Από την έντυπη έκδοση
Των Θάνου Τσίρου και Λαλέλας Χρυσανθοπούλου
Πριν η ενεργειακή κρίση γίνει ακόμη πιο αισθητή στα νοικοκυριά, η κυβέρνηση αποφασίζει να ενισχύσει ακόμη περισσότερο το πακέτο με τα μέτρα στήριξης. Ο λογαριασμός θα ανέβει για το 2021 πάνω από τα 500 εκατ. ευρώ, ενώ το ακριβές ποσό θα «κλειδώσει» μέσα στις επόμενες ημέρες ύστερα από διαβούλευση του υπουργείου Περιβάλλοντος με το υπουργείο Οικονομικών. Για τη χρηματοδότηση των πρόσθετων μέτρων στήριξης θα αξιοποιηθούν οι πόροι που συγκεντρώνονται λόγω της ανατίμησης του ρεύματος. Οι πόροι αυτοί θα «επιστρέψουν» στα νοικοκυριά, καθώς οι επιβαρύνσεις από τον Οκτώβριο και μετά έχουν ξεφύγει, ειδικά σε ό,τι αφορά τους λογαριασμούς ηλεκτροδότησης.
Όπως προανήγγειλε χθες ο υπουργός Περιβάλλοντος, Κώστας Σκρέκας, τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Οικονομικών θα ανακοινώσουν μέσα στις επόμενες ημέρες την περαιτέρω αύξηση της κρατικής επιδότησης για την κιλοβατώρα του ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς ειδικά για τις καταναλώσεις Οκτωβρίου, τα 6 λεπτά που έχουν ανακοινωθεί αυτή τη στιγμή θα καλύπτουν μόνο το ένα τρίτο της συνολικής επιβάρυνσης.
Επίδομα θέρμανσης
Από την άλλη, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θεόδωρος Σκυλακάκης, προανήγγειλε τη διεύρυνση της περιμέτρου χορήγησης του επιδόματος θέρμανσης. Από φέτος, επίδομα θα δίνεται σε όσους καταναλώνουν ξύλο ή πέλετ για την κάλυψη των αναγκών θέρμανσης ακόμη και αν ο πληθυσμός της περιοχής στην οποία ζουν φτάνει στα 3.500 άτομα. Μέχρι και πέρυσι το όριο ήταν στους 2.500 κατοίκους, με αποτέλεσμα από τις περισσότερες από 14.500 περιοχές της χώρας δικαίωμα επιδότησης για το ξύλο ή το πέλετ να παρέχεται σε λιγότερες από 4.000 περιοχές.
Οι συνέπειες της ενεργειακής κρίσης στις τιμές έχουν φανεί από τον Αύγουστο. Ωστόσο, η κυβέρνηση αποφασίζει να εμπλουτίσει τα μέτρα στήριξης καθώς πλέον οι επιπτώσεις θα αρχίσουν να γίνονται πολύ αισθητές και στην τσέπη των νοικοκυριών. Προς το παρόν το φθινόπωρο κυλάει ομαλά χωρίς πολύ χαμηλές θερμοκρασίες στις περισσότερες περιοχές της χώρας. Έτσι οι καταναλωτές που αγοράζουν πετρέλαιο θέρμανσης είτε έχουν αναβάλει τις αγορές είτε έχουν ήδη πληρώσει ένα λίτρο πετρελαίου θέρμανσης περίπου 47%-48% ακριβότερα σε σχέση με πέρυσι, χωρίς ωστόσο να αρχίσουν να το καταναλώνουν.
Στο φυσικό αέριο η τιμή είναι υπερδιπλάσια σε σχέση με πέρυσι, αλλά η κατανάλωση παραμένει χαμηλά, ενώ στο ηλεκτρικό ρεύμα προς το παρόν στέλνονται οι έναντι λογαριασμοί οι οποίοι δεν περιλαμβάνουν σε πολλές περιπτώσεις τη ρήτρα αναπροσαρμογής.
Κυβερνητικοί στόχοι
Επειδή όμως η ρήτρα υπάρχει αυξάνοντας τη χρέωση ακόμη και κατά 200%, η κυβέρνηση θέλει μέσα στο επόμενο διάστημα:
1. Η αυξημένη επιδότηση της ηλεκτρικής ενέργειας να έχει αποφασιστεί και ενεργοποιηθεί όταν θα αρχίσουν να έρχονται οι εκκαθαριστικοί λογαριασμοί με τις καταναλώσεις του Σεπτεμβρίου, του Οκτωβρίου και του Νοεμβρίου όπου οι επιβαρύνσεις θα είναι πολύ μεγάλες.
