Η συνεισφορά της Βιομηχανίας στη χώρα μας είναι το θέμα του βιβλίου «Καινοτομία και Βιομηχανικός μετασχηματισμός στην Ελλάδα 1950-1973» του Λευτέρη Αναστασάκη, των εκδόσεων Κέρκυρα-economia Publishing. Στο βιβλίο παρουσιάζεται με πολύ παραστατικό τρόπο η πορεία της ελληνικής βιομηχανίας από το διάστημα 1950 έως 1973.
Στο εγχείρημά του ο συγγραφέας στέκεται σε τρία ερωτήματα:
- Αναπτύχθηκε τεχνολογική καινοτομία στην Ελλάδα;
- H μεταπολεμική βιομηχανία συνεισέφερε στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου στη χώρα;
- Η εγχώρια βιομηχανία συνέβαλε στη βελτίωση της εκπαίδευσης στη μεταπολεμική Ελλάδα;
Η απάντηση, παρά την καθεστηκυία άποψη είναι και στα τρία παραπάνω ερωτήματα καταφατική, αναφέρει.
Ελάχιστα βιβλία έχουν γραφτεί για την ελληνική μεταπολεμική βιομηχανία και τα περισσότερα έχουν μάλλον αρνητική άποψη για τη συνεισφορά της. Το συγκεκριμένο πόνημα, όπως τονίζεται, δίνει μία νηφάλια και αντικειμενική άποψη για τη συμβολή της βιομηχανίας στη διαμόρφωση της Ελλάδας όπως την ξέρουμε σήμερα. Μία σημαντική ιδιαιτερότητα του βιβλίου είναι ότι βασίζει την ανάλυση στην τεχνολογική συνιστώσα της ελληνικής βιομηχανίας και καταλήγει στην κοινωνική και οικονομική αξιολόγησή της.
« Η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα του Έλληνα εργάτη και τεχνίτη συνετέλεσαν στην ταχεία ανάπτυξη έμπειρων και αποτελεσματικών εργαζόμενων στην μεταπολεμική βιομηχανία, ζήτημα που συνέχεια τη διήγηση και στις επτά εταιρίες που μελετώνται».
Ο αναλυτικός και αντικειμενικός τρόπος γραφής τράβηξαν την προσοχή του κυρίου Γιάννη Στουρνάρα και του κυρίου Παναγή Βουρλούμη, οι οποίοι έγραψαν τον πρόλογο και τον επίλογο αντίστοιχα στο βιβλίο του Λευτέρη Αναστασάκη.
Οι ιστορίες που παρουσιάζονται στο βιβλίο
Μέσα στο βιβλίο περιγράφονται οι ιστορίες των μεγάλων επιχειρήσεων : Πειραϊκή Πατραϊκή, Τιτάνας, ΑΓΕΤ Ηρακλής,Χαλυβουργική, ΙΖΟΛΑ, Πετζετάκις, Ναυπηγεία Σκαραμαγκά.
Πειραϊκή Πατραϊκή:HKλωστοϋφαντουργία σηματοδότησε παγκοσμίως την έναρξη της Βιομηχανικής Επανάστασης.
Στην εταιρία χρησιμοποιήθηκε Γερμανικός εξοπλισμός ενός εκ των δύο μετόχων (Στράτος Κατσάμπας), του Κατσάμπα. Το 1928 η εταιρία δημιούργησε υφαντήριο 100 αργαλειών.
Όμως η έναρξη του Β Παγκοσμίου Πολέμου βρήκε την εταιρία υπερδανεισμένη. Ωστόσο ο υπερπληθωρισμός της κατοχικής περιόδου εκμηδένισε τα χρέη αυτά.
Στη 10ετία του 1960 η εταιρία εισέρχεται στην παραγωγή του διάσημου υφάσματος denimδηλαδή του μπλουτζίν και αμέσως μετά επεκτάθηκε και στην εριουργία, παράγοντας για πρώτη φορά συνθετικά νήματα.
Τσιμέντα Τιτάνας και ΑΓΕΤ: Μέχρι τις αρχές του 1970 το σύνολο σχεδόν του τσιμέντου διακινείτο σε σακιά, ενώ ελάχιστο σε χύμα μορφή.
Η τροφοδοσία των επιλιμένιων κέντρων διανομής ώθησε Τιτάνα και ΑΓΕΤ να αποκτήσουν τεχνογνωσία και στη θαλάσσια μεταφορά τσιμέντου με τον Τιτάνατου Νίκου Κανελλόπουλου σταδιακά να έχει πολλά πλοία για εξαγωγή τσιμέντου στον Περσικό Κόλπο.
