Του Σταμάτη Ζησίμου
[email protected]
Το ποσό των 12,5 δισ. Ευρώ, «απορρόφησαν» συνολικά τα 14.851 επενδυτικά σχέδια που εντάχθηκαν στους αναπτυξιακούς – επενδυτικούς νόμους (ν. 2601/1998, 3299/0204 και 3908/2011), αλλά τα κονδύλια αυτά, φαίνεται ότι δεν … έπιασαν τόπο, καθώς οι επενδύσεις, είχαν «χαμηλό αποτύπωμα» για την οικονομία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων στους προναφερθέντες νόμους εντάχθηκαν επενδύσεις συνολικού ύψους 32 δισ. ευρώ, οι οποίες καλύπτουν το 13,2% του συνολικού σχηματισμού ακαθάριστου παγίου κεφαλαίου του ιδιωτικού τομέα (εκτός κατοικίας) στην Ελλάδα από το 1998 έως και το φθινόπωρο του 2016 που τέθηκε σε ισχύ ο ν. 4399/2016.
Ωστόσο, παρά τα δισεκατομμύρια ευρώ που διατέθηκαν για την ενίσχυση χιλιάδων επενδυτικών σχεδίων, στην πλειοψηφία τους ήταν επενδύσεις χαμηλής και σχετικά χαμηλής τεχνολογίας. Μάλιστα, το 46,5% του αριθμού των σχεδίων και το 72,2% του συνολικού προϋπολογισμού αφορούσαν ΑΠΕ (ιδίως φωτοβολταϊκά) και τουρισμό και ένα άλλο σημαντικό ποσοστό αποθήκες επιχειρήσεων.
Η «εμπειρία» αυτή η οποία και δεν είναι και η καλύτερη, οδήγησε το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων να διαμορφώσει ένα πλαίσιο στο οποίο θα έχει θεματικό χαρακτήρα και όχι οριζόντιο, όπως οι προηγούμενοι νόμοι, συμπεριλαμβανομένου και του ισχύοντος νόμου 4399/2016.
Ο απολογισμός
Με βάση τα στοιχεία του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, ο αριθμός τω επενδυτικών σχεδίων που εντάχθηκαν στους νόμους 1998, 2004 και 2011, ανήλθαν σε 3.116, 10.459 και 1.276 αντίστοιχα.
Το συνολικό ύψος των επενδύσεων ανήλθε σε 3.590 εκατ. Ευρώ για το νόμο του 1998, στα 22.464 εκατ. Ευρώ για το νόμο του 2024 και στα 6.021 εκατ. Ευρώ για αυτόν του 2011.
Το ποσό των ενισχύσεων, ανήλθε συνολικά σε 1.114 εκατ. Ευρώ για τα επενδυτικά σχέδια του 1998, στα 9.573 εκατ. Ευρώ για το νόμο του 2024 και στο 1.991 εκατ. Ευρώ για το νόμο του 2011.
Το μέσο μέγεθος ενίσχυσης διαμορφώθηκε στα 357.750 ευρώ για τις επενδύσεις του 1998, στα 915.359 ευρώ για το νόμο του 204 και στα 1.560.375 ευρώ για αυτόν του 2011.
Συνολικά, από τα επενδυτικά σχέδια των τριών νόμων, δημιουργήθηκαν 75.078 θέσεις, εκ των οποίων, οι 29.242 με το νόμο του 1998, 39.669 με το νόμο του 2004 και 6.167 με το νόμο του 2011.
Το μέσο μέγεθος επένδυσης διαμορφώθηκε στα 1.152 εκατ. Ευρώ για το νόμο του 1998, στα 2.147 εκατ. Ευρώ για το νόμο του 2004 και στα 4.719 ευρώ για τα επενδυτικά σχέδια που εντάχθηκαν στο νόμο του 2011.
Οι ενισχύσεις ως ποσοστό επενδύσεων ανήλθαν στο 31,05% για το νόμο του 1998, στο 42,62% για το νόμο του 2004 και στα 33,06% για το νόμο του 2011.
Η μέση ενίσχυση ανά θέση εργασίας διαμορφώθηκε στα 38.121 ευρώ για το νόμο του 1998, στα 241.341 ευρώ για το νόμο του 2004 και στα 322.854 ευρώ για το νόμο του 2011.
Η μέση επενδυτική δαπάνη ανά θέση εργασίας ανήλθε στα 122.774 ευρώ για το νόμο του 1998, στα 566.305 για το νόμο του 2004 και στα 976.450 ευρώ για το νόμο του 2011.
Ο δε μέσος αριθμός νέων θέσεων εργασίας ανά επένδυση, ανήλθε στα 9,4 άτομα για το νόμο του 1998, στα 3,8 για το νόμο του 2004 και στα 4,8 άτομα για το νόμο του 2011.
Επισημαίνεται ότι το 95% των επενδυτικών προτάσεων που ενισχύθηκαν από την εφαρμογή αυτών των νόμων έλαβε ως μορφή ενίσχυσης την άμεση επιχορήγηση.