2. Με την έναρξη της πλατφόρμας του επιδόματος θέρμανσης μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου, να γνωρίζουν οι καταναλωτές ότι θα επιδοτηθούν και για το πετρέλαιο θέρμανσης και για το ξύλο ή pellet, αλλά και για το φυσικό αέριο ή το υγραέριο. Με τη διεύρυνση των εισοδηματικών κριτηρίων και τώρα με την αύξηση του πληθυσμιακού κριτηρίου για την επιδότηση του ξύλου, εκτιμάται ότι ο αριθμός των δικαιούχων του επιδόματος θέρμανσης θα προσεγγίσει το 1,4 εκατομμύριο.
3. Να καταστεί σαφές ότι η ενίσχυση θα υπάρξει και μετά την 1η/1/2022 αν διατηρηθούν οι υψηλές τιμές στην ενέργεια.
4. Να παρουσιαστεί άμεσα ο μόνιμος μηχανισμός αντιστάθμισης των ανατιμήσεων από την αύξηση του ηλεκτρικού ρεύματος, ο οποίος θα ισχύσει από την επόμενη χρονιά.
«Επί τάπητος» μέτρα στήριξης και για τις επιχειρήσεις
Διευρύνει η κυβέρνηση τη δέσμη των μέτρων στήριξης των νοικοκυριών αλλά και των επιχειρήσεων έναντι της ενεργειακής ακρίβειας, υπό το βάρος της υψηλής πτήσης των χονδρεμπορικών τιμών ρεύματος στην Ελλάδα πάνω από το «φράγμα» των 200 ευρώ/MWh, δηλαδή σε επίπεδα διπλάσια σε σχέση με αυτά που βρίσκονταν όταν άρχισε να εξυφαίνεται το δίχτυ προστασίας στις αρχές του φθινοπώρου. Ο ΥΠΕΝ, Κώστας Σκρέκας, εκτός από την προαναγγελία επιδότησης στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις της χαμηλής τάσης, άφησε ανοιχτό και το ενδεχόμενο μέτρων ενίσχυσης για τους καταναλωτές φυσικού αερίου (πέραν της έκπτωσης 15% προς τους προμηθευτές - πελάτες της ΔΕΠΑ Εμπορίας, προκειμένου εκείνοι να τη μετακυλίσουν στα νοικοκυριά). Επί τάπητος βρίσκονται -κατά πληροφορίες- και μέτρα για τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της μέσης τάσης, προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της ρευστότητάς τους. Το ακριβές «μίγμα» των μέτρων και το ύψος του επιπλέον ποσού που θα διατεθεί θα αποφασιστεί τις επόμενες ημέρες.
Ο νέος σχεδιασμός
Δίνοντας το στίγμα του νέου σχεδιασμού, ο κ. Σκρέκας σημείωσε ότι, όταν πρωτοεξαγγέλθηκε το μέτρο της επιδότησης ρεύματος από το βήμα της ΔΕΘ, «είχαμε προϋπολογίσει 150 εκατ. ευρώ επιδότηση. Είπαμε ότι κάθε μήνα θα ερχόμαστε και θα βλέπουμε πώς έχουν κυμανθεί οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας τον προηγούμενο μήνα και θα αυξάνουμε το ποσό της επιδότησης. Όταν κάναμε τους υπολογισμούς τον Αύγουστο η τιμή χονδρεμπορικής ήταν γύρω στα 100 ευρώ η μεγαβατώρα. Τώρα έχει ξεπεράσει τα 200 ευρώ».
Πράγματι, σύμφωνα με το Χρηματιστήριο Ενέργειας, η μέση χονδρεμπορική τιμή σήμερα διαμορφώνεται στα 218,85 ευρώ/MWh (+17,2% από χθες). Από την αρχή του μήνα μέχρι στιγμής διαμορφώνεται στα 207,59 ευρώ/MWh, υψηλότερη τιμή πανευρωπαϊκά. Τώρα, μετά το νέο άλμα της χονδρεμπορικής τιμής στα 198 ευρώ/MWh τον Οκτώβριο (με αύξηση 47% από τον Σεπτέμβριο) και την υπέρβαση τον Νοέμβριο και του «φράγματος» των 200 ευρώ/MWh, «θα πρέπει να αυξηθεί το ποσό που έχουμε κατανείμει για να στηρίξουμε τους λογαριασμούς των νοικοκυριών. Σε συνεργασία με το υπουργείο Οικονομικών θα αποφασίσουμε τις επόμενες ημέρες αύξηση της επιδότησης», είπε ο κ. Σκρέκας. Ο ίδιος διευκρίνισε ότι η ενίσχυση θα είναι οριζόντια σε όλα τα νοικοκυριά για όλους τους καταναλωτές. Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με πληροφορίες, το οικονομικό επιτελείο μελετά διευκολύνσεις για τις επιχειρήσεις της μέσης τάσης, δεδομένου ότι αφενός βρίσκονται εκτός του διχτύου προστασίας -μέχρι στιγμής-, αφετέρου πολλές εξ αυτών έχουν ειδοποιηθεί από τον προμηθευτή τους για αλλαγή των όρων των συμβάσεών τους επί το δυσμενέστερο από τις αρχές Δεκεμβρίου.