Παράλληλα η ΑΓΕΤ διέθετε 17 πλοία κάνοντας εξαγωγές ακόμη και στις ΗΠΑ.
Χαλυβουργική: Toπολιτικό εγχείρημα της μεταπολεμικής ειρηνικής Ευρώπης στηρίχθηκε στη χαλυβουργία με δεδομένο ότι η συνθήκη των Βερσαλλιών στέρησε από τη Γερμανία το 75% των σιδηρομεταλλευμάτων της και το 28% των κοιτασμάτων άνθρακα.
Έτσι η χαλυβουργία που ήταν μέχρι το 1940 για την Ελλάδα μια μικρή αρχίζει να αναπτύσσεται.
Η άνοδος αυτή ευνόησε τον Θεόδωρο Αγγελόπουλο να δημιουργήσει από ένα μικρό κατάστημα σιδηρικών τον βιομηχανικό κολοσσό που γνωρίσαμε.
ΙΖΟΛΑ: Το όνομα ΙΖΟΛΑ προέρχεται από τη συντόμευση της αγγλικής isolation. Αφού η εταιρία προπολεμικά παρήγαγε σωλήνες μόνωσης καλωδίων. Η οικογένεια Δράκου με δανειακά κεφάλαια δύο φίλων και εμπορικό κατάστημα υδραυλικών ειδών στο κέντρο της Αθήνας, καταφέρνει το 1946 να πάρει την εταιρία στα χέρια της ενώ κατείχε αρχικώς το 20% αυτής.
Με το σχέδιο Μάρσαλ η εταιρία επεκτάθηκε στις λευκές συσκευές και με τη συνεργασία της ΔΕΗ όχι πάντα επ’ ωφελεία της δεύτερης αφού δεν υπήρχαν παροχές ρεύματος σε όλα τα νοικοκυριά επέκτεινε τις δραστηριότητές της.
Πετζετάκις: Hσημαντικότερη Ελληνική ευρεσιτεχνία είναι αυτή του Πετζετάκι που δημιούργησε το 1960 έναν νέο υποκλάδο, παραγωγής παγκοσμίων εύκαμπτων σωλήνων υψηλής αντοχής από PVC.
Ναυπηγεία Σκαραμαγκά: Παρόλο που η ναυπηγική είναι αρχαία τέχνη που αναπτύχθηκε στην Ελλάδα προ Χριστού, οι Ελληνες δεν είχαν δημιουργήσει αξιόλογη ναυπηγοεπισκευαστική μονάδα μέχρι το 1956, παρά τις επιτυχίες τους στη θάλασσα.
Ετσι ο Νιάρχος αποφασίζει να αντιγράψει 100% ένα ναυπηγείο διότι θεωρούσε τον τρόπο αυτόν οικονομικότερο και ταχύτερο. Ετσι ξεκινάνε τη δραστηριότητά τους τα ναυπηγεία. Θα ακολουθήσει συνεργασία Νιάρχου με Ανδρεάδη
Όπως αναφέρει ο διοικητής της ΤτΕ κ. Γιάννης Στουράνας για τη συγκεκριμένη έκδοση το βιβλίο αυτό συμβάλλει στο να ανοίξει μια γόνιμη συζήτηση για τη μεταπολεμική βιομηχανία, ένα θέμα το οποίο είτε δεν έχει συζητηθεί επαρκώς είτε έχει αντιμετωπιστεί συχνά με καχυποψία.
Ο Tolstoy γράφει στην Αννα Καρένινα ότι όλες οι ευτυχισμένες οικογένειες είναι ίδιες, η κάθε δυστυχισμένη διαφορετική. Μέσω της παραπάνω φράσης ο γνωστός επιχειρηματίας- τραπεζίτης κ. Παναγιώτης Βουρλούμης επιχειρεί να εξηγήσει γιατί πτώχευσαν οι 5 από τις 7 παραπάνω βιομηχανίες.
Το βιβλίο
Τελευταίο αλλά όχι ύστατο, να σημειωθεί ότι το σύνολο των συγγραφικών δικαιωμάτων θα δοθεί στο Χαμόγελο του Παιδιού.
* Ο Λευτέρης Αναστασάκης είναι χημικός του ΕΚΠΑ με μεταπτυχιακά στη διοίκηση επιχειρήσεων και στην ιστορία των επιστημών και της τεχνολογίας.
