Tου Μιχάλη Ψύλου
Τα μάτια όλων όσοι ασχολούνται με την παγκόσμια οικονομία είναι στραμμένα στη φθινοπωρινή σύνοδο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, που ξεκινά την ερχόμενη Δευτέρα στην Ουάσιγκτον. Για πρώτη φορά από τον Οκτώβριο του 2019, οι υπουργοί Οικονομικών και οι κεντρικοί τραπεζίτες θα συναντηθούν ξανά πρόσωπο με πρόσωπο στην Αμερικανική πρωτεύουσα. Όχι μόνο για να ακούσουν τις προβλέψεις του ΔΝΤ για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας μετά την πανδημία, αλλά κυρίως για να δουν αν «το …κεφάλι της διευθύντριας του Ταμείου, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα στέκεται γερά στο σώμα της». Η 68χρονη, Βουλγάρα οικονομολόγος βρίσκεται το τελευταίο διάστημα στο μάτι του κυκλώνα , κατηγορούμενη ότι πριν από τέσσερα χρόνια ,ως διευθύνουσα σύμβουλος τότε της Παγκόσμιας Τράπεζας, είχε ασκήσει «αδικαιολόγητες πιέσεις», ώστε να λάβει βελτιωμένη κατάταξη η Κίνα στην ετήσια έκθεση «Doing Business» της Τράπεζας, στην οποία αναλύεται το επενδυτικό κλίμα κάθε χώρας. Η Γκεοργκίεβα κατηγορείται ότι άσκησε πιέσεις στους υπαλλήλους ώστε «να κάνουν συγκεκριμένες αλλαγές στα δεδομένα της Κίνας», σε μια περίοδο που η Παγκόσμια Τράπεζα ζητούσε τη στήριξη του Πεκίνου για μια μεγάλη αύξηση του κεφαλαίου της. Η διευθύντρια του ΔΝΤ αρνείται εξ ολοκλήρου όσα της προσάπτουν, αλλά στο μεταξύ η καταιγίδα είχε ξεσπάσει.
Το βρετανικό περιοδικό Economist ζήτησε ευθέως την παραίτηση της Γκεοργκίεβα γιατί «η πράξη της αυτή δεν συνάδει με τις τρέχουσες ευθύνες της στο ΔΝΤ , καθώς θα θεωρηθεί ως απόδειξη ότι ότι τα διεθνή θεσμικά όργανα δεν μπορούν να αντισταθούν στην Κίνα»
Στο ίδιο μήκος κύματος, 68 μέλη του Αμερικανικού Κογκρέσσου αμφισβητούν «την καταλληλότητα» της Γκεοργκίεβα για την ηγεσία του ΔΝΤ . Με επιστολή τους επίσης στους Financial Times,331πρώην υπάλληλοι της Παγκόσμιας Τράπεζας ,προειδοποιούν τη διοίκηση του ΔΝΤ για «πρωτοφανείς κινδύνους σε ότι αφορά τη φήμη του Ταμείου» ,αν παραμείνει η Κρισταλίνα Γκεοργκιέβα στη θέση της. Μιλούν μάλιστα για «θεσμική διαφθορά» και «κατάχρηση εξουσίας»
«Σχέδιο πραξικοπήματος»;
Η ίδια η Γκεοργκίεβα υποστηρίζει ότι είναι «θύμα μιας βρώμικης εκστρατείας». Εχει επίσης προσλάβει τη δική της εταιρεία συμβούλων για να αντιμετωπίσει την κρίση: την SKDK, στους πελάτες της οποίας περιλαμβάνονται εξέχοντες Δημοκρατικοί όπως ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν.
Η βρετανική εφημερίδα Guardian, υποστηρίζει ότι «η επικεφαλής του ΔΝΤ αντιμετωπίζει σχέδιο πραξικοπήματος». Σύμφωνα με πληροφορίες της γερμανικής Handelsblatt, η υπόθεση δεν είναι η μόνη κριτική εναντίον της διευθύντριας του Ταμείου. «Υπάρχει επίσης αναταραχή στο ΔΝΤ, οι εργαζόμενοι ενοχλούνται από το στυλ διαχείρισής της και κάνουν λόγο για «σοβαρές αδυναμίες στις δεξιότητές της».
