Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Διπλή παρέμβαση για να αντιμετωπιστεί η χρόνια παθογένεια της υπερ-συσσώρευσης φορολογικών βαρών στο β’ εξάμηνο της χρονιάς -κάτι που μέχρι στιγμής γίνεται ιδιαίτερα αισθητό και στον προϋπολογισμό του 2022- προετοιμάζει το υπουργείο Οικονομικών. Η πρώτη παρέμβαση αφορά την αλλαγή του χρονοδιαγράμματος αποπληρωμής του ΕΝΦΙΑ ώστε να καταβάλλεται σε 10 δόσεις, ενώ η δεύτερη την επίσπευση εκκαθάρισης του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων ώστε οι φορολογούμενοι να έχουν περισσότερο χρόνο στη διάθεσή τους για την αποπληρωμή των φόρων.
Το 2022, ο πήχης είσπραξης των φορολογικών εσόδων μπαίνει στα 50,44 δισ. ευρώ, που συνιστά το υψηλότερο ποσό από το 2008 μέχρι σήμερα. Αν ο στόχος αυτός επιτευχθεί, θα μιλάμε για τη δεύτερη μεγαλύτερη φοροεισπρακτική επίδοση ιστορικά τουλάχιστον σε απόλυτο αριθμό. Από τα 50,44 δισ. ευρώ, τα 29,353 δισ. ευρώ είναι προγραμματισμένα να εισπραχθούν στο β’ εξάμηνο -δηλαδή το 58,18% των συνολικών φορολογικών εσόδων-, ενώ τα υπόλοιπα 21,089 δισ. ευρώ αποτελούν στόχο είσπραξης του πρώτου εξαμήνου (ποσοστό 41,82%). Με τη διπλή παρέμβαση στόχος είναι να μεταφερθούν από το β’ εξάμηνο στο α’ εξάμηνο φορολογικά έσοδα της τάξεως των 1,7-2 δισ. ευρώ, ώστε η αναλογία από τα 29,353 δισ. ευρώ στο β’ εξάμηνο και 21,089 δισ. ευρώ στο α’ εξάμηνο, να τροποποιηθεί σε 27,653 δισ. ευρώ στο β’ εξάμηνο και 22,789 δισ. ευρώ στο α’ εξάμηνο. Αυτό θα σημαίνει και αναλογία 54,8% με 45,2% υπέρ του β’ εξαμήνου, κάτι που είναι πολύ πιο κοντά στην ομαλότητα συγκριτικά με το 58,18%-31,82% που ισχύει σήμερα.
Το σχέδιο της διπλής παρέμβασης έχει ως εξής:
1. Για τον φόρο εισοδήματος, αναζητούνται τρόποι η διαδικασία υποβολής των δηλώσεων να ξεκινήσει νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά, ώστε αυτή να ολοκληρωθεί ιδανικά πριν από τον Ιούνιο. Ειδικά τα τελευταία δύο χρόνια, λόγω της πανδημίας, η διαδικασία «ξεχείλωσε» περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά, καθώς φτάσαμε στον Σεπτέμβριο για να υποβληθούν και οι τελευταίες δηλώσεις, με αποτέλεσμα ο φόρος εισοδήματος να πρέπει να πληρωθεί αφενός με μια διπλή δόση και αφετέρου στο χρονικό διάστημα από τον Σεπτέμβριο μέχρι και τον Φεβρουάριο της επόμενης χρονιάς. Για να ανοίξει νωρίτερα η διαδικασία υποβολής των φορολογικών δηλώσεων θα πρέπει καταρχήν να λειτουργήσει σωστά το ίδιο το Δημόσιο. Οι όποιες φορολογικές αλλαγές επηρεάζουν τη διαδικασία της εκκαθάρισης να γίνουν νωρίς, αλλά και να αναρτηθούν εγκαίρως στην πλατφόρμα στο Taxis τα εισοδήματα που δίνει το ίδιο το Δημόσιο (συντάξεις, μισθοί Δημοσίου, επιδόματα ανεργίας, λοιπές οικονομικές ενισχύσεις). Το ιδανικό θα ήταν η πλατφόρμα των φορολογικών δηλώσεων να ανοίξει μέσα στον Μάρτιο, με στόχο να έχουμε υποβολή των δηλώσεων μέχρι τον Μάιο ή τον Ιούνιο. Κάτι τέτοιο θα επέτρεπε στους φορολογούμενους να πληρώσουν τον φόρο εισοδήματος σε 8 μηνιαίες δόσεις, αντί για τρεις διμηνιαίες που ίσχυαν όλα τα προ πανδημίας έτη. Με τον φόρο εισοδήματος βεβαιώνονται κάθε χρόνο πάνω από 3 δισ. ευρώ σε όσους παραλαμβάνουν τα χρεωστικά εκκαθαριστικά. Με το σύστημα των τριών διμηνιαίων δόσεων πληρώνονται περίπου 1 δισ. ευρώ ανά δίμηνο ή 500 εκατ. ευρώ ανά μήνα, ενώ με το σύστημα των 8 μηνιαίων δόσεων φόροι περίπου 750 εκατ. ευρώ μόνο από τα φυσικά πρόσωπα θα μεταφερθούν από το β’ εξάμηνο στο πρώτο. Αντίστοιχη διευκόλυνση θα ισχύσει φυσικά και για τις επιχειρήσεις, οι οποίες του χρόνου θα καταβάλουν πάνω από 2 δισ. ευρώ με τα εκκαθαριστικά.
