τα προβλήματα που προκάλεσε στην εφοδιαστική αλυσίδα η πανδημία του κορωνοϊού είχαν αντίκτυπο και στη ναυτιλία, με τις τιμές των κοντέινερ να εκτοξεύονται στα ύψη και πολλές επιχειρήσεις να στρέφονται στη φθηνότερη μεταφορά χύδην φορτίων.
Ενδεικτικά, όταν ένα κοντέινερ για να μεταφερθεί με πλοίο το 2020 στοίχιζε κάτω από 2.000 δολάρια, φέτος ξεπέρασε, κατά μέσο όρο, ακόμα και τα 11.000 δολάρια.
Η άνοδος αυτή των τιμών στην ενέργεια, τα εμπορεύματα και το κόστος μεταφοράς στη ναυτιλία, μπορεί να έχει δώσει τρελές αποδόσεις σε όσους πόνταραν στο μπουμ της επανεκκίνησης της παγκόσμιας οικονομίας, έχει ωστόσο εκτοξεύσει τον πληθωρισμό και την ακρίβεια σε πολλές χώρες του κόσμου.
Χρηματιστηριακοί δείκτες
* Η αισιοδοξία για την επανέναρξη της οικονομικής δραστηριότητας εκτίναξε επίσης τους χρηματιστηριακούς δείκτες σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Για την ευφορία στη Wall Street σημαντικό ρόλο έπαιξε και το πακέτο ύψους 1,9 τρισ. δολαρίων για την ενίσχυση της οικονομίας, συν το πρόσθετο πακέτο ύψους 2 τρισ. δολαρίων που ανακοίνωσε ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν. Και ας εγκυμονεί ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός κατά τους επικριτές της… γενναιοδωρίας του Αμερικανού προέδρου.
Ο πανευρωπαϊκός δείκτης STOXX Europe 600 ενισχύθηκε το 2021 21%, σε αντίθεση με τον ευρύτερο αμερικανικό δείκτη που κατέγραψε υψηλότερη απόδοση, 25,7%.
Το ελληνικό χρηματιστήριο πάντως δεν είχε να προσφέρει τόσο μεγάλες συγκινήσεις, κλείνοντας τη χρονιά με πολύ μικρότερη άνοδο, 9,5%.
Νομίσματα και κρυπτονομίσματα
* Στα νομίσματα, αναμφισβήτητα το 2021 ήταν η χρονιά του δολαρίου. Η υψηλή ανάπτυξη της αμερικανικής οικονομίας φαίνεται να φέρνει τη Fed κοντύτερα στο ενδεχόμενο να αυξήσει πρώτη τα επιτόκια, σε σχέση με την περισσότερο επιφυλακτική ΕΚΤ, που θεωρεί πρόωρη την απόσυρση από τα μέτρα στήριξης. Το ευρώ έκλεισε τη χρονιά με πτώση μεγαλύτερη του 7%, με το δολάριο αντιθέτως να καταγράφει την υψηλότερη άνοδο στη διάρκεια των τελευταίων έξι ετών. Αντιθέτως ο χρυσός, που καθ’ όλη τη διάρκεια του 2020 πρωταγωνιστούσε ως «ασφαλές καταφύγιο», έχασε μέρος από τη λάμψη του.
* Το 2021 μπήκε επίσης ορμητικά στη ζωή μας το bitcoin, πυροδοτώντας μία πολεμική που ακόμη συνεχίζεται για το κατά πόσο η τρελή του κούρσα είναι επικίνδυνη «φούσκα» ή αποτίμηση μιας νέας εκκολαπτόμενης πραγματικότητας.
Η κίνηση του μεγαλύτερου στον κόσμο κρυπτονομίσματος χαρακτηρίστηκε από έντονες διακυμάνσεις. Η κεφαλαιοποίησή του άγγιξε στα μέσα Φεβρουαρίου το 1 τρισ. δολάρια για πρώτη φορά στην ιστορία, με μεγάλους θεσμικούς επενδυτές, χρηματοπιστωτικούς ομίλους και επιχειρήσεις να στρέφονται σε αυτό.
* Στις αναδυόμενες αγορές ξεχωρίζει η χωρίς τέλος βουτιά της τουρκικής λίρας - έχει υποτιμηθεί φέτος πάνω από 37% έναντι του δολαρίου.
Το ερώτημα πλέον είναι σε ποιες αγορές, και σε ποια έκταση, η κούρσα θα συνεχιστεί και το 2022, και η απάντηση που δίνουν οι αναλυτές είναι πως πολλά θα εξαρτηθούν από την εξέλιξη της πανδημίας και τη διάρκεια της κρίσης στην εφοδιαστική αλυσίδα.
