Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Μέτρα ενίσχυσης των νοικοκυριών συνολικού ύψους άνω των 400 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης θα ανακοινώσει την επόμενη βδομάδα η κυβέρνηση, ενώ θα κρατήσει «εφεδρείες» για πρόσθετες παρεμβάσεις -ακόμη και άμεσες εισοδηματικές ενισχύσεις σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες- μέσα στον χειμώνα και σε κάθε περίπτωση πριν από το τέλος του έτους. Η αρχή θα γίνει την επόμενη βδομάδα. Ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάζει -πιθανότατα στις 13 Οκτωβρίου- την εργαλειοθήκη με τα άμεσα μέτρα στήριξης των νοικοκυριών σε ολόκληρη την Ευρώπη, το υπουργείο Οικονομικών θα παρουσιάζει το νέο διευρυμένο επίδομα θέρμανσης.
Ενιαίο επίδομα
Η κυβέρνηση φαίνεται να καταλήγει στη λύση που παρουσίασε χθες η «Ν»: ένα ενιαίο επίδομα το οποίο θα καλύπτει και τα νοικοκυριά που καταναλώνουν φυσικό αέριο και αυτά που καταναλώνουν πετρέλαιο θέρμανσης ή υγραέριο. Ωστόσο, σε αντίθεση με πέρυσι που ο προϋπολογισμός του μέτρου στήριξης περιοριζόταν στα 78 εκατ. ευρώ, φέτος αναμένεται ότι θα ξεπεράσουμε τα 200 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, είναι ανοικτό το ενδεχόμενο, πέρα από την αρχική ενίσχυση που θα επιδιωχθεί να δοθεί υπό μορφή προκαταβολής προκειμένου να πέσει άμεσα χρήμα στην αγορά, να υπάρξει και δεύτερος γύρος ενίσχυσης, καθώς ουδείς μπορεί να προβλέψει αυτή τη στιγμή τις συνθήκες που θα επικρατούν με τις διεθνείς τιμές των καυσίμων μέσα στο επόμενο έτος.
Το χθεσινό ράλι τιμών σε όλα τα ενεργειακά προϊόντα κατέδειξε την ανάγκη να υπάρξουν «εφεδρείες» στον κρατικό προϋπολογισμό τόσο φέτος όσο και το 2022 προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι έκτακτες συνθήκες που δημιουργούνται για μια ακόμη φορά (σ.σ.: μετά την υγειονομική κρίση περνάμε στην ενεργειακή κρίση, η οποία δύσκολα θα κοπάσει πριν από το τέλος της χειμερινής περιόδου). Βέβαια, από τη στιγμή που και η Ε.Ε. θα δώσει το «σύνθημα» για μέτρα στήριξης την επόμενη βδομάδα (με έμφαση στις μειώσεις φόρων και τις άμεσες εισοδηματικές ενισχύσεις), εκτιμάται ότι θα προκύψουν τα δημοσιονομικά περιθώρια για νέο κύκλο χρηματοδοτήσεων. Άλλωστε και η Ελλάδα αλλά και οι χώρες της Ε.Ε. βρίσκονται σε καθεστώς σχετικής δημοσιονομικής ελευθερίας καθώς και το 2021 και το 2022 παραμένει ενεργή η ρήτρα διαφυγής.
Το οικονομικό επιτελείο έχει ετοιμάσει τις πηγές για τη χρηματοδότηση του αυξημένου ενιαίου επιδόματος θέρμανσης, ενώ βρίσκεται σε αναζήτηση και πρόσθετων πόρων αρχικά χωρίς να χρειαστεί να αυξηθεί περαιτέρω το πρωτογενές έλλειμμα. Ανώτατο κυβερνητικό στέλεχος τονίζει στη «Ν» ότι και η τροπολογία που κατατέθηκε την προηγούμενη εβδομάδα για την επιδότηση του φυσικού αερίου είχε αποκλειστικά δημοσιονομική σκοπιμότητα και δεν παραπέμπει στη θέσπιση ενός ακόμη επιδόματος. Ουσιαστικά, δίνει ελευθερία κινήσεων στο οικονομικό επιτελείο να αντλεί πόρους για την επιδοματική πολιτική στη θέρμανση είτε απευθείας από τον κρατικό προϋπολογισμό είτε και μέσα από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης.
Η κατακόρυφη αύξηση των τιμών στην ενέργεια, εκτός από… δεινά στα νοικοκυριά, φέρνει και αυξημένα έσοδα στα κρατικά ταμεία, τουλάχιστον στον βαθμό που δεν θα αρχίσει να συρρικνώνεται η κατανάλωση. Έτσι, τόσο τον Σεπτέμβριο όσο και τον Οκτώβριο αναμένεται να καταγραφεί αισθητή αύξηση των εσόδων από τον ΦΠΑ στην ενέργεια, ειδικά από τον ΦΠΑ στη βενζίνη και στο πετρέλαιο κίνησης λόγω του ότι οι τιμές είναι πλέον αυξημένες κατά τουλάχιστον 20% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Βασική «εφεδρεία» για το οικονομικό επιτελείο αναμένεται να αποτελέσει η προοπτική ταχύτερης του αναμενομένου αύξησης του ΑΕΠ μέσα στο 2021.
Ο ρόλος της ανάπτυξης
Τα στοιχεία που κάνουν το οικονομικό επιτελείο να εκτιμά ότι ο στόχος για ανάπτυξη 6,1% φέτος είναι ιδιαίτερα συντηρητικός, δεν έχουν αλλάξει. Και αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις για μεγαλύτερη ανάπτυξη (ακόμη και στην περιοχή του 8%), εκτιμάται ότι θα προκύψει πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος ο οποίος θα μπορεί να μοιραστεί εντός του έτους.
Αυτό που έχει καταστεί σαφές στην κυβέρνηση είναι ότι αυτός ο πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος μαζί με τα αυξημένα έσοδα που συγκεντρώνονται από την αύξηση στις τιμές των ρύπων, που επίσης καταλήγουν στον κρατικό κορβανά, θα πρέπει να διατεθούν κατά προτεραιότητα για την αντιμετώπιση του ενεργειακού πληθωρισμού.
Εκτός από την επιδοματική πολιτική μέσω της πλατφόρμας my θέρμανση, αλλά και της ανάγκης για διευρυμένη (σίγουρα σε διάρκεια όσο και σε ύψος) επιδότηση στην ηλεκτρική ενέργεια, είναι ανοικτό το ενδεχόμενο νέων άμεσων εισοδηματικών ενισχύσεων στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες. Και αυτό διότι είναι τέτοιες οι ανατιμήσεις στην ενέργεια (τουλάχιστον προς το παρόν) που δεν μπορούν να αναπληρωθούν επαρκώς για τα πολύ φτωχά νοικοκυριά.