2. Για τον ΕΝΦΙΑ, η πρόθεση να ξεκινήσει η πληρωμή του φόρου από τον Μάρτιο έχει ήδη ανακοινωθεί από την κυβέρνηση. Αυτό που εκκρεμεί είναι να αποφασιστεί με ποιο τρόπο θα γίνει η έκπτωση του 50% για τους έχοντες χαμηλά εισοδήματα. Ακόμη και αν προχωρήσει η επίσπευση στη διαδικασία υποβολής των φορολογικών δηλώσεων, η ΑΑΔΕ δεν θα γνωρίζει τα εισοδήματα του 2021 τον Φεβρουάριο οπότε και θα πρέπει να ξεκινήσει η εκκαθάριση. Έτσι, εξετάζονται δύο σενάρια. Πρώτον, η έκπτωση να υπολογιστεί με βάση τα εισοδήματα του 2020 που είναι διαθέσιμα και μετά να γίνει «διόρθωση» της εκκαθάρισης με την ολοκλήρωση υποβολής της φορολογικής δήλωσης του κάθε φορολογούμενου. Το δεύτερο σενάριο προβλέπει ότι η έκπτωση θα δίνεται σε κάθε περίπτωση με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία από την εκκαθάριση του φόρου εισοδήματος. Στην προκειμένη περίπτωση, το 2022 θα χρησιμοποιηθούν τα εισοδήματα του 2020 που δηλώθηκαν μέσα στο 2021.
Ο «καζαμίας» των φόρων
Η μηνιαία κατανομή των φορολογικών βαρών αποτυπώθηκε στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού με βάση τη σημερινή νομοθεσία, η οποία προβλέπει ότι η είσπραξη του ΕΝΦΙΑ ξεκινάει από τον Σεπτέμβριο εκάστου έτους, προκειμένου η αποπληρωμή να γίνει σε τέσσερις έως 6 μηνιαίες δόσεις, με τον φόρο εισοδήματος να αποπληρώνεται από τον Ιούλιο και μετά σε τρεις διμηνιαίες δόσεις ή (τα τελευταία χρόνια) σε έξι ή οκτώ μηνιαίες δόσεις. Το κοινό χαρακτηριστικό των δύο αυτών φορολογικών υποχρεώσεων, οι οποίες αποδίδουν στο κράτος πάνω από 7,5 δισ. ευρώ κάθε χρόνο, είναι ότι το βάρος πέφτει στο β’ εξάμηνο και ειδικά στους τελευταίους μήνες του χρόνου. Το β’ εξάμηνο «φορτώνεται» και με τα τέλη κυκλοφορίας, τα οποία από μόνα τους επιβαρύνουν τους πολίτες με 1 δισ. ευρώ. Η επίπτωση της ανισομερούς κατανομής των φορολογικών βαρών αποτυπώνεται και στην προβλεπόμενη είσπραξη των φόρων μήνα με τον μήνα. Το πρώτο τρίμηνο ξεκινά με 4,112 δισ. ευρώ τον Ιανουάριο, 3,767 δισ. ευρώ τον Φεβρουάριο και μόλις 2,928 δισ. ευρώ τον Μάρτιο, που είναι και η χαμηλότερη επίδοση ολόκληρου του έτους, καθώς τον συγκεκριμένο μήνα δεν υπάρχει ΦΠΑ, ενώ θα έχουν τελειώσει και οι δόσεις του ΕΝΦΙΑ και του φόρου εισοδήματος του 2021. Στο συγκεκριμένο νούμερο των 2,928 δισ. ευρώ εννοείται ότι δεν έχει ενσωματωθεί ακόμη η πληρωμή του ΕΝΦΙΑ του 2022, καθώς το νέο δοσολόγιο του φόρου κατοχής δεν έχει γίνει ακόμη νόμος του κράτους.
Τα μεγαλύτερα ποσά εμφανίζονται τον Ιούλιο του 2022 με τα 4,839 δισ. ευρώ, καθώς τον συγκεκριμένο μήνα έχει προϋπολογιστεί η είσπραξη και του ΦΠΑ β’ τριμήνου (του 50% καθώς πληρώνεται σε δύο δόσεις), αλλά και της 1ης διμηνιαίας δόσης του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων. Ο μήνας με τη μεγαλύτερη επιβάρυνση φαίνεται προς το παρόν ότι θα είναι ο Σεπτέμβριος με τα 5,518 δισ. ευρώ, λόγω διπλής επιβάρυνσης και από ΕΝΦΙΑ και από φόρο εισοδήματος, ενώ ο Δεκέμβριος θα είναι ο δεύτερος χειρότερος μήνας της χρονιάς, καθώς μπορεί να μην έχει φόρο εισοδήματος (σ.σ.: η 3η διμηνιαία δόση είναι προγραμματισμένη για τον Νοέμβριο), έχει όμως το 1 δισ. ευρώ των τελών κυκλοφορίας. Αν προχωρήσει η διπλή παρέμβαση που προωθεί το οικονομικό επιτελείο, τότε δεν θα υπάρχει κανένας μήνας κατά τον οποίο οι φορολογούμενοι θα πρέπει να πληρώνουν πάνω από 5 δισ. ευρώ σε μηνιαία βάση, καθώς με την αλλαγή του δοσολογίου του ΕΝΦΙΑ και του φόρου εισοδήματος θα «ελαφρυνθούν» και ο Σεπτέμβριος και ο Δεκέμβριος, ενώ οι επιβαρύνσεις θα μεταφερθούν κυρίως στους μήνες Μάρτιο, Απρίλιο και Μάιο, οι οποίοι είναι ούτως ή άλλως πιο... εύκολοι μήνες όσον αφορά την αποπληρωμή φορολογικών υποχρεώσεων.