Ο ν. 4399/2016
Σε ό,τι αφορά στην εφαρμογή του ν. 4399/2016, τα βασικά συμπεράσματα που μπορούν να εξαχθούν από τα υφιστάμενα στοιχεία που προκύπτουν από την εφαρμογή του (μέχρι τις 30 Μαΐου 2021) είναι τα εξής:
• Στον τομέα του μεγέθους των υπαχθέντων φορέων, το 10,18% αυτών είναι μεγάλοι, το 18,95% είναι μεσαίοι, το 28,79% είναι μικροί και το 42,08% είναι πολύ μικροί.
• Από τα υπαχθέντα επενδυτικά σχέδια το 49,16% ανήκει στον ΚΑΔ 55 (Δραστηριότητες Υπηρεσιών Παροχής Καταλύματος και Υπηρεσιών Εστίασης), απορροφώντας το 67,8% του συνόλου των επιχορηγήσεων συμβατικής επένδυσης.
• Στον τομέα της μεταποίησης, ο ΚΑΔ 10 (τρόφιμα) παρουσιάζει τον μεγαλύτερο αριθμό υπαχθέντων σχεδίων (18,9% του συνόλου των υπαχθέντων σχεδίων), αλλά στον τομέα των επιχορηγήσεων συμβατικής επένδυσης φθάνει μόνο στο 10,92% του συνόλου.
• Στον τομέα των επενδύσεων δημιουργίας νέας μονάδας προηγείται ο ΚΑΔ 55, ενώ στον μεταποιητικό τομέα προηγείται ο ΚΑΔ 10. Η ίδια προσέγγιση εμφανίζεται και στις επενδύσεις επέκτασης δυναμικότητας, καθώς και στις επενδύσεις θεμελιώδους αλλαγής διαδικασίας.
• Συνολικά, είχαν υπαχθεί στον νόμο 1.768 επενδυτικά σχέδια. Ενδεικτικά, το ύψος των ιδίων κεφαλαίων ανερχόταν στα 686.243.261 ευρώ το ύψος της εξωτερικής χρηματοδότησης ανερχόταν στα 2.894.423.249 ευρώ, το ύψος των επιχορηγήσεων ανερχόταν στα 697.778.217 ευρώ, το ύψος της ενίσχυσης για χρηματοδοτική μίσθωση ανερχόταν στα 287.637.181 ευρώ και το ύψος του ενισχυόμενου μισθολογικού κόστους νέων θέσεων εργασίας ανερχόταν στα 15.778.401 ευρώ.
Το νέο πλαίσιο
Σύμφωνα με το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω δεδομένα, γίνεται φανερή η ανάγκη της εφαρμογής του νέου νόμου, ο οποίος θα ενισχύσει με πολύ θετικό τρόπο την προσπάθεια αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου της χώρας, ανταποκρινόμενος και στις νέες ανάγκες και απαιτήσεις του μετασχηματισμού της ελληνική οικονομίας.
Ειδικότερα, στον νέο αναπτυξιακό νόμο που θα τεθεί σε ισχύ το νέο έτος, υπάρχουν 13 καθεστώτα ενισχύσεων με θεματική στόχευση, αντί μίας οριζόντιας διάστασης. Κάθε καθεστώς ενίσχυσης είναι εστιασμένο σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας. Στο πλαίσιο της εφαρμογής του νόμου θα ενισχυθούν και οι επενδύσεις που θα ενταχθούν στο Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ).
Τα καθεστώτα ενίσχυσης του νέου νόμου, είναι τα εξής:
1. Ψηφιακός και τεχνολογικός μετασχηματισμός επιχειρήσεων
2. Πράσινη μετάβαση – Περιβαλλοντική αναβάθμιση επιχειρήσεων
3. Νέο Επιχειρείν
4. Δίκαιη αναπτυξιακή μετάβαση
5. Έρευνα και εφαρμοσμένη καινοτομία
6. Αγροδιατροφή - Πρωτογενής παραγωγή και μεταποίηση γεωργικών προϊόντων – Αλιεία
7. Μεταποίηση – Εφοδιαστική
8. Επιχειρηματική εξωστρέφεια
9. Ενίσχυση τουριστικών επενδύσεων
10. Εναλλακτικές μορφές τουρισμού
11. Μεγάλες επενδύσεις
12. Ευρωπαϊκές αλυσίδες αξίας
13. Επιχειρηματικότητα 360ο .
Στον νέο αναπτυξιακό νόμο υπάρχουν 13 καθεστώτα ενισχύσεων με θεματική στόχευση, αντί μίας οριζόντιας διάστασης. Κάθε καθεστώς ενίσχυσης είναι εστιασμένο σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας. Στο πλαίσιο της εφαρμογής του νόμου θα ενισχυθούν και οι επενδύσεις που θα ενταχθούν στο Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ).
Επισημαίνεται ότι οι πυλώνες πάνω στους οποίους στηρίχθηκε ο νέος νόμος είναι το Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία (έκθεση Επιτροπής Πισσαρίδη), το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Ελλάδα 2.0), ο Νέος Χάρτης Περιφερειακών Ενισχύσεων, οι στόχοι του ΕΣΠΑ 2021-2027, η στρατηγική για τη βιομηχανία (Industry 4.0), καθώς και η προσαρμογή στις ανάγκες της σημερινής ελληνικής και διεθνούς πραγματικότητας.