Πιο συγκεκριμένα, μελετάται σε πρώτη φάση η αναστολή πληρωμής ορισμένων ρυθμιζόμενων χρεώσεων που περιλαμβάνονται στους λογαριασμούς (όπως π.χ. οι Χρεώσεις Χρήσης Δικτύου), μέτρο που θα διευκολύνει τη ρευστότητα των επιχειρήσεων. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, η αναστολή των χρεώσεων εξετάζεται να εφαρμοστεί και για τους ευάλωτους καταναλωτές. Σημειώνεται ότι οι διευκολύνσεις και η αναστολή πληρωμών περιλαμβάνονται στην εργαλειοθήκη που παρουσίασε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης.
Πηγές χρηματοδότησης
Αναφορικά με τις πηγές χρηματοδότησης των νέων μέτρων, ο κ. Σκρέκας τόνισε ότι θα αξιοποιηθούν τα αυξημένα έσοδα από τις δημοπρασίες ρύπων (υπερβαίνουν το 1 δισ. ευρώ φέτος), διατύπωση που παραπέμπει σε τροποποίηση της Υπουργικής Απόφασης για την κατανομή των εσόδων του 2021, με περαιτέρω μείωση του ποσοστού που θα κατευθυνόταν στον ΕΛΑΠΕ. Σύμφωνα με την ΥΑ που δημοσιεύθηκε προ ολίγων ημερών, το ποσοστό των εσόδων από τις δημοπρασίες ρύπων που προορίζεται φέτος για τον ΕΛΑΠΕ είναι της τάξης του 30%, από 78% το 2020.
Και τούτο διότι εκτιμάται ότι το πλεόνασμα του Ειδικού Λογαριασμού επιτρέπει τέτοιες κινήσεις χωρίς να απειληθεί η βιωσιμότητά του, ιδίως εάν ληφθεί υπ’ όψιν ότι η αύξηση των χονδρεμπορικών τιμών διασφαλίζει τα εγγυημένα έσοδα των «πράσινων» μονάδων ηλεκτροπαραγωγής από τη συμμετοχή τους στην αγορά χωρίς να χρειάζεται η επιπλέον επιδότηση από τους καταναλωτές η οποία προέρχεται από τη χρέωση ΕΤΜΕΑΡ. Όπως είπε και ο υπουργός ΠΕΝ: «Έχουμε μια τεράστια διεθνή ενεργειακή κρίση που μαίνεται. Τα χρήματα για να στηρίξουμε τους αυξημένους λογαριασμούς στο ηλεκτρικό τα βρίσκουμε από τα κέρδη που έχει ο ειδικός λογαριασμός που στηρίζει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας».
Απομένει να φανεί, πάντως, πώς θα τοποθετηθούν απέναντι στην προοπτική χρήσης ακόμα περισσότερων πόρων του ΕΛΑΠΕ οι παραγωγοί ΑΠΕ. Υπενθυμίζεται ότι ο επικεφαλής της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και πρόεδρος του Συνδέσμου Ηλεκτροπαραγωγών από ΑΠΕ (ΕΣΗΑΠΕ) Γιώργος Περιστέρης είχε εκφράσει εμμέσως πλην σαφώς τις επιφυλάξεις του τον Οκτώβριο, δηλώνοντας: «Δεν πρέπει να κάνουμε το λάθος έχοντας την ανάγκη ενίσχυσης των καταναλωτών στην ισχυρή ενεργειακή κρίση -και καταλαβαίνουμε αυτή την ανάγκη- να κάνουμε βιαστικές κινήσεις με αφαίμαξη στον ΕΛΑΠΕ. Θέλει μία ισορροπία…».