Ο Νομπελίστας Αμερικανός οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς θεωρεί επίσης ότι η υπόθεση μυρίζει «απόπειρα πραξικοπήματος» από ενδιαφερόμενους κύκλους, διότι, «σε αντίθεση με το παρελθόν, το ΔΝΤ δεν επιβάλει πλέον στις χώρες που έχουν ανάγκη ,σκληρά μέτρα λιτότητας, αλλά εστιάζει περισσότερο σε κοινωνικά και οικολογικά ζητήματα». Ο Στίγκλιτς λέει ότι επειδή η Γκεοργκίεβα χρησιμοποιεί αυτήν την πολιτική «για να κόψει το νερό από τον παλιό της εργοδότη, την Παγκόσμια Τράπεζα, έχει κάνει προφανώς ,πολλούς εχθρούς εκεί». Σε άρθρο του στο διαδικτυακό περιοδικό Project Syndicate , ο διάσημος Αμερικανός οικονομολόγος υποστηρίζει ότι «υπάρχουν υπήρχαν μακροχρόνιες θεσμικές αντιπαλότητες μεταξύ του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Αντιπαλότητες, που ενισχύθηκαν από τα σχέδια του ΔΝΤ να ενισχύσει τον δανεισμό σε αναπτυσσόμενες χώρες ,κάτι που παραδοσιακά είναι ο ρόλος της Τράπεζας.
Ανθρωποι του Τράμπ πίσω από την επίθεση;
Πρώην επικεφαλής οικονομολόγος στην Παγκόσμια Τράπεζα, ο Στίγκλιτς λέει ότι «η Γκεοργκίεβα ενήργησε με έναν εντελώς επαγγελματικό τρόπο, κάνοντας ακριβώς αυτό που θα έκανα (και περιστασιακά έπρεπε να κάνω και εγώ όταν ήμουν επικεφαλής οικονομολόγος): Παρότρυνα όσους εργάζονται για μένα να είναι σίγουροι ότι οι αριθμοί τους ήταν σωστοί ή όσο το δυνατόν ακριβέστεροι, δεδομένων των εγγενών περιορισμών στα δεδομένα ».
Ο Στίγκλιτς εξέφρασε μάλιστα την πεποίθηση ότι η επικεφαλής του ΔΝΤ , «είναι στόχος συντηρητικών δυνάμεων αφού προχώρησε περισσότερο από τους προκατόχους της, για να υποστηρίξει οικονομικά τις αναπτυσσόμενες χώρες και ώθησε το Ταμείο να αναλάβει παγκόσμιο ηγετικό ρόλο στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής».
Ο Αμερικανός οικονομολόγος υποστηρίζει ακόμη ότι στην επίθεση κατά της Γκεοργκίεβα πρωτοστατούν οικονομικοί παράγοντες -οπαδοί του τέως προέδρου Ντόναλντ Τραμπ- «οι οποίοι ,σε συνδυασμό με την επιθυμία τους να υπονομεύσουν τον Πρόεδρο Μπάιντεν, προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα ακόμη πρόβλημα για μια κυβέρνηση που αντιμετωπίζει τόσες άλλες προκλήσεις», λέει ο Στίγκλιτς και προσθέτει: «Η πολιτική ίντριγκα και η γραφειοκρατική αντιπαλότητα είναι τα τελευταία πράγματα που χρειάζεται ο κόσμος σε μια εποχή που η πανδημία και οι οικονομικές συνέπειές της έχουν οδηγήσει πολλές χώρες σε κρίσεις χρέους. Τώρα περισσότερο από ποτέ, ο κόσμος χρειάζεται το σταθερό χέρι της Γκεοργκίεβα στο ΔΝΤ».
Ποιο θα είναι λοιπόν ,το μέλλον της διευθύντριας του ΔΝΤ; Ελάχιστοι βλέπουν να χάνει τη θέση τους, στην οποία βρίσκεται μόλις δύο χρόνια, μετά από πρόταση των Ευρωπαίων. Η Αμερικανική κυβέρνηση σιωπά μέχρι στιγμής, αλλά έχει και άλλες ανησυχίες αυτή τη στιγμή: το γιγαντιαίο πρόγραμμα υποδομών και το κοινωνικό πακέτο του Μπάιντεν έχουν κολλήσει στο Κογκρέσο.Μια ματιά στο παρελθόν δείχνει άλλωστε ότι το αφεντικό του ΔΝΤ δεν απολύεται τόσο εύκολα. Ο Ντομινίκ Στρος-Καν κατάφερε να κρατηθεί, παρά τα σεξουαλικά σκάνδαλα και τις εσωτερικές έρευνες. Μόνο όταν τον πήραν με χειροπέδες έχασε τη θέση του…
