Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Κούρου
[email protected]
«Τίτλοι τέλους» πέφτουν για τις εκκρεμείς φορολογικές υποθέσεις του 2015, καθώς από σήμερα θεωρούνται τυπικά ότι έχουν παραγραφεί, αφού ο χρόνος που απομένει μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους δεν επαρκεί για να τηρηθούν με «ευλάβεια» όλες οι προθεσμίες και διαδικασίες που απαιτούνται για τον νομότυπο επανέλεγχό τους.
Το ίδιο φυσικά ισχύει και για όλες τις εκκρεμείς υποθέσεις ακόμη και από το 2005, αφού η 31η Δεκεμβρίου 2021 είναι ημερομηνία ορόσημο για την παραγραφή χιλιάδων φορολογικών υποθέσεων, για τις οποίες όχι μόνο δεν έχει ολοκληρωθεί ο έλεγχος, αλλά δεν έχει κοινοποιηθεί στον υπόχρεο η πράξη διορθωτικού προσδιορισμού φόρου και φυσικά δεν του δίδεται ο προβλεπόμενος από τη νομοθεσία χρόνος να λάβει γνώση των στοιχείων του ελέγχου, αλλά και να έχει τη δυνατότητα να εκθέσει τις θέσεις του. Η παραγραφή φυσικά δεν ισχύει εάν έχουν περιέλθει σε γνώση των φορολογικών αρχών στοιχεία για διακίνηση εικονικών στοιχείων, ή για άλλες, λίγες ωστόσο, περιπτώσεις που προβλέπονται στην ισχύουσα νομοθεσία και μπορούν να αφήσουν ανοιχτή την υπόθεση.
Οι διατάξεις του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας
Θα πρέπει να αναφερθεί, με βάση τις διατάξεις του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, ότι με την ολοκλήρωση των ελεγκτικών επαληθεύσεων από τον ελεγκτή και σε κάθε περίπτωση που διαπιστώνεται από τον φορολογικό έλεγχο ότι προκύπτει διαφοροποίηση της φορολογικής οφειλής του φορολογούμενου σε σχέση με τις δηλώσεις που έχει υποβάλει, πριν από τη σύνταξη της οικείας έκθεσης ελέγχου και της έκδοσης της οριστικής πράξης διορθωτικού προσδιορισμού φόρου θα πρέπει να επιδίδεται στον υπόχρεο προσωρινός διορθωτικός προσδιορισμός του φόρου, μαζί με το σχετικό σημείωμα διαπιστώσεων με τα αποτελέσματα του φορολογικού ελέγχου, στο οποίο θα αναφέρεται η φορολογική οφειλή με βάση τα αποτελέσματα του ελέγχου αυτού, καθώς και οποιοδήποτε σχετικό στοιχείο αιτιολογεί τη διαφοροποίηση της αμέσως ως άνω οφειλής σε σχέση με τη φορολογική οφειλή με βάση τη δήλωση.
Το κρίσιμο όμως είναι ότι με το εν λόγω σημείωμα θα καλείται ο φορολογούμενος να διατυπώσει τις απόψεις του σχετικά με τον προσωρινό διορθωτικό προσδιορισμό του φόρου εντός είκοσι (20) ημερών από την επίδοσή του.
Στο πλαίσιο λοιπόν τήρησης των Συνταγματικών επιταγών και της ασφάλειας δικαίου, οι κανόνες επιτάσσουν όπως τηρούνται όλες οι προθεσμίες οι οποίες δεν μπορούν να «καταπατηθούν», γεγονός που σημαίνει ότι η διακοπή της προθεσμίας παραγραφής δεν εξαρτάται μόνο από την έκδοση καταδικαστικής πράξης, αλλά και από την εμπρόθεσμη κοινοποίησή της στον υπόχρεο σε βάρος του οποίου εκδίδεται η πράξη.
Η κοινοποίηση των πράξεων
Επισημαίνεται ότι η κοινοποίηση πράξεων που εκδίδει, σύμφωνα με τον Κώδικα, η φορολογική διοίκηση προς φορολογούμενο ή άλλο πρόσωπο, γίνεται εγγράφως ή ηλεκτρονικώς, ενώ συντελείται όταν:
α) έχει κοινοποιηθεί ηλεκτρονικά, ή στον λογαριασμό του εν λόγω προσώπου ή του νόμιμου αντιπροσώπου του ή του φορολογικού εκπροσώπου του στο πληροφοριακό σύστημα, την οποία μάλιστα ακολουθεί ηλεκτρονική ειδοποίηση στη δηλωθείσα διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του,
β) αποσταλεί με συστημένη επιστολή στην τελευταία δηλωθείσα ταχυδρομική διεύθυνση κατοικίας ή επαγγελματικής εγκατάστασης του εν λόγω προσώπου, ή
γ) επιδοθεί στο εν λόγω πρόσωπο, κατά τις διατάξεις του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, μόνο εφόσον δεν είναι δυνατή η επίδοση με άλλον τρόπο. Η κοινοποίηση σύμφωνα με τον Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας θεωρείται νόμιμη, εφόσον γίνει στην τελευταία δηλωθείσα στη φορολογική διοίκηση διεύθυνση κατοικίας ή επαγγελματικής εγκατάστασης του προσώπου.
Το «καθεστώς» παραγραφής υποθέσεων
Ειδικότερα πάντως, πέρα από την τήρηση των τυπικών διαδικασιών που πρέπει εκ του νόμου να τηρούνται, καθώς σε διαφορετική περίπτωση η υπόθεση «χάνεται», το «καθεστώς» για την παραγραφή υποθέσεων έχει διαμορφωθεί ως εξής:
1. Η κανονική περίοδος παραγραφής εξακολουθεί να είναι 5ετής. Η πενταετία αρχίζει να μετρά αμέσως μετά το τέλος του έτους εντός του οποίου πρέπει να υποβληθεί η σχετική φορολογική δήλωση.
2 Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία εντός της κανονικής 5ετούς προθεσμίας παραγραφής θα εντοπίζονται νέα στοιχεία, από τα οποία προκύπτει ακόμη μεγαλύτερη φορολογητέα ύλη και συνακόλουθα υποχρέωση για πληρωμή επιπλέον φόρου, η προθεσμία αυτή θα παρατείνεται για ένα ακόμη έτος.
3 Στις περιπτώσεις που μετά τη λήξη της κανονικής 5ετούς προθεσμίας παραγραφής οι φοροελεγκτικές αρχές εντοπίζουν στοιχεία που θεωρούνται νέα και αποδεικνύουν ότι το πραγματικό ύψος της φορολογητέας ύλης ήταν μεγαλύτερο και το ποσό του φόρου που έπρεπε να πληρώσει ο φορολογούμενος είναι υψηλότερο, τότε η περίοδος παραγραφής θα παρατείνεται για 5 έτη και θα γίνεται 10ετής στον φόρο εισοδήματος, ενώ στον ΦΠΑ θα παρατείνεται για 5 έτη και θα γίνεται 10ετής ακόμη και στις περιπτώσεις που δεν διενεργήθηκε αρχικός έλεγχος εντός της κανονικής 5ετούς προθεσμίας παραγραφής.
4 Στις περιπτώσεις που οι φοροελεγκτικές αρχές διαπιστώνουν ότι για κάποιο έτος μέχρι το 2013 δεν υποβλήθηκε δήλωση φορολογίας εισοδήματος, η προθεσμία παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για έλεγχο του συγκεκριμένου έτους θα γίνεται 15ετής, δηλαδή θα παρατείνεται κατά 10 επιπλέον χρόνια μετά τη λήξη της κανονικής (5ετούς) προθεσμίας παραγραφής.
5 Στις περιπτώσεις που οι φοροελεγκτικές αρχές διαπιστώνουν ότι για κάποιο έτος από το 2014 και μετά δεν υποβλήθηκε δήλωση φορολογίας εισοδήματος, η προθεσμία παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για έλεγχο του συγκεκριμένου έτους θα γίνεται 10ετής, δηλαδή θα παρατείνεται κατά 5 επιπλέον χρόνια.
6 Στις περιπτώσεις που οι φοροελεγκτικές αρχές διαπιστώνουν ότι για κάποιο έτος δεν υποβλήθηκε δήλωση ΦΠΑ, η προθεσμία παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για έλεγχο του συγκεκριμένου έτους θα γίνεται 10ετής, δηλαδή θα παρατείνεται κατά 5 επιπλέον χρόνια.
7 Εάν υποβληθεί εκπρόθεσμη αρχική ή τροποποιητική δήλωση εντός των πρώτων τεσσάρων ετών της κανονικής 5ετούς περιόδου παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για έλεγχο, η προθεσμία παραγραφής θα εξακολουθεί να είναι 5ετής.
8 Σε περίπτωση υποβολής εκπρόθεσμης αρχικής ή τροποποιητικής δήλωσης εντός της 5ετούς προθεσμίας παραγραφής, η προθεσμία αυτή θα παρατείνεται μόνο για ένα έτος και θα γίνεται ουσιαστικά 6ετής.
9 Εφόσον υποβάλλεται εκπρόθεσμη αρχική δήλωση φορολογίας εισοδήματος μετά την παρέλευση της κανονικής 5ετούς περιόδου παραγραφής, η παράβαση θα εξομοιώνεται με μη υποβολή δήλωσης και η προθεσμία παραγραφής θα γίνεται 15ετής για τα έτη μέχρι το 2013 και 10ετής για τα έτη από το 2014 και μετά.
10 Εάν υποβληθεί εκπρόθεσμη αρχική δήλωση φορολογίας εισοδήματος το τελευταίο έτος της 5ετούς περιόδου παραγραφής της χρήσης του 2013, δηλαδή μέχρι 31/12/2019, τότε η προθεσμία παραγραφής θα παραταθεί για τρία ακόμη έτη, θα γίνει δηλαδή 8ετής.
11 Εφόσον υποβάλλεται εκπρόθεσμη αρχική δήλωση ΦΠΑ μετά την παρέλευση της κανονικής 5ετούς περιόδου παραγραφής, η παράβαση θα εξομοιώνεται με μη υποβολή δήλωσης και η προθεσμία παραγραφής θα γίνεται 10ετής.
12 Σε περίπτωση διαπίστωσης φοροδιαφυγής για τις χρήσεις των ετών 2012- 2017 προβλέπεται πλέον 10ετής κι όχι 20ετής περίοδος παραγραφής.
13 Σε περίπτωση διαπίστωσης φοροδιαφυγής για τις χρήσεις των ετών 2018, 2019 και επομένων προβλέπεται πλέον 5ετής κι όχι 20ετής περίοδος παραγραφής.
